SPOR BİLİMLERİNE GİRİŞ

Vücut bilinci, vücudun kısımlarını ve birbirleriyle ilişkilerini doğru olarak tanımlamayı kapsar. Vücut bilinci aynı zamanda, vücudun kısımlarının kapasitelerini, sınırlarını ve hareketleri doğru ve etkili bir biçimde yapmayı da kapsar. Çevresel deneyimler, vücut bilincinin gelişmesine yardımcı olur.

Ritmik bilinç, bütün koordine edilmiş hareketlerin temelidir.

Yarışma, Reklam, Meslek ve Üretime katkı sağlaması, ayrışan yönleridir. Zevk ve Estetik olması ise, ortak özellikleridir.

Eğitim ve Eğlence aracı, Bilim ve Teknik, Zevk ve Estetik ve Kişiler arası İlişkileri Arttırması ortak özellik, Toplumlar arası İlişkileri arttırması ise ayrışan özelliğidir.

Olgunlaşma, Üst düzeyde işlevsellik yaratmak için türe özgü yetilerin niteliksel değişmeleridir.

Amerika Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Birliği’ne göre beden eğitimi alan bireyin kazanacağı davranışları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

Beden eğitimi alan birey; çeşitli fiziksel etkinlikleri gerçekleştirmek için zorunlu becerileri öğrenecek, fiziksel devamlılığının farkında olma duygusunu geliştirecek, hareketsel olan ve olmayan ve ustalık içeren becerileri geliştirecek, hareket, dans, oyunlar ve sporda hareketsel olan ve ustalık içeren becerileri birleştirecek, düzenli fiziksel etkinliğin yararlarını anlayacak ve sağlıklı olma anlayışını geliştirecek, sağlıklı ve sağlıklı olma alanlarında bilinçli bir tüketici olacak, dinlenme becerisini ve güven duygusunu geliştirecek, vücut yapısını ve genel işlevini kavrayacak, spor, hareket, dans ve oyunlardaki kuralları değerlendirmeyi, uygulamayı ve kuralları kavrayacak, estetiği ve hareketin yaratıcı niteliklerini takdir edecek, kendine güveni ve içsel kişilik becerilerini geliştirecek.

Hareket, vücudun herhangi bir bölümündeki gözle görülür değişim pozisyonu, vücudun konum değiştirmesidir. Başka bir deyişle, hareket, bir kişiye ya da belirli bir noktaya göre yer değiştirmek olarak tanımlanabilir.

Hareket eğitimi, çocuğun paylaşmayı, duygularını ifade etmeyi, kişisel amaçlar belirlemeyi ve özgürce hareket etmeyi öğrenmesi için fırsatlar yaratır.

Lokomotor beceriler şunlardır: Yürüme, Koşma, Atlama, Sıçrama, Uçma, Sekme, Tırmanma, Kayma, Sürünme.

Nonlokomotor beceriler şunlardır. Eğilmek, Bükülmek, Sallanmak, Dönmek, Simetrik-asimetrik, geniş-düz vücut şekilleri.

Manipülatif hareket becerileri, Atma, Tutma, Fırlatma, Vurma, Tekmeleme, Sürme.

Hareket halinde dengeyi koruyabilme ise “ dinamik denge” olarak ifade edilir. Denge üzerinde yürüme, sıçrama ve sağa, sola dönüşler, yuvarlanmalar, takla dinamik dengeye örnek olarak verilebilir.

Çocuğun daha yüksek nitelikteki işleri yapabilmesi ve ilerlemesi şeklinde tanımlanan  kavram bireyin olgunluğa erişmesidir.

Koordinasyon; amaca yönelik bir hareket esnasında iskelet ve merkezi sinir siteminin dengeli ve uyum içerisinde çalışmasıdır.

Günümüzde de Orta Asya ve Anadolu’nun bazı yörelerinde oynanan kaçma-kovalama nitelikli Gök-Börü, Kız-Börü ve Beyge oyunlarının yanı sıra, bir çeşit atlı hokey oyunu olan Çöğen ve savaş oyunu olan attaki cirit atma oyunlarına da Türklerde rastlanmaktadır.

Beden eğitimini “çocukların bütün olarak büyüme ve gelişmesine hareket deneyimleri aracılığıyla katkıda bulunan genel eğitim programlarının bir parçası” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımlardan anlaşıldığı gibi, beden eğitimi bireyin fiziksel, duygusal, sosyal ve bilişsel yönlerden gelişmesini sağlayan etkinlikler toplamıdır. Bu anlamda beden eğitimi, sadece bireylerin bir bütün olarak gelişmesine değil, aynı zamanda bireylerin oluşturduğu ve içinde yaşadıkları toplumun gelişmesine de katkı sağlamaktadır.

Non-lokomotor beceriler; bireyin, bulunduğu zemin üzerinde dengesini yerçekimine karşı koruma yeteneğidir. Nonlokomotor beceriler şunlardır.

Manipülatif beceriler; bireyin, herhangi bir nesne ile ilişkisini gerektiren hareketlerdir. El ve ayakların kullanılması ile nesnelerden kuvvet alma ve nesnelere kuvvet uygulama ile ilgilidir. Bir şeyi el veya ayak ile yapmak bir kişinin öğrenebileceği en iyi harekettir. Manipülatif hareket becerileri ile küçük kas becerileri gelişir.

Hareket bilinci, duygusal deneyimleri izlemek, yorumlamak ve onlara doğru biçimde tepki vermeyi içerir. Vücut beş duyu organıyla bilgi alır (görme, tatma, duyma, koklama, dokunma). Algı, geçmiş deneyimleri kullanarak bu duygusal bilgiyi değerlendirir ve kararlar alınır, tepkiler verilir. Başka bir duyusal şekil çoğunlukla altıncı “his olarak” belirtilen, kinestetik bilinçtir. Vücudun dışında bilgi alan diğer duyuların çoğunun aksine, kinestetik duyu sistemi, iç mekanizmadan, sinirlerden, eklemlerden ve diğer iç bölgelerden bilgi alır.

Dayanıklılık: Motorsal ve bireysel özellikler ile ilgili bir biyo-motor beceri olan dayanıklılık ortaya çıkan yorgunluğa karşı organizmanın karşı koyabilme yeteneği, vücudun sergilediği aktivitenin meydana getirdiği strese dayanma yeteneğidir.