Spor Endüstrisi ve Piyasalar
Spor unutulmazları ile ilgili müzayedeler piyasalardaki rekabet türlerinden hangisine örnektir?
Spor unutulmazları ile ilgili müzayedeler tüketici-tüketici rekabetinin mevcut olduğu bir piyasa örneğidir. Müzayedelerde, bütün alıcılar ilgili ürünü düşük fiyatla satın almak istedikleri halde alıcıların kendi aralarındaki rekabet, ödenen bedelin artmasına yol açmaktadır. Müzayedelerde yer alan ürünlere olan ilgi arttıkça tüketici-tüketici rekabetinin derecesi de artmaktadır. Yani ilgi yoğunluğu rekabetin derecesini belirlemekte, bu nedenle, piyasada, tüketici-tüketici rekabetinin derecesi önemli ölçüde farklılık göstermektedir.
Üretici-üretici rekabetini açıklayınız.
Üretici-üretici rekabeti, üreticilerin, piyasada, konumlarını korumak ve geliştirmek gayesiyle birbirleriyle karşı karşıya gelmeleri şeklinde ortaya çıkan bir rekabet türüdür. Örneğin, yüzme kursları, gerek mevcut kursiyerlerini elde tutmak gerekse de yeni kursiyerler kazanabilmek için üretici-üretici rekabetine girerler. Her yüzme kursu kuruluşu, müşterilerine, yüksek fiyat uygulamak isterse de, rakip yüzme kurslarının varlığı, bir yüzme kursunu, daha fazla hizmet ve daha düşük fiyat uygulamaya zorlayabilir.
Üreticilerin yüksek, buna karşılık tüketicilerin daha düşük fiyatı tercih
ettikleri rekabet türüne ne ad verilir?
Üretici-tüketici rekabeti, üreticilerin yüksek, buna karşılık tüketicilerin daha düşük fiyatı tercih ettikleri rekabet türüdür. Burada üreticiler ile tüketiciler arasında üretici ve tüketici artığı üzerindeki bir mücadele söz konusudur.
Eğer bir tüketici satın almayı düşündüğü bir çift spor ayakkabısı için 220 TL ödemeye
razıysa ve onu 200 TL' ye satın alabiliyorsa, aradaki 20 TL'lik farka ne ad verilir?
Tüketici artığı, bir satın alma işleminde, tüketicinin ödemeye razı olduğu maksimum fiyatın, gerçekleşen satış fiyatının üzerinde olması sonucu tüketicinin kazançlı olduğu
fazla değerdir.
Eğer bir tüketici bir spor ayakkabıyı 200 TL' ye satın alıyorsa, eğer satıcı 170 TL'lik bir fiyata razıysa, aradaki 30 TL'lik farka ne ad verilir?
Üretici artığı ise, bir satış işleminde, üreticinin ürün için kabul edeceği minimum fiyatın üzerinde gerçekleşen satış fiyatı nedeniyle kazançlı olduğu fazla değerdir.
Spor kulüpleri ile firmalar arasındaki isim haklarının satın alınmasına yönelik sponsorluk anlaşmaları, piyasalardaki rekabet türlerinden hangisinin bir örneğidir?
Spor kulüpleri ile firmalar arasındaki isim haklarının satın alınmasına yönelik sponsorluk anlaşmaları, üretici-tüketici rekabetinin bir örneğidir. Sponsorluk sistemi aracılığıyla isim haklarını satmak isteyen bir spor kulübü, daha yüksek fiyatı tercih ederken, sponsor firma daha düşük bir fiyat ödemek ister.
Yeni bir firmanın piyasaya girişini zorlaştıran faktörlere ne ad verilir?
Piyasaya giriş engelleri, yeni bir firmanın piyasaya girişini zorlaştıran faktörlerdir
Dünya rekorlarını alt üst eden bir kısa mesafe koşucusunun, “başarılarımı ‘x’ spor ayakkabısına borçluyum” temasını işleyen bir reklam filminde oynadığını
düşünelim. Bu sporcunun dünya genelindeki popülerliğini de düşündüğümüzde, reklama konu spor ayakkabısının kaliteli bir ayakkabı olması halinde ise, bu bir marka ise marka imajı kuvvetlenmiş olacak, kuvvetle muhtemel bir çok kişide alışkanlık, hatta şartlanmışlık yaratabilecektir. Örnekte verilen durum piyasaya giriş engelleri türlerinden hangisi ile açıklanabilir?
Firmaların reklam ve ürün farklılaştırması yoluyla yeni firmaların piyasaya girişini
zorlaştırmalarına spor endüstrisinde sıklıkla rastlanır. Çok sayıda ürün çeşitliliği bulunan ve dünya genelinde reklam faaliyetleri gerçekleştiren Adidas, Nike vb. firmalar, özellikle insanların hafızalarına yerleştirdikleri marka imajıyla alternatiflerin ortaya çıkmasını güçleştirmekte, bu marka imajının da katkısıyla çok farklı ürün çeşitleri sunarak, yeni bir firmanın, herhangi bir ürün çeşidiyle de olsa endüstriye girişini zorlaştırmaktadırlar.
Ülkemizde patent hakları, 24.06.1995 tarih ve 551 no.lu Patent Haklarının Korunması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmiştir. Bu KHK'nin kapsamı ve amacı nedir?
"Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin amacı, buluş yapma faaliyetini özendirmek,
buluşların sanayiye uygulanması ile teknik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesini sağlamak için buluşlara patent veya faydalı model belgesi vererek korumaktır. Bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, sınai hakkın tesisine uygun buluşlara patent veya faydalı model belgesi verilerek bunların korunması ile ilgili esasları, kuralları ve şartları kapsar." şeklinde açıklanmıştır.
Patent haklarının en temel amacı nedir?
Patent hakları icatçı (yaratıcı) firmayı, ürünün başkaları tarafından üretilmesi ve
satışı konusunda belirli süreler ve şartlarla korumaktadır. Aynı zamanda bu koruma, ürünün taklit yoluyla küçük değişiklikler yapılarak hileli bir şekilde başka bir ürünmüş gibi piyasaya sunulmasını da engelleyecek kapsamdadır.
Bir fitness kulübünün tek bir üyelik paketiyle (hazırladığı ürün demeti ile) çeşitli hizmet türlerini bir arada sunması (ağırlık çalışma, aerobik, koşu, yüzme, jimnastik vb. gibi farklı hizmetleri bir arada sunabilir) diğer firmalar açısından hangi kapsam da değerlendirilebilir?
Piyasaya giriş engeli kapsamında değerlendirmek mümkündür. Yeni bir firmanın piyasadaki herhangi bir hizmeti sunmasını zorlaştırabilir.
Üreticiden, A firması aylık 1000 ürün alırken, B fırması 10 ürün almaktadır. A firmasına uygulanan iskonto ile B firmasına uygulanan iskontolar farklılık göstermektedir ve A firmasını avantajlı hale getirmektedir. Bu durum piyasaya giriş engelleri çeşitlerinden hangisi ile açıklanabilir?
Ölçek ekonomileri kavramı ile açıklanabilir. Ölçek ekonomileri bir uzun-dönem maliyet kavramıdır. Ölçek ekonomileri varsa, firmanın üretim [ve(ya) ürün] ölçeği arttığında ortalama maliyetlerin azalması söz konusudur. Perakende spor malzemeleri endüstrisinde ölçek ekonomileri vardır.
Patent ve AR-GE ilişkisini, piyasaya giriş engelleri kapsamında açıklayınız?
Uzun dönem kârlılık açısından piyasaya giriş engelleri önemli bir etmen olup, firmalar bunu sağlamaya çalışırlar. Özellikle patentler aracılığıyla bu yapılmaya çalışılır. Bunun sürekliliği içinse, yeni patentlerin sağlanması amacıyla araştırma ve geliştirme (AR-GE) çalışmaları için büyük harcamalarda bulunulur. Kısa mesafe koşucuları için sürtünmeyi azaltmaya yönelik spor kıyafetlerinin tasarlanması AR-GE faaliyetlerine bir örnek olarak verilebilir.
Üretici sayısının tek olduğu, ürün türünün tek olduğu, fiyat üzerindeki kontrol gücünün fazla olduğu, piyasaya giriş engellerinin yüksek olduğu piyasa yapısına ne ad verilir?
"Tekel" piyasa yapısı olarak adlandırılmaktadır.
Üretici sayısının fazla olduğu, ürün çeşidinin bol olduğu, piyasaya giriş engellerinin bulunmadığı, fiyat kontrol gücünün belli bir kesimde toplanmadığı piyasa yapısına ne ad verilir?
"Tam Rekabetçi Piyasa" denilmektedir.
İktisadi anlamda toplam gelir ile toplam maliyet arasındaki farka ne ad verilir?
İktisadi anlamda kâr, toplam gelir ile toplam maliyet arasındaki farktır:
Kâr = Toplam Gelir - Toplam Maliyet
Tam rekabet piyasasının öngördüğü koşullar nelerdir?
• Hem ürün hem de emek piyasasında alıcı ve satıcıların sayısı çoktur. Hiçbiri, herhangi bir şekilde örneğin, alım veya satımdan vazgeçmesiyle, mal ve faktör fiyatlarını etkileyemez.
• Mal homojendir. Alıcılar, piyasadaki firmaların mallarını aynı görürler ve böylece bir firmanın malını diğerininkine tercih etmezler, yani, farklı firmaların mallarını tercih etmek konusunda tamamen kayıtsız durumdadırlar.
• Üretim faktörleri homojendir.
• Fiyatın serbestçe ortaya çıkmasını engelleyen bir müdahale yoktur. Diğer deyişle, piyasaya giriş ve çıkış serbesttir.
• Kâr maksimizasyonu amaçlanır. Bütün firmaların amacı kârlarını maksimize etmektir.
• Devlet müdahalesi yoktur. Piyasa işleyişine devlet herhangi bir şekilde müdahele etmez. Fiyat belirleme, destekleme, üretim ve talep belirleme gibi dış etkiler yoktur.
• Alıcılar ve satıcılar fiyat ve miktarlar üzerinde tam bir bilgiye sahiptirler.
• Endüstriler arasında üretim faktörlerinin tam bir akıcılığı (mobilitesi) vardır.
Yakın ikamesi olmayan bir ürünün tek bir satıcısının olduğu bir piyasa türüne ne ad verilir?
Tekel, yakın ikamesi olmayan bir ürünün tek bir satıcısının olduğu bir piyasa türü olarak tanımlanır.
Tekel piyasasındaki bir önemli uygulama da fiyat farklılaştırmasıdır. Maliyeti aynı olan bir malın tek bir üretici tarafından farklı alıcılara farklı fiyatlardan satılmasına fiyat farklılaştırması denilmektedir. Fiyat farklılaştırılması iki şarta bağlıdır ve bu şartlar nelerdir?
Fiyat farklılaştırılması iki şarta bağlıdır.
Birincisi piyasaların birbirinden ayrılabilmesi şartıdır. Eğer piyasalar herhangi bir şekilde
birbirinden ayrılamıyorsa alıcı ucuz olan piyasaya yönelecek, dolayısıyla iki veya daha fazla farklı fiyat uygulamak imkansızlaşacaktır.
Farklı fiyat uygulamanın ikinci şartı birbirinden ayrılmış olan alt piyasalarda, her fiyat seviyesinde mala olan talebin esnekliğinin farklı olmasıdır, yani tüketicilerin (ve potansiyel tüketicilerin) fiyata olan duyarlılıkları farklıdır. Tüketici ve potansiyel tüketici talep esnekliği temelinde piyasayı segmentlere ayıran firma, fiyata karşı duyarlılığı fazla olanlara (talep esnekliği yüksek olanlara) daha düşük bir fiyat, öte yandan fiyata karşı duyarlılığı az olanlara (talep esnekliği düşük olanlara) ise daha yüksek fiyat uygulamayı düşünecektir.
Oligopol Modelleri içerisinde bulunan Dirsekli talep eğrisi modeli, fiyatların niçin katı olabileceğini açıklar. Bu model 1939’da Paul Sweezy tarafından geliştirilmiştir. Dirsekli talep eğrisi modeli firmanın rakipleri hakkındaki düşünceleriyle ilgili üzerinde durduğu hangi iki temel varsayım üzerine kuruludur?
Dirsekli talep eğrisi modeli firmanın rakipleri hakkındaki düşünceleriyle ilgili şu iki temel varsayım üzerine kuruludur:
1. Firmalardan biri fiyatını azaltırsa, rakip firmalar da fiyatlarını azaltarak tepki verirler.
2. Firmalardan biri fiyatını artırırsa, rakip firmalar fiyatlarını sabit tutarak tepki verirler.