SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM

Dikkat Çekme İşlevi: Sözsüz iletişim, dikkat çekme ve etki sağlamaya yardımcı olur. Dersi dinlemeyen öğrencileri susturmak için hocanın kızgın bakması, sesini yükseltmesi ya da arkadaşına sinirlenmiş birinin kapıyı hızla çarpıp çıkması buna örnektir.

Bireylerin beden yapılarının, diğer bir değişle fiziksel görünüşlerinin karakterleri, davranışları ve diğer insanlarla ilişkileri üzerinde etkili olduğuna vurgu yapan Amerikan psikolog William Sheldon, beden yapısı ile bireylerin davranışları arasındaki ilişkiyi araştırmış ve insanları beden yapısına göre; ektomorfik, endomorfik ve mezomorfik olmak üzere üçe ayırmıştır. Sheldon’a göre, ektomorfik beden yapısına sahip kişiler; sıska, narin, zayıf kas yapısına sahip olan sakin, ölçülü, hassas ve sanatçı ruhlu kişilerdir.

Kurbağa Gözlüler: Bu tip göz yapısına sahip olan bireyler, çoğunlukla güvenilmez ve dengesiz olarak nitelendirilirler. Herşeyin ve herkesin kendi istedikleri gibi olmasını isteyen bu kişiler, istediklerinin olmaması halinde şiddetli tepki gösterirler.

Eller omuz hizasında ya da yüz hizasında, diğer bir değişle yukarıda kenetli: Bu harekete ilişkin yaygın olarak olumsuz bir tavır beklentisi olmamakla birlikte aslında kenetlenmiş eller saldırgan bir tavrı, savunma ya da korku halini gizlemek amacıyla yapılır

Göz hareketlerine ek olarak kaş ve göz kapaklarının şekilleri de beden diline ilişkin ipuçları içermektedir. Örneğin, konuşma anında kaşların yukarı kalkması ilgi, şaşkınlık, farkındalık ya da korku ifadesiyken, kaşların aşağıya inmesi kızgınlık ve endişe göstergesidir.

Sesin Perdesi: İnce ve kalın sesleri birbirinden ayıran özelliğe sesin perdesi adı verilmekte, ses telleri daraldıkça sesin perdesi yükselmektedir.

Boğumlama: Boğumlama, telaffuz esnasında hecelere doğru ses değerlerini vererek konuşmakla ilişkilidir.

Kaynak-mesaj-araç-hedef olmak üzere dört temel öğeden oluşan iletişim, sözlü ve sözsüz iletişim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Kimlik Tanımlama İşlevi: Kişilerin giyindikleri kıyafetler, kullandıkları araç-gereç
ve aksesuarlar, yedikleri yemekler, içtikleri içecekler kişilerin kimliklerine ilişkin
bilgi verir. Örneğin, sokakta yaşadığımız herhangi bir sıkıntıya ilişkin şikayetimizi
yolun karşısında duran iki kişiden sivil kıyafetli olana değilde, polis üniforması
olan kişiye yöneltmemiz buna örnektir.

Seremoni ve Ritüelleri Yerine Getirme İşlevi: Selamlaşma, tokalaşma gibi ritüellerin
yerine getirilmesinde sözsüz iletişim kullanılır. Bayramlarda büyüklerin elinin
öpülmesi kültürel değerlerin önemsendiğinin ve nesilden nesile aktarıldığının göstergesi olarak buna örnektir.

Amerikan psikolog William Sheldon, beden yapısı ile bireylerin davranışları arasındaki ilişkiyi araştırmış ve insanları beden yapısına göre; ektomorfik, endomorfik ve mezomorfik olmak üzere üçe ayırmıştır. Sheldon’a göre, ektomorfik beden yapısına sahip kişiler; sıska, narin, zayıf kas yapısına sahip olan sakin, ölçülü, hassas ve sanatçı ruhlu kişilerdir. Endomorfik beden yapısına sahip kişiler ise; tombul ya da balık etli ve gelişmiş iç organlara sahip kişilerdir. Bu kişiler, rahatına düşkün, sempatik, güleryüzlü, uysal, gevşek ve ilgi meraklısıdır.
Son olarak mezomorfik beden yapısına sahip kişiler; dik duruşlu, adaleli ve kalın derili kişilerdir. Bu kişilerin en belirgin karakteristik özellikleri; güçlü, dominant, hırslı, hareketli ve maceraperest oluşlarıdır.

Ektomorfik beden yapısına sahip kişiler; sıska, narin, zayıf kas yapısına sahip olan sakin, ölçülü, hassas ve sanatçı ruhlu kişilerdir.

Orta Parmak: Bu parmak kudretin ve ruhsal gücün ifadesidir. Buna ek olarak orta
parmağın uzun olması irade gücü ve yeteneğe sahip olmayı belirtir.

Mahrem Bakış: Çoğunlukla karşı cinste bireylerin birbirlerine ilgilerinin göstergesi olan bu bakışta  gözler ve çenenin altından vücudun diğer bölgelerine doğrudur.

Sesin Perdesi: İnce ve kalın sesleri birbirinden ayıran özelliğe sesin perdesi adı verilmekte, ses telleri daraldıkça sesin perdesi yükselmektedir. Kişilerin duygu ve bilinç durumuna bağlı olarak, mutluluk, kızgınlık ve korku hisleri sesin yükselmesine neden olurken, moral bozukluğu, yorgunluk ve dinginlik ses perdesinin açılmasına neden olmaktadır.

Kalkık Burun: Konuşmayı seven ve sır saklayamayan insan karakterini işaret eder. Bu bireyler, iletişim sırasında dinlemenin yanı sıra kendi düşüncelerini belirtmeyi sevdiklerinden, etkileşimli bir iletişim kurarlar.

Yakın Mesafeli Gözler: İletişim esnasında, çatışmadan çok idare etmeyi tercih eden bu bireyler ayrıntılara önem verirler.

Deneyimler sözsüz iletişimi etkileyen faktörlerden biri değildir. Sesin rengi, ses tonu, susma/sessizlik, beden dili, jest-mimikler, mekân ve zaman, kılık-kıyafet, sözsüz iletişim sürecine etki eden faktörlerdir.

Bireyler arasında konuşma dışındaki araçlarla gerçekleşen iletişimdir" şeklinde tanımlanan kavram beden dilidir.

Sözlü ve sözsüz iletişim süreci insan beyni tarafından da farklı algılanır. Amerika’da yapılan araştırmalar sözlü iletişime ilişkin uyaranların beynin sol tarafıyla işlendiği, sözsüz iletişime ilişkin mesajların ise sağ tarafla işlendiğine ilişkin güçlü kanıtlar sağlamıştır.