SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İLETİŞİM

Konuşmanın içeriğini, anlatılmak istenenin ne olduğu belirler.

İşyeri konuşmaları: Uzmanlık alanına özgü teknik sözcüklerin sıkça kullanıldığı konuşmalardır. Mesleğe ait özel bir dil veya söz dağarcığı oluşmuşsa buna jargon adı verilir. Örneğin, tıp jargonu.

Beyin: Beyin, fiziksel bir öge olarak da değerlendirilebilir, çünkü beyin, konuşma organlarını da yönetir. Konuşma açısından beynin en önemli işlevi, dilin düşünceye dönüştürülmesidir. İki yönlü bir etkinlik olan sözlü iletişimde, konuşulanın dinlenip anlaşılması da beyinle ilgilidir.

Sesletim ve Diksiyon: Sözcüklerin ses, hece, ton ve vurgu bakımından söylenme biçimidir

Netlik: Konuşmacı, söz ettiği konuyu ayrıntılarıyla bilmeli, gerektiğinde sunduğu bilgileri, güvenilir kaynaklara dayandırabilmelidir.

Gereksiz yardımcı eylem kullanmak: Türkçe’de yardımcı eylemler, adların yanına
gelerek yeni anlatımlar oluşturur. Ancak son yıllarda görülen bir yanlış da yabancı sözcüklerin Türkçeleştirilmesi sırasında etmek, olmak, yapmak ek eylemlerinin gereksiz bir biçimde kullanılmasıdır. Aşağıda hem yazılı hem de sözlü anlatımlarda
yapılan bu yanlışa örnekler göreceksiniz: Yenilgi almak – yenilmek
Beğeni almak – beğenilmek
Çek etmek – denetlemek
Konfirme etmek – doğrulamak
Elimine etmek – elemek

Sözcük içindeki sesleri değiştirmek: Sözcükleri oluşturan seslerin sırasının karıştırılmasından kaynaklanır:
DOĞRU YANLIŞ
yalnız yerine yanlız
yanlış yerine yanlış
toprak yerine torpak

Yöresel konuşma özelliklerini kullanmak: Bölgeler, hatta birbirine yakın olan köyler arasında bile seslerin çıkarılışında, sözcüklerin söylenmesinde, seslerin kullanımında, cümle kuruluşlarında görülebilen söyleyiş özelliklerini kullanmaktan kaçınılmalıdır.
kalın yerine galın
gidiyorum yerine gidiyom ya da gidim
yüzmek yerine çimmek
alıverdim yerine alıvırdım

HAZIRLIKLI KONUŞMALAR
Belirlenmiş bir amaç ve düzen doğrultusunda gerçekleştirilen, en az birkaç saat öncesinden tasarlanılarak, zaman varsa genelde yazılı bir konuşma metninin hazırlandığı, süresi saatlerle ölçülebilen konuşmalardır. Bilgilendirici Konuşmalar: Dinleyicilere ilginç ve yararlı bilgiler vermenin amaçlandığı öğretici konuşmalardır.

İkna Edici Konuşmalar: Dinleyicilerin, bir konuyla ilgili düşüncelerini değiştirmeyi ya da onlara yeni bakış açıları kazandırmayı amaç edinen konuşmalardır. Örneğin;
bir avukatın, müvekkilinin suçsuzluğuna ilişkin konuşması,
bir doktorun, sigara içmenin bırakılması için konuşması,
bir parti liderinin oy toplamak için konuşması,
bir reklamcının, ürünü satmak için konuşması.

Yönlendirici Konuşmalar
Yol gösterici örneklerin verildiği, davranışlarını değiştirerek kişileri harekete geçirmeyi amaçlayan, ilham verici konuşmalardır. Örneğin;
bir bedensel engellinin, yaşamındaki zorlukların üstesinden gelişini anlatması,
bir kanser hastasının, iyileşme sürecindeki çabasını anlatması,
bir öğrencinin, sınavı kazanırken uyguladığı çalışma yöntemini anlatması,
bir iş sahibinin, sıfırdan zirveye çıkışını anlatması.

Sergileyici Konuşmalar
Bilgilendirici konuşmalar gibi, dinleyicilere bilgi vermenin amaçlandığı öğretici konuşmalardır. Farkı, öğrettiği konunun işlevsel yanını da görsel araçlar ya da sözcükler aracılığıyla sergiliyor olmasıdır. Örneğin;
bir dansçının, nasıl vals yapılacağını anlatması,
bir uzmanın, yeni bir bilgisayar yazılımının nasıl kullanılacağını anlatması,
bir aşçının, pilavın nasıl pişirileceğini anlatması,
bir Fransız’ın, kendi dilinin özelliklerini anlatması.