SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM

Kısaca kelime kullanmadan bilgi aktarımı olarak tanımlanabilecek sözsüz iletişim genel iletişimin yaklaşık %93’ünü oluşturur. Bu oranın içinde genel iletişime oranla % 55’in yüz ifadeleri, vücut hareketleri, takılar, mesafe algısı olduğu kabul edilirken, %38’in ise ses tonu yoluyla gerçekleştirildiği ileri sürülmektedir. Dolayısıyla sözsüz iletişim, ileti­şim süreci içinde ağırlıklı bir etkiye sahiptir.

Ahmet Şerif İzgören, “hayır” hareketini sağa ve sola baş salla­yarak değil de başı geriye doğru atarak ve bu harekete kaşları da kaldırarak eşlik eden “hayır” anlamındaki jest ve mimiği üç milletin yaptığını vurgulamaktadır: Türkler, Yunanlılar ve Su­riyeliler. Bu üç millet dışında, diğer ülkelerde insanlar “hayır” demek için başlarını sağa ve sola sallanmaktadır. Hindistan’da ise eli iki yana sallamak “hayır” ve/veya “git ba­şımdan” anlamına gelmektedir. Buna karşın “evet” işareti dün­yanın her yerinde aynıdır: Baş yukarıdan aşağı doğru sallana­rak “evet” anlamı yaratılır.

Bunun yanısıra kimi el hareketleri de ülkeden ülkeye farklı anlamlar taşıyabilmektedirler. Örneğin, birini göstermek için işaret parmağını kullanmak Türkiye’de kimi zaman kaba karşı­lansa da yaygındır. Hindistan, Çin ve Japonya’da işaret parma­ğıyla birini ya da bir şeyi işaret parmağıyla göstermek büyük kabalık olarak algılanır. Bunun yerine bir şeyi ya da kimseyi göstermek için bütün ellerini kullanırlar.

El işaretleriyle ilgili bir başka farklı uygulama işaret ve baş parmakların bir araya getirilmesiyle yapılandır. Dalgıçlıkta bu hareket “her şey yolunda” anlamına gelir. Japonya’da ise para işaretidir. Amerika Birle­şik Devletleri’nde işlerin yolunda gittiğini gösteren “OK/Tamam” anlamındadır. Ancak Türkiye’de bu işareti yaptığınızda karşınızdaki kişi kendisine hakaret ettiğinizi düşünebilir. Restoranlarda garsonu çağırma hareketi de farklı kültürlerde farklı biçimde yapılabilir. Avrupa’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nde tıpkı Türkiye’de oldu­ğu gibi işaret parmağı havaya kaldırılarak çağırma hareketi yapılır. Ama örneğin, Latin Amerika’da bizim otostop hareketi olarak bildiğimiz baş parmağın yere paralel olacak bi­çimde arkaya doğru sallanmasıyla garsonlar çağrılmaktadır. Güneydo­ğu Asya’da yer alan Burma’da çağırma hareketi avuç içi yere bakacak şekilde elin tutulması ve parmakların piyano çalıyormuşçasına hareket ettirilmesiyle yapılmaktadır.

 Doğru yanıt D’dir.

Avrupa’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nde tıpkı Türkiye’de oldu­ğu gibi işaret parmağı havaya kaldırılarak çağırma hareketi yapılır. Ama örneğin, Latin Amerika’da bizim otostop hareketi olarak bildiğimiz baş parmağın yere paralel olacak bi­çimde arkaya doğru sallanmasıyla garsonlar çağrılmaktadır. Güneydo­ğu Asya’da yer alan Burma’da çağırma hareketi avuç içi yere bakacak şekilde elin tutulması ve parmakların piyano çalıyormuşçasına hareket ettirilmesiyle yapılmaktadır.

Doğru yanıt B’dir.

Genellikle batı toplumlarında özel alan ihlali pek görülmez. Örneğin, Almanlar özel alanlarına girilmesinden hiç hoşlanmazlar. O nedenle ne kendileri böyle bir girişimde bu­lunurlar ne de başkalarının kendilerine bu denli yaklaşmalarına izin verirler. Almanların özel alan mesafesini korumak konusundaki hassasiyetlerinin aksine örneğin, Meksika’da konuşma sırasında birbirine yakın durmak yaygındır. Bundan rahatsız olmuş gibi durmak büyük kabalıktır. Çin’de fiziksel temas rahatsızlık veren bir durumdur. Özellikle yabancı­ların kendilerine dokunmasından hoşlanmazlar. Buna rağmen Ruslar’ın konuşmalarına fiziksel temas eşlik eder. Konuşurken de yakın durmayı tercih ederler. İngiltere’de ise özel alana girmeyi gerektirecek davranışlar (kucaklaşma, dokunma, öpme) aile fertleriyle ger­çekleştirilir. Özel alanın mahremiyetine çok dikkat ederler. Birine çok yakın durmak, eli omzuna atmak uygun değildir. Doğru yanıt C’dir.

Dokunmak ise kültürden kültüre farklılık göstermektedir. Pek çok batı toplumunda erkeklerin birbirlerine sarılması, kucaklaşması hoş karşılanmaz. Latin, Akdeniz ve Arap ülkelerinde ise erkekler hemcinslerine batı toplumlarına göre daha rahat dokunabilmek­tedirler. Kadınların hemcinslerine dokunma­ları ise neredeyse hemen her toplumda daha hoşgörüyle karşılanır. Bu tür kültürel farklılık­lara karşın söz konusu kadınlar ve erkekler ol­duğunda durumun çok fazla değişmediği gö­rülmektedir. Araştırmalar kız bebeklerin erkek bebeklere göre daha fazla temasla karşılaştıkla­rını göstermektedir. Kuşkusuz bu erkek bebek­lerin sevilmemesinden değil, erkek olmanın daha az teması neredeyse zorunlu kıldığına ilişkin genel yargıdan kaynaklanmaktadır. Söz konusu kadınlar ve erkekler olduğunda erkek­lerin kadınlara dokunma eğilimi kadınların erkeklere dokunma eğiliminden daha fazladır. Doğru yanıt E’dir.