SPOR EKONOMİSİ

Ekonomi biliminde birimlerin verdiği kararlar, mikroekonomi biliminin inceleme alanı­nı oluşturmaktadır. Bu kararların toplulaştırılmış sonuçları ise makroekonomi biliminin konusudur. Bu kararlarının bütünü ile ilgilenmek, aynı zamanda ekonomiyi bütünsel an­lamda incelemektir. Makroekonomi, toplumdaki tüm ekonomik birimlerin tercihlerinin sonuçları ile ilgilenir. Bir ekonomideki toplam harcama, üretim, tüketim, yatırım, istih­dam ve enflasyon gibi konular makroekonominin ilgi alanları içinde bulunmaktadır.

Üretimde çıktı elde edilmesinde kullanılması gereken üretim faktörlerinden biri de girişimciliktir. Girişimcilik ele alınan diğer üç üretim faktörü­nü birleştirebilme becerisidir. Üretimde yaratılan gelirden, diğer üretim faktörle­rinin payı çıktıktan sonra kalan kısım girişimcinin payını ifade eder. Girişimcinin elde ettiği bu gelir kâr olarak tanımlanmaktadır.

Üretim faktörleri; emek, sermaye, doğal kaynak ve girişimciliktir. Doğal kaynaklar; her üretim sürecinde fiziki anlamda toprak, deniz gibi tabiat unsurları ya da değerli maden gibi doğal kaynakların kullanımı söz ko­nusudur. Bu kaynakların elde ettiği gelir ise rant geliri olarak tanımlanmaktadır. Diğer üretim faktörleri ise; emek, ücret geliri; sermaye, faiz geliri; girişimci, kâr geliri elde eder.

Toplam Kamu Spor Harcaması (GS): Kamu sektörünün spora yönelik toplam har­caması bu harcama unsuru içinde değerlendirilmektedir. Milli takımlar için spor ayakkabı alımı ve ya da devletin spor salonu yaptırması gibi örnekler bu harcama unsuru için değerlendirilebilir. Bir ilde yeni bir stadyum inşa edilmesi toplam kamu spor harcamasıdır.

Toplam Spor Harcamaları = PSC + SI + GS + NXS

Toplam Spor Harcamaları = Toplam Spor Tüketim Harcaması (PSC)  + Toplam Spor Yatırım Harcaması (SI) + Toplam Kamu Spor Harcaması (GS) + Net Spor Dış Ticaret Harcaması (NXS)

Wassily Leontief tarafından 1930’lu yıllarda geliştirilmiş olan girdi çıktı analiz yönte­minde, ekonomide sektörler arası ilişkiler dikkate alınmaktadır. Bir ekonomik eylemin, makroekonomide yaratacağı etkilerin incelenmesinde kullanılabilecek temel analiz yön­temlerinden biridir. Spor endüstrisinde yaşanan gelişmelerin (çıktı artışı), diğer sektörler üzerinde yaratacağı etkiler (girdi artışı) sportif bir eylemin ekonomik etkileridir.

Birçok bilim dalında sportif başarıları etkileyen faktörlerin neler olduğunu araştırmaya yönelik, birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda ülkelerin sportif başarılarını etkileyen değişkenlerin neler olduğu incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmalarda ele alınan sportif başarıyı etkileyen faktörleri genel olarak 5 gruba ayırmak mümkündür. Bunlar;

Spor olayı sebebiyle yapılan ilk harcamaya doğrudan etki denir. Sporun ekonomi üzerinde yaratacağı birincil etki olan doğrudan etki, o spor olayı sebe­biyle yapılan ilk harcamaları dikkate alır. Örneğin bir futbol karşılaşması sebebiyle, bir takımın deplasmana giden taraftarları, ziyaret ettikleri şehirde yaptıkları harcamalar doğ­rudan etki olarak tanımlanır. Örneği daha mikro düzeye indirgersek, bu amaçla gelen ta­raftarlardan birinin karnını doyurmak için stadın önünde yediği köfte ekmek için yaptığı harcama doğrudan etkidir.

Sporun birincil etkileri, ekonomide ikincil ya da yayılma etkisi olarak adlandırabildiği­miz etkilere neden olmaktadır. Sporun ekonomi üzerinde kısa dönemde yarattığı ikincil etkileri, dolaylı ve uyarılmış etkiler olarak ikiye ayırmak mümkündür.

Dolaylı etki, ilk etki olan doğrudan etkinin uzantısı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu etkide, sportif organizas­yonun gerçekleştiği bölgede, ilk harcamalar ile ilişkili sektörler üzerinde gerçekleşen üre­tim, gelir ve istihdam etkileri kastedilmektedir. Girdi çıktı modelinden de hatırladığımız gibi, bir sektördeki çıktı, başka bir sektörde girdi olarak kullanılabilmektedir. Dolayısıyla, sportif olay sebebiyle yapılan harcamalar, örneğin ziyaretçilerin yaptıkları harcamalar, o alanda çıktı artışı anlamına gelir. Yapılan bu harcamalara konu olan mal ve hizmetleri üreten firmaların, bu üretimi gerçekleştirmek için daha fazla girdi kullanmaya başlaması gerekecektir.

Sporu uzun dönemli etkileri­ni, sporun uzun dönemde ekonominin geneline yayılan faydası olarak da isimlendirmek mümkündür. Bu etkileri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.