SPOR EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 3

Endüstri-içi düzenlemelerin temel amaçlarından birisi, üyelerin piyasadaki rekabetçi pozisyonlarını kuvvetlendirmektir.

Karşılaştırmalı üstünlük yasası perspektifinden yaklaşıldığında, globalleşmenin olası üç sonucu vardır:
1. Uzmanlaşma: Ülkeler (nations) ve firmalar kâr maksimizasyonunun ısrarlı takipçisi olurlarsa, uzmanlaşma kaçınılmaz bir sonuçtur.

2. Üretilen Çıktı Miktarında Artış: Uzmanlaşma sayesinde tasarruf edilebilen üretim faktörleri (örneğin, emek), daha yüksek çıktının üretilmesi sürecinde üretimde yeniden kullanılabilmektedir.

3. Zengin ile Yoksul Arasındaki Farkın Artışı: Ticaretin tarafı olan her ülke veya firma, kârdan aynı düzeyde pay alamayacaklardır. Refah düzeylerini artıran ticaretin tarafı olan bu ülkeler ve firmalar üretimlerinde ölçek ekonomileri yaratılmasını sağlayan ileri teknolojilere sahip olabilecekler, daha iyi pazarlama olanaklarına kavuşabilecekler ve genellikle daha yüksek kâr elde edebileceklerdir. Sonuç olarak, bu trend sürdüğünde, zengin ve fakir arasındaki açık (fark) tedrici olarak genişleyecektir.

Dumping, dünyada bir ülkenin sporcularının bir başka ülkeye sportif üstünlükleri nedeniyle göç etmeleri sonucu, bunun göç edilen ülkedeki sporcuları olumsuz etkilemesi ve onların refahını düşürmesidir. Yani, fazla yabancı sporcu bulundurulması, genç sporcuların yetişmesini engellediği gibi ekonomik olanaklarının azalmasına da yol açmaktadır.

Uluslararası yayılmadan sağlanacak faydaların inanılmaz ölçüde çok olduğuna inanılır. Bu faydalar,
aşağıda sayılanlardan ibaret olmamak üzere, şunları kapsar;

1. Daha fazla büyüme fırsatları
2. İlave gelir ya da kârlar ile ilave mali kazanç
3. Artan piyasa gücü ve piyasa payları
4. Namı yayılan uluslararası bir kimlik ve ismin daha fazla tanınması.

Holigan taraftarlardan kurtulmak bu faydalar arasında değildir.

Laissez-faire; kamunun tabiî kanunların en iyi işleyişini sağlayacak hukuk sistemini kurmak dışında piyasaya müdahale etmemesi, sadece, piyasa kanunlarının serbest işlemesini sağlamakla yetinmesini öngören bir yaklaşımdır.

Dışsallıklar, bir faaliyetin (aktivitenin) dolaylı fayda ve maliyetleri ya da ürün veya hizmetin fiyatında yer almayan sosyal maliyet ve faydalardır.

Kamu malları, bireysel olarak tüketilemeyen mal ve hizmetlerdir.

Kamu malları, bireysel olarak tüketilemeyen mal ve hizmetlerdir. Kamu otoritesi, vergi ödeyen tüm kesimlerin katkıda bulunduğu ulusal savunma ve yol hizmetleri gibi kamu mallarını sıklıkla topluma sunar.

Doğal tekel. Bazı durumlarda, piyasa gücünün tek bir firmada yoğunlaşması etkinliği en yüksek seviyeye çıkartabilir. Bu durum, tüketicilerin arzuladığı çıktıların tamamının bir firma tarafından üretildiği ve ürünlerin, ayrı ayrı çok sayıda firmanın faaliyet gösterdiği duruma kıyasla daha ucuza satıldığı koşulların varlığında gerçekleşir.

Asgari ücret; işçiye ailesi ile birlikte yaşadığı toplumda kabul olunabilen bir yaşam düzeyi sağlayan ücrettir.

Tröstlerin ilk ortaya çıktığı yer olan ABD, tröstlere karşı yasaların da çıkartıldığı ilk ülkedir.

Karşılaştırmalı üstünlük yasası ilk olarak D. Ricardo tarafından ortaya atılmıştır.

Uzmanlaşma: Ülkeler (nations) ve firmalar kâr maksimizasyonunun ısrarlı takipçisi olurlarsa, uzmanlaşma kaçınılmaz bir sonuçtur.

Nike gibi birçok Amerikan firması, ücret oranlarının düşük olması sayesinde üretimde daha büyük etkinliğe ulaşılmasına imkân verdiği için, üretimlerini Doğu Asya’ya kaydırmıştır.

Laissez-faire yaklaşımı Cumhurbaşkanlığı müdahalelerinin mümkün olduğunca az olmasını ve piyasanın etkin bir şekilde çalışmasını sağlayacak mekanizmalara destek olunmasını öngörmektedir. Bu yaklaşımın kökeni ise tabiî kanun felsefesine dayanmaktadır. B ve E şıkları bu yaklaşımla çelişmektedir. A ve C şıkları ise cevapla ilişkili değildir. Doğru cevap D.

Bazı durumlarda, piyasa gücünün tek bir firmada yoğunlaşması etkinliği en yüksek seviyeye çıkartabilir. Bu durum, tüketicilerin arzuladığı çıktıların tamamının bir firma tarafından üretildiği ve ürünlerin, ayrı ayrı çok sayıda firmanın faaliyet gösterdiği duruma kıyasla daha ucuza satıldığı koşulların varlığında gerçekleşir. Cumhurbaşkanlığı, bunun gibi tekellerin varlığına olanak tanır, fakat gücünü kötüye kullanmasını engelleyecek tarzda tekelcinin faaliyetlerini düzenler. Doğru cevap E.

Düzenleme yoluyla cumhurbaşkanlığı (devlet, kamu otoritesi) genellikle üç temel amacın biri ya da tamamına ulaşmak eğilimindedir; 1) özel firmalar arasında serbest rekabeti sürekli kılmak ve nihai olarak da, rekabeti korumaya yönelik politika uygulamalarıyla ekonomik etkinliği sağlamak, 2) piyasalarda dışsal maliyetlere yol açan önemli eksiklikleri gidermek ve 3) kamu çıkarlarını korumak. Doğru cevap A.

Antitröst yasaları, işletmelerin tekel gücünü elde etmesini ya da denemesini yasaklamaya çalışırlar. Tröstlerin ilk ortaya çıktığı yer olan ABD, tröstlere karşı yasaların da çıkartıldığı ilk ülkedir. Doğru cevap E.

Tekel, üretim kısıtlamasıyla toplam artığı azaltarak toplum üzerinde bir refah kaybı (deadweight loss)’na yol açar. Doğru cevap C.

Piyasa aksaklığı rekabetçi piyasanın beş durumu veya kriteri gerçekleşmediğinde ortaya çıkmaktadır. Öyle ki, piyasada sınırlı sayıda satıcı varsa, firma ürün fiyatlaması konusunda tüketiciler üzerinde etkili güce sahipse, ürün standart ya da homojen değilse, piyasaya giriş ya da çıkış için engeller söz konusu olabiliyorsa ve tüketiciler ürün hakkında tam bilgiye sahip değillerse piyasa aksaklığı kaçınılmaz bir sonuçtur. Doğru cevap B.