SPOR BİLİMLERİNE GİRİŞ

Belirtiler fark edildiğinde antrenman yüklenmesi azaltılarak sporcu aktif dinlenmeye alınabilir, farklı branşlarda aktiviteler yaptırılabilir, bir spor hekimine başvurulabilir, diyet uygulanabileceği ve farklı çevrede tatil yapılabileceği gibi sauna ve masajda fayda sağlayabilir.

1 mikrosiklusu meydana getiren günlük antrenmanlar genellikle genellikle 7 ile 10 gün arasındaki antrenmanlardır.

Maksimum kuvvet maksimum istemli kasılma sırasında sinir-kas sistemi tarafından uygulanan en yüksek güçtür. Kassal dayanıklılık uzun süreli egzersizlerde kasın çalışmasına devam etme becerisidir. Güç mümkün olan en kısa zamanda maksimum kuvvet uygulamasıyla ortaya çıkan kuvvet-hız bileşenidir. Absolüt kuvvet kendi ağırlığına dayanarak harcanan maksimum güçtür. Rölatif kuvvet absolüt kuvvetin vücut ağırlığına bölünmesiyle ortaya çıkan orandır. Rezerv kuvvet absolüt kuvvet ile müsabaka koşullarında gereken performans kuvveti arasındaki farktır.

Antrenör çocuğa hareketi hızlı yapması ya da dairesel antrenmanı mümkün olduğunca çabuk bitirmesi için taleplerde bulunmamalıdır. Gelişimin bu döneminde önemli olan çocukların bu antrenmandan zevk almasıdır.

Kural 1. Eklem Esnekliğini Geliştir: Kuvvet antrenmanındaki hareketlerin çoğunluğu (özellikle serbest ağırlıklarla yapılanlar) diz, ayak bileği ve kalça eklemlerinin hareketlilik genişliğinin tümünü kullanmaktadır (Bompa, 1996). Kural 2. Kas Kuvvetinden Önce Tendon Kuvvetini Geliştir: Kas kuvveti daima tendonun gerilmeye karşı koyma kuvvetinden ve eklem kemik bütünlüğünü korumak için ligamentlerin karşı koyma kuvvetinden daha hızlı gelişmektedir (Bompa, 1996). Kural 3. Kol ve Bacak Kuvvetinden Önce Gövdenin Kuvvetini Geliştir: Özelleşme prensibinin anlaşılmaması sonucu antrenörlerin büyük çoğunluğu dikkatlerini kol ve bacakların gelişimine yöneltmektedir. Bunun sebebi sporcunun kol ve bacaklarıyla sporu yapmasıdır. Tüm atletik yetilerin uygulayıcısının kollar ve bacaklar olması gerçeğine rağmen gövde onların arasındaki bağlayıcı olduğundan bacaklar ve kollar sadece gövdenin güçlü olduğu kadar güçlüdür (Bompa, 1996). Gövdenin yetersiz gelişimi kollar ve bacakların daha zayıf desteklenmesine kılavuzluk etmektedir (Bompa, 1996). Uzun süreli kuvvet antrenmanları sadece kollar ve bacaklara dönük olmamalı karın bölgesi, alt sırt bölgesi ve omurga kas yapısını içermelidir. Sonuç olarak genç sporcular için antrenman programı hazırlarken antrenör kolları ve bacakları kuvvetlendirmeden önce onları destekleyen gövdedeki ana kas gruplarını geliştirmeye yoğunlaşmalıdır.

Anaerobik dayanıklılık çok yüksek şiddetli (%85 üstü) ve kısa süreli (4sn- 2dk arası) oksijensiz olarak oluşan süreçler içerisinde sergilenen sportif aktiviteler için geçerlidir. Aerobik dayanıklılık düşük şiddetli (%85 altı) uzun süreli (8 dk - 2 saat) oksijenli olarak oluşan süreçlerdeki sportif aktiviteler için geçerlidir. Organizmanın oksijen alması ve kullanmasında rol alan sistemler (solunum, dolaşım sistemi) ve sinir sisteminin uzun süreli eforlarda yorgunluğa karşı koyabilme kapasitesine dayanır.

Testler öncesindeki 24 saatte ağır antrenman yapılmamalıdır.

Spor bilimleri içerisinde harekete dayalı performansı üst seviyeye çıkarmak için yapılan hazırlık olan antrenmanın yüklenme, toparlanma, adaptasyon, çok yönlü gelişim, geriye dönüşüm, bireyselleşme ve özelleşme olmak üzere 7 temel ilkesi vardır. Doğru cevap B'dir.

Vücudun antrenman yüklenmesine bağlı olarak sergilediği cevaba adaptasyon denir. Antrenman yüklenmesi meydana gelmesi için hareket uyaranları antrenmanda etkinliği sağlayacak ölçüt içerisinde yapılmalı, uyaranlar antrenman durumunu geliştirmeli ve sürekliliğini korumalıdır. Doğru cevap A'dır.

Spor bilimlerinde yapılan bilimsel çalışmalarda yüksek performans düzeyine ulaşabilmenin çocukluktan yetişkinliğe uzanan gelişim süreci içerisinde 8-10 yıllık bir dönem içerdiğini belirlenmiştir. Sporcunun bu uzun antrenman sürecinde sportif başarıyı elde etmesi uzun süreli antrenman planlamasına ihtiyaç vardır. Doğru cevap D'dir.

Antrenmanlarının planlaması yapılmadan önce antrenman yapısının bilinmesi gereklidir. Bir
antrenman ünitesi 3 ana evre olan ısınma, esas evre ve soğuma evrelerinden oluşur. Doğru cevap C'dir.

Hareketin yönünde büyük güç üretmekten başlıca sorumlu kas agonist kas olarak adlandırılır. Agonist kasa ters güç üreten kas antagonist kas olarak ifade edilir. Yapılan hareketin koordinasyonu sağlayan kas ise sinergist kas denilmektedir (örn: bacak öne doğru kaldırıldığında quadricep kasları agonist, hamstring kasları antogonist, abduktör ve addüktör kasları sinergist kas durumundadır). Doğru cevap B'dir.

Bir tekrarda kaldırılan en yüksek ağırlık miktarına bir tekrar maksimum (1TM) denir ve 1TM’ye göre 1 set kuvvet antrenmanındaki tekrar sayıları aşağıdaki şekilde olmalıdır: % 60-70 yüklenme için 18-20 tekrar. Doğru cevap E'dir.

Yapılan sporsal aktivitenin sebep olduğu yorgunluğa organizmanın karşı koyabilme sınırı dayanıklılık olarak açıklanmaktadır. Motorsal ve bireysel karakter ile ilgili bir biyomotor beceri olan dayanıklılığı kalp dolaşım sistemi, solunum sistemi, sinir sistemi ve psikoloji etkilemektedir. Fizyolojik olarak maksimum dayanıklılık maksimum aerobik kapasitesidir ve spor türünün gerekli kıldığı özellikler doğrultusunda verilmelidir. Dayanıklılığı etkileyen en önemli faktörler genetik, cinsiyet, vücut kompozisyonu, yaş ve antrenmandır. Doğru cevap E'dir.

Koordinasyon; yüksek performans için gereken karma motor beceridir. Kuvvet, sürat, esneklik ve dayanıklılık yüksek performansın fiziksel uygunluk temelini oluşturur. İyi bir koordinasyon ise iyi bir beceri kazanımı ve mükemmelleşme için gereklidir ve bu ikisinin kazanılmasıyla meydana gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Eğer sporcular ilk defa testlere katılıyorsa asıl testler yapılmadan önceki 7-10 içerisinde sporcuların yapacakları testlere alışması ve deneyim kazanması için deneme testleri yapılmalı ve asıl testler için tecrübe kazandırılmaldır. Doğru cevap D'dir.

Reaksiyon sürati; uyarıya karşı mümkün olan en kısa sürede hızlı cevap verebilme yeteneği (görme, dokunma, işitme)’dir. Eşten düşen topu yakalama, eşin hareketini taklit etme, eşe dokunup yön değiştirme ve belirlenen yönlere eşin çeşitli şekillerde verdiği komutla hareket etme reaksiyon sürati antrenmanlarındandır. Doğru cevap C'dir.

Aşırıya Tamamlama (süperkompanzasyon); antrenmanla dinlenik durumun altına gerileyen performans düzeyinin dinlenmeyle birlikte normale dönüşünün ardından daha yüksek performans sergileme durumuna geldiği düzeydir.