SPOR BİLİMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 5

Proteinler, bütün hayvansal ve bitkisel kaynaklı besinlerde bulunmaktadır. Besinler içerdikleri protein miktarı açısından farklılıklar göstermektedirler. Hayvansal kaynaklı süt (%3), yoğurt (%3), peynir (%15– 25), yumurta (%12–13), kırmızı et, kümes hayvanları, balık çeşitleri (%15–22) gibi besinler iyi birer protein kaynağıdır. Bitkisel kaynaklı besinler arasında kurubaklagiller (%20–25), soya fasulyesi (%30– 35), yağlı tohumlar (%15–20) da yüksek miktarda protein içerirler. Tahıl ürünleri (%8–12) de bitkisel proteinlere katkıda bulunur. Taze sebze ve meyvelerin (%0.5–2) büyük bir kısmı sudan oluşuğundan protein miktarları azdır.

Doğru cevap A' dır.

Yetersiz protein tüketildiğinde vücudun kendi doku proteinlerini kullanması sonucu, önce büyüme durmakta, daha sonra vücut ağırlığı azalmaya başlamaktadır. Vücut direncinin azalması sonucu hastalıklara yakalanma riski artmakta, hastalıklar uzun sürmektedir. Kan proteini olan hemoglobininin yapılamaması sonucu kansızlık olmakta ve dokulara oksijen taşınmamaktadır.

Doğru cevap B' dir.

Yağlar, en fazla enerji veren besin ögesidir. Yağda çözünen A, D, E ve K vitaminlerinin emilimine yardımcı olmaktadırlar. Ayrıca yağların bileşiminde yer alan ve vücut tarafından yapılmayan bazı yağasitlerinin yiyeceklerle alınması, büyüme ve deri sağlığı için de önem kazanmaktadır.

Doğru cevap C' dir.

Antioksidan vitamin olarak bilinen C, E ve A vitaminleri, vücuttaki oksidatif hasara karşı hücre zarının korunmasında önemli görevlere sahiptirler. Çünkü uzun süreli egzersizlerde oksijen kullanımı en az 10 kat artmaktadır.

Doğru cevap D' dir.

Besinlerden su alımı: Başta meyve ve sebzeler olmak üzere besinlerin çoğu suyun önemli bir miktarını içerir. Günlük ortalama gıdalardan 1litre su alınır.

Doğru cevap E' dir.

Sporcuların performansını etkileyen temel faktörlerin başında genetik yapı, antrenman programı, sporcunun sağlık durumu ve beslenme gelmektedir.

Enerji harcamasını; kalıtım, yaş, cinsiyet, vücut ölçüsü, yağsız kitle ve egzersizin yoğunluğu, sıklığı ile süresi etkilemektedir.

Sporcunun optimal performansını etkileyen iki önemli faktör; vücut bileşimi ve vücut ağırlığıdır. Vücut ağırlığı; sporcunun hızını, dayanıklılığını ve gücünü etkilerken, vücut bileşimi; kuvvetini, çevikliğini ve görünüşünü etkilemektedir.

Sağlık için minimal vücut yağ yüzdesinin kadınlar için %12'dir.

Sağlık için minimal vücut yağ yüzdesinin kadınlar için %12, erkekler için %5 olması önerilmektedir.

Besinler farklı miktarlarda karbonhidrat, protein ve yağ içermektedirler. Bu nedenle vücutta yıkıldıklarında farklı miktarlarda enerji sağlarlar. Karbonhidratların 1 gramı 4 kkal, proteinlerin 1 gramı 4 kkal ve yağların 1 gramı 9 kkal enerji sağlamaktadır.

Kompleks yapıdaki karbonhidratlar; Basit şekerlere kıyasla kan şekerinin daha düzenli yükselmesini sağlarlar. Saflaştırılmamış tahıllar (bulgur, mısır, irmik, şehriye, tam buğday unu veya bunlardan yapılan ürünler, tarhana), kurubaklagiller (kurufasulye, nohut, mercimek vb), kahverengi pirinç, nişasta ve nişastalı besinler bu gruba örnektir. Sindirimleri daha uzun süren (3–4 saat) kompleks karbonhidratların kan şekeri üzerindeki etkileri daha yavaş ve uzun süreli olmaktadır.

Genel özellikleri açısından yağda ve suda çözünen vitaminler olarak iki grup altında toplanır. Birinci grup; yağda eriyen vitaminler (A, D, E, K) dir. İkinci grup ise; suda çözünen vitaminler (C ve B grubu) dir.

Bireylerin vücut kütlesinin %40-60’ı sudan oluşur. Bu değer, vücut kas ağırlığının %65-75’ini, yağ ağırlığının yaklaşık %50’sini oluşturur.

Egzersiz öncesi tüketilen öğünün tüketilme zamanı ve miktarı da çok önemlidir. Sporcular dolu mideyle müsabakaya başlamamalıdır. Egzersizden veya müsabakadan önce süre varsa hacmi fazla olan yemekler tüketilebilir. Müsabakadan 3-4 saat önce tüketilen öğünün yaklaşık 200-300 gram karbonhidrat içermesi performansı olumlu yönde etkilemektedir.

Kreatin fosfatın yapısında bulunan kreatin, et ya da et ürünlerinde bulunmaktadır. Vücutta böbrek, karaciğer ve pankreasta glisin, ornitin ve arjinin aminoasitlerinden sentezlenmektedir. ve vücutta yaklaşık 120 gramlık deposu bulunmaktadır. Kas dokusunun onarımında ve toparlanmayı kolaylaştırmada, kreatin kullanımı yaygındır. Sprint, halter gibi patlayıcı güç ve hız gerektiren aktivitelerde ilk enerji kaynağı ATP-kreatin fosfat olduğundan bu tür aktivitelerde etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Kreatinin mevcut yan etkisi ise, ağırlık (sıvı) kazanımı, mide bulantısı ve diyaredir. Kreatinin sağlıklı bireyler için güvenilir olduğu kabul edilse de dehidrasyon, kas yırtılması ve böbrek hasarı ile ilgili yan etkileri konusunda tartışmalar devam etmektedir

Bowling, bireyselleştirilmiş öğretim modelinin etkili olarak kullanılabileceği bir spor dalıdır.

Eğitimin temel hedefi, sadece insanlara bilgi sunmak değildir.

Görev yapma işbirliğine dayalı öğretimin gerçekleşmesindeki dokuz alt teknikten biri değildir

Tiamin, B grubu vitaminlerinden enerji metabolizmasında görevi en fazla olanıdır.