SPOR EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 12

Spor endüstrisi; geniş bir yelpaze içerisinde değerlendirilen ve her geçen gün birçok farklı alanı da bünyesinde toplayan geniş bir endüstri yapısını tanımlamaktadır. Spor endüstrisi içerisinde oluşan alt alanlar özellikle 1980’li yıllardan sonra yeni bir biçime bürünmüştür (Parks ve ark, 1998). Bunun doğal sonucu olarak, spor endüstrisi içerisinde birçok farklı alt alan ve bu alanlara ait birçok farklı bölüm ele alınmaya başlamıştır.

Doğru cevap A' dır.

NAICS (Kuzey Amerika Endüstriyel Sınıflama Sistemi); benzer ürünler üretme ölçütüne göre endüstri kavramını, iyi tanımlanmış mal ve hizmetlerin ya da benzer biçimde üretilen mal ve hizmet gruplarının bir firma grubu tarafından üretilmesi olarak ifade etmektedir. (Mahony, 2001)

Doğru cevap B' dir.

Spor endüstrisi en genel anlamı ile aşağıdaki özellikleri içermektedir (Argan ve Katırcı, 2008):

Spor endüstrisi;

Aktif katılım ile ilgili ürün sunar. Örneğin; deplasmanlı futbol liginde mücadele etme.

Pasif katılım ile ilgili ürün sunar. Örneğin; Avrupa Futbol Şampiyonasını yerinde ya da TV de seyretme.

Spor ve fitness etkinlikleri için gerekli olan ya da ihtiyaç duyulan araç-gereci sunar. Örneğin; step tahtaları, pilates topları, kaleci eldivenleri ya da beysbol sopaları.

Tutundurmayla ilişkili ticari eşyalar sunar. Örneğin; logolu takım şapkaları ve t-shirtleri, fitness kulüp t-shirtleri ve havluları.

Sportif etkinliklerin yapılabileceği tesisleri sunar. Örneğin; basketbol salonları, tenis kortları ya da stadyumlar.

Sportif ve rekreasyonel etkinliklerin devamı için gerekli olan hizmetleri sunar. Örneğin; tenis raket tamiri, çamaşır yıkama ya da fitness kulübü temizliği.

Rekreasyonel etkinlikler sunar. Örneğin; rafting, atıcılık, kampçılık, dağcılık ya da yamaç yürüyüşü.

Spor organizasyonlarının yönetimini ve pazarlamasını içerir. Örneğin; Olimpiyat ya da DünyaŞampiyonası organizasyonunun ya da bir tenis turnuvasının düzenlenmesi.

Basım yayın şirketlerinin sunduğu özel spor dergileri ya da diğer etkinlerin sunulması.

Profesyonel sporcuların finansal, hukuki ve tutundurmaya ilişkin işlerinin yerine getirilmesi için olanaklar sunulması.

Doğru cevap C' dir.

Endüstri kavramının aşağıdaki özelliklere sahip olduğu ifade edilebilir:

Bir endüstri bir ya da birçok üründen meydana gelebilir.

Endüstriyi meydana getiren ürünler birbiriyle çok yakın ilişkili ve benzer olabilir.

Endüstriyi meydana getiren ürünler birbirleriyle çok zayıf ilişkili ve benzeşik olmayan bir yapıda olabilir.

Bir endüstri içerisinde ürün; mal, hizmet, insan, yer ya da fikrin herhangi birinden ya da birkaçının birleşiminden oluşabilir.

Doğru cevap D' dir.

20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren spor pazarının ekonomik bir faaliyet alanı olarak devasa boyutlara ulaşması, spor tüketiminin toplumların hemen hemen her katmanına yayılması, sporun popüler bir kültür ögesi olarak tüketime sokulması ve birçok farklı endüstri dalı ile iç içe geçmesi gibi çeşitli nedenler sporu dünya ölçeğinde hızla endüstrileştirmiştir. Bu duruma bağlı olarak spor endüstrisi olarak tanımlanan bir faaliyet alanı endüstri dalları içerisinde değerlendirilmeye başlanmıştır.

Doğru cevap E' dir.

Spor endüstrisi içerisinde yer alan öğeler genel hatları ile aşağıdaki biçimde ele alınabilir (Pitts ve Stotlar, 2002):

Katılımcılar: Sporu uygulayan (aktif) ya da izleyen (pasif) olarak katılan bireyler,

Eğlence: Spor müsabakaları, şenlikler ve organizasyonlar, vb.,

Araç Gereç ve Giyim: Kaleci eldiveni, çivili ayakkabı, mayo, ter forması ya da voleybol topu gibi spor, fitness, sağlıklı yaşam ve rekreasyon ile ilişkili ürünlerin üretilmesinde destekleyici öge,

Tutundurmaya Yönelik Ürünler: Oyuncaklar, anahtarlıklar ve çıkartmalar gibi spor, fitness, sağlıklı yaşam ve rekreasyon ile ilişkili unsurların tutundurulmasına hizmet eden ürünler,

Spor Tesisleri: Stadyum, salon, havuz, pist ve saha gibi spor, fitness, sağlıklı yaşam ve rekreasyon ile ilişkili etkinliklerin yapılabilmesine olanak tanıyan alanlar ve binalar,

Yönetim Hizmetleri: Spor pazarlaması, halkla ilişkiler ve olay yönetimi gibi spor ürünlerinin üretilmesinden pazarlanmasına kadar birçok farklı noktada destek sağlayan profesyonel hizmetler.

Doğru cevap A' dır.

Pitts, Fielding ve Miller (1994); spor endüstrisini üç-sektör modeli ile tanımlamaktadır. Bu modele göre spor endüstrisi; tüketicilerine spor, fitness, rekreasyon ya da boş zaman ile ilişkili etkinlik, mal, hizmet, insan, yer ya da düşünce sunan pazar olarak ele alınmaktadır. Modele göre spor endüstrisi üç temel bölüme ayrılır. Bu bölümler aşağıdaki biçimde ele alınabilir:

Sportif performans bölümü: Bu bölüm içerisinde yer alan işletmeler spor tüketicisine katılımsal ya da seyirsel bir ürün sunar.

Sportif üretim bölümü: Bu bölüm içerisinde yer alan işletmelerin ürünleri sportif performansın niteliğini etkileme ya da üretme arzusu ya da ihtiyacı içindedir.

Sportif tutundurma bölümü: Bu bölüm içerisinde yer alan işletmeler spor ürünlerinin tutundurulmasında kullanılan ürünleri spor pazarına sunar.

Doğru cevap B' dir.

Model içerisindeki ikinci sektör destekleyici alt sektörler olarak tanımlamaktadır. Bu sektörler içerisinde bulunan işletmeler ve organizasyonlar ya spor etkinlikleri ile ilişkili ürünlerin ticareti ve satışıya da spor etkinliklerinin üretimini destekleyen mal ve hizmetleri sağlama rolünü üstlenir. Model içerisinde altı tane destekleyici alt sektör bulunur:

İdari ve hukuki spor birlikleri (örn., FIFA, FILA IOC),

Sportif mal üreticileri, toptancıları ve perakendecileri,

Spor tesisleri ve binaları,

Spor medyası,

Spor yönetim şirketleri,

Yerel, bölgesel ve ulusal spor konseyleri ve mercileri

Doğru cevap C' dir.

İsviçreli Deloitte şirketinin verilerine göre, dünyanın en fazla transfer harcaması yapan futbol kulübü olan Real Madrid, aynızamanda 2008 yılında 351 milyon $ ile dünyanın en fazla gelir kazanan futbol kulübü olmuştur. Real Madrid’in ardından İngiltere’nin Manchester United Futbol Kulübü 315 milyon 200 bin $ ile dünyanın en fazla gelir kazanan futbol kulüpleri listesinde ikinci sırada yer almaktadır. İspanyol Barcelona Futbol Kulübü ise 290 milyon 100 bin $ ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Doğru cevap D' dir.

Li, Hofacre ve Mahony (2001) tarafından geliştirilen model iki ana sektöre sahiptir. İlk  sektör sportif üretim sektörü olarak ele alınır. Bu sektör içerisindeki işletmeler ve organizasyonlar spor oyunlarını, olaylarını ve hizmetlerini üretir. Profesyonel ve yarı profesyonel takımlar, üniversitelerarası ve okullararası spor departmanları, spor ve fitness kulüpleri, ulusal ve bölgesel rekreasyon departmanları, yarış sahipleri (örn., yarış arabaları ve yarış atları), bağımsız profesyonel sporlar, spor antrenörleri ve eğitimcileri, spor etkinliği üreticilerine örnek olarak verilebilir. Sportif üretim sektörü spor endüstrisinin çekirdeğini oluşturur.

Spor endüstrisi; spor ile ilişkili mal ve hizmetlerin bir işletme grubu tarafından üretilmesi olarak tanımlanabilir. Spor endüstrisi; spor ile ilişkili geniş bir ürün ve tüketici bölümünü kapsamaktadır.

Spor endüstrisi tüketicilerine; spor, fitness ve spor ile ilişkili serbest zaman etkinlikleri ve bunlarla ilgili; mal, hizmet, insan, yer ve düşünceler sunan pazarın ismidir. Spor endüstrisi pazarının özelliklerinden biri pasif katılım ile ilgili ürün sunumu. Örneğin; Artistik buz pateni yarışmasını yerinde seyretme, ya da TV/Bilgisayarda seyretme.

Spor endüstrisi tüketicilerine; spor, fitness ve spor ile ilişkili serbest zaman etkinlikleri ve bunlarla ilgili; mal, hizmet, insan, yer ve düşünceler sunan pazarın ismidir. Spor endüstrisi pazarının özelliklerinden biri Tutundurmayla ilişkili ticari eşyaların sunulmasıdır. Örneğin: Logolu milli takım t-shirtlerinin sunumu.

Spor endüstrisi içinde yer alan ögeler genel hatları ile altı başlık altında toplanır. Bunlar sırasıyla; 1. Katılımcılar, 2. Eğlence, 3. Araç, gereç ve giyim, 4. Tutundurmaya yönelik ürünler, 5. Spor tesisleri, 6. Yönetim hizmetleri.

Spor müsabakası, şenlikler ve organizasyonlar eğlence öğesi içinde yer alır.

Pitts, Fielding ve Miller’in spor endüstrisini üç-sektör modeli ile tanımlamaktadır. Modele göre spor endüstrisi üç temel bölüme ayrılır. Bunlar;

“Kâr maçı gütmeyen spor organizasyonları” sportif performans bölümü içerisinde yer alır. Sportif performans bölümü; spor, amotör spor, Profosyonel spor, vergi destekli spor, üye destekli spor organizasyonları, kâr gütmeyen spor organizasyonları, spor eğitimi, fitness ve spor şirketlerinden oluşur.

Pitts, Fielding ve Miller’in spor endüstrisini üç-sektör modeli ile tanımlamaktadır. Modele göre spor endüstrisi üç temel bölüme ayrılır. Bunlar;

Tıbbi bakım sportif üretim bölümünün performans üretim ürünleri kısmında yer alır. Sportif üretim bölümü iki ögeden oluşur.

Spor endüstrisi nispeten kısa bir dönem içerisinde devasa büyük bir gelişme ve büyüme göstermiştir. Her ne kadar toplum yaşamı içerisinde spor ve serbest zamana ilişkin etkinlikler, olgular ve işletmeler uzun zamandır var olsa da özellikle 1960’ların ikinci yarısından itibaren hem yatay hem de dikey düzlemde çok önemli değişmelerin meydana geldiği görülmektedir.

Spor endüstrisinin gelişmesinin sebeplerinden biri de spor endüstrisindeki mal ve hizmetlerin artmasıdır. Spor endüstrisindeki mal ve hizmetler dört genel sektör altında sınıflandırılabilir. Bunlar sırasıyla:

Tüm dünyada, özellikle 2000’li yılların başlangıcından itibaren “iletişim devrimi” ismi verilen bir süreç yaşandığını söyleyebiliriz. Mobil iletişimde meydana gelen 3G ve 4G teknolojileri, HD (yüksek katılımlı) ve 3D (3 boyutlu) televizyonlar, masaüstü, dizüstü ve el bilgisayarları gibi yeni teknolojiler bu devrimin karakteristik özellikleri olarak görülebilir. Bu süreçte internet birey yaşamının vazgeçilmez öğelerden biri olarak şekillenmiştir.

Sporun bir endüstri ve ekonomi olarak büyümesini değerlendirirken, büyüme farklı yönlerden ele alınabilir. Spor endüstri büyümesini ve gelişmesini etkileyen beş faktör bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla: