SOSYOLOJİDE YAKIN DÖNEM GELİŞMELER

Giddens’ın modernlik teorisinin altbölümleri arasında uzaklaşma/aralam(distanciation), güç/iktidar (power), güven ve risk bulunmaktadır. Uzaklaşma, ilişkilerin artık belirli mekanlara bağlı olmadığı gerçeğini ifade eder. Bu durum Mors alfabesi ve uçağın icadından bu yana geçerli olmakla birlikle bilgisayar sayesinde yirmi birinci yüzyılın başlangıcından itibaren daha da belirgin hale gelmiştir.

Giddens’ın modernlik teorisinin altbölümleri arasında uzaklaşma/aralama (distanciation), güç/iktidar (power), güven ve risk bulunmaktadır. İktidar, dolayısıyla sadece tahakküm değildir, aynı zamanda “dönüştürücü bir kapasite”dir ya da şeyleri meydana getirme becerisidir. Böylece Giddens’a göre modern dünya, yetki vericidir, çünkü insanları geleneksel, sanayi öncesi toplumun kısıtlamalarından özgür kılmıştır.

Yapı ve failliği bir ikicilik/düalizm, karşılıklı olarak birbirlerinin dışında öğeler olarak görmek yerine Giddens bir ikilik/düalite, yani aynı şeyin analitik olarak birbirlerinden ayırt edilemez iki parçası gibi görür. Yapının ikiliği, yapının dönüşümlü olarak düzenlediği toplumsal eylem ya da davranışın hem aracı hem de sonucu olduğu anlamına gelir.

Giddens, modern öncesi dönemin genel özelliklerini güven ortamı ve risk ortamı bakımından analiz eder. Güven ortamının belirleyicilerini 4 faktörle açıklar. Bunlar;
1. Zaman-uzam içindeki toplumsal bağları istikrarlı kılmada akrabalık ilişkileri düzenleyici bir rol üstlenir.
2. Tanıdık bir çevre sağlayan bir yer olarak yerel toplulukların varlığına/ağırlığına dikkat çeker.
3. İnsan yaşamının ve doğanın tanrısal bir yorumunu sağlayan inanç ve ritüel
uygulama tarzları olarak dinsel kozmolojiler önemli bir yer tutar.
4. Bugün ile geleceği birbirine bağlayan geleneğin çevrilebilir bir özelliğe sahip olmasından dolayı geçmişe yönelik bir bağlantının söz konusu olduğunu vurgular. Bu dört faktör modern öncesi dönemin temel güvenlik durumunu sağlayan toplumsal ilişki biçimleridir. 

Doğru cevap C'dir.

Giddens, modern öncesi dönemin risk ortamını ise şöyle değerlendirir:
1. Bulaşıcı hastalığın yaygınlığı, iklimin güvenilmezliği ve sel baskınları gibi doğal felaketler başta olmak üzere doğadan kaynaklanan tehdit ve tehlikeler mevcuttur.
2. Yağmacı ordular, yerel beyler, haydutlar ve hırsızlardan kaynaklanan insan şiddeti tehdidinin bulunmasıdır.
3. Dinsel kayradan yoksun kalma ya da kötü bir büyünün etkisine girme riskinin varlığıdır. Bu riskleri azaltmanın yollarının başında akrabalık ilişkileri, yerelleşmiş ilişkilerin önemi, dinî inançlar ve bir rutin olan gelenekler gelmektedir. Dolayısıyla bu açıklamalar, modern öncesi dönemde toplumların nasıl bir risk içinde olduklarını gösterir. Doğru cevap D'dir.

Giddens, modernite ya da gelenek-ötesi (post-traditional) toplumu, gelenek ve alışkanlığa ait kesinliklere ilişkin rasyonel bilginin yer aldığı bir düzen olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Giddens, post-geleneksel dönemi modernliğin bir parçası olarak nitelemektedir. Modern dünya daha önce yaşanan dönemlerden farklı değildir, aksine modernitenin ileri bir aşamasıdır ki, geçmişin eğilimlerini ve güçlerini yansıtır. Bu özelliklerinden dolayı Giddens bu dönemi geç modern dönem olarak isimlendirir. Doğru cevap A'dır.

Giddens modern toplumsal kurumları geleneksel toplumsal düzenlerden ayıran süreksizlikleri ise şu üç kategoride değerlendirerek açıklamaktadır: 
1. Değişim hızı: Geleneksel düzenlerin (toplumlar) kendi içlerinde devingen oldukları söylenebilir. Fakat modernliğin koşulları içinde değişimin hızı had safhadadır. Bunun önemli bir yönünü teknoloji oluştursa bile, bu hız diğer toplumsal ilişkilerde de kendini gösterir.
2. Değişim alanı: Dünyanın farklı bölgeleri birbiri ile bağlantılı hâle geldikçe toplumsal dönüşümün dalgaları yerkürenin tüm yüzeyini kapsamaktadır.
3. Modern kurumların doğası: Ekonomik üretim sisteminin piyasa koşulları ve metalaşması, ulus-devletlerin sisyasal sistemi gibi ekonomi-politik güç ilişkilerinin birlikteliği, daha önceki dönemlerde hiç görülmediği kadar iç içe geçmiştir. Dolayısıyla modern kurumlar doğaları gereği yeni dönemin ihtiyaçlarını karşılayan bir özellik göstermektedirler.

Doğru cevap B'dir.

Açılımlı mekanizmalar, toplumsal ilişki ve etkileşimleri yerel bağlamlarından çekip çıkaran pratiklerdir. Doğru cevap A'dır.

Anthony Giddens, düşünümselliği statik bir durum olarak değil, değişken bir durum olarak görür. Modernliğin, düşünümselliğin seviyesini dramatik bir biçimde yükselttiğini öne sürer. Doğru cevap C'dir.

Anthony Giddens düşünce ve eylemlerinde ne küreselleşme taraftarı ne de küresellemeşe karşıtı olmuştur. Daha çok küreselleşemenin günümüz gerçekliği içinde bir süreç olduğunu ancak yarattığı tehlike ve risklere müdahale edilmediği takdirde eko-yaşam adına olumsuzluklar yaratacağını kabul etmiş ve bu sürecin toplumların çıkarlarına uygun hâle getirilmesi için nasıl dönüştürülebileceğini anlatmaya çalışmıştır. Kaleme aldığı, Elimizden Kaçıp Giden Dünya başlıklı eserinde Giddens neo-liberal söylemle refah hakları düşüncesinden yola çıkarak demokratikleşme ile minimal devleti özdeşleştiren bir yol sunar. Dolayısıyla Held ve diğerlerinin tanımına göre
literatürde Giddens ve onun gibi düşünenler, düşünümselciler/şüpheciler olarak adlandırılır. Doğru cevap E'dir.

En basit hâliyle yapılaşma kuramında Giddens, sembolik etkileşimcilik, fenomenoloji ve dramaturjinin öngörüleriyle klasik sosyolojinin yapı kavramını bir araya getirir. Doğru cevap D'dir.

Yapının ikiliği, yapının dönüşümlü olarak düzenlediği toplumsal eylem ya da davranışın hem aracı hem de sonucu olduğu anlamına gelir (Allan, 2006: 266). Yapı ve fail ikili bir doğaya sahiptir ve doğaları gereği karşılıklı ilişki içindedir. Yapı ile eylem arasındaki bağlantı ise toplumsal pratikler aracılığı ile kurulur. Bu ise yapının ikiliğinin bir parçası olarak değerlendirilir. Bu nedenle toplumsal pratiğin yasalaştırılmasının üç bileşeni bulunur. Bunlar;
1. Anlamlı iletişim üretimi (anlamın iletişimi)
2. Güç (gücün kullanımı) ve
3. Ahlaktır (davranışın değerlendirici bir yargılamasıdır).

Doğru cevap A'dır.