SOSYOLOJİDE YAKIN DÖNEM GELİŞMELER - Deneme Sınavı - 18

Geleneksel sözleşme iş verenin çalışanın tanımlanmış haklarına, tazminat, eğitim, sosyal güvenlik ve iş güvencesine dayanmaktaydı. Enformasyonel toplumda ise çalışanın şirkete sadık olması, işine razı olması, fazla mesai yapması beklenir. Doğru cevap C' dir.

İşçi sınıfı için yüksek bir refah düzeyi sağlamak küresel kentlerin dört yeni işlevinden birisi değildir.

Feminist hareketler Castells' in ayrımına göre Proje Kimliği olarak gösterilebilir.

Söz konusu tanım Fundamentalizm kavramını açıklamaktadır.

Enformasyon teknolojisi devriminin temelinde mikro elektronik ve genetik mühendisliği vardır

1970’lerdeki petrol krizi ve ekonomik çöküntü, küresel ölçekteki dönüşümün ve kapitalist yeniden yapılanmanın bir biçimi olarak Fordizm’in krizi çeşitli kuramcılar tarafından yeni bir toplumsal ilişkiler ağının oluştuğunun göstergesi olarak yorumlanmıştır. Postendüstriyel (endüstri sonrası) toplum, tarım ve sanayi sektöründen çok hizmet sektörünün önem ve ağırlık kazandığı enformasyon toplumudur.  Günümüzde endüstri sonrası toplum olarak adlandırılan bu toplum; küresel kentler, postbürokrasi, esnek üretim, lojistik, mikro elektronik ve genetik mühendisliğinin ağlar oluşturma mantığı etrafında şekillenmesi olarak da tanımlanmaktadır.

Castells’e göre ağ toplumu, 1960’ların sonu ve 1970’lerin başında üç bağımsız sürecin birlikte oluşmasıyla meydana gelmiştir. Birincisi, enformasyon teknoloji devrimi; ikincisi, kapitalizmin de devletçiliğin de ekonomik krize girmesi ve peşinden yapılanmaları; üçüncüsü, liberteryanizm, insan hakları, feminizm ve çevrecilik gibi kültürel ve toplumsal hareketlerin yeşermesidir.

Castells’e göre feminist hareketlerin günümüz toplumlarında doğmasına sebep olan dört özgül neden vardır:

1.Eğitim fırsatlarının kadınlara açılması ve işgücü piyasasının dönüşümü.

2. Biyoloji, farmakoloji ve tıpta, insan türünün çoğalmasıyla ilgili denetimi

sağlayan teknolojilerin gelişmesi.

3. 1960’lardaki toplumsal hareketler içerisinde kadınların cinsiyetçiliğe maruz kalması.

4. Küreselleşmiş bir toplumda kültürel dönüşümlerin hızla yayılması ve gezegenin büyük bir bölümünde kadınların seslerinin bir üst doku oluşturmasıdır.

Enformasyonel teknolojilere dayanan ekonomik ve toplumsal örgütlenme biçimi yönetimin merkezsizleşmesini, çalışmanın bireyselleşmesini, piyasaların siparişe bağlanmasını, böylece çalışmanın parçalanmasını, toplumların parçalanmasını beraberinde getiriyor. Yarı-zamanlı üretim yöntemlerinin ortaya çıkması, işlerin sözleşmeli olarak başka bir iş koluna devredilmesi (taşeronlaştırma), başka bir şirkete devredilmesi, danışmanlık, şirketin çapının küçültülmesi ve sipariş üzerine iş yapma gibi yaygın pratikler de gelişmektedir. En geleneksel imalat işleri ile tarım sektöründe istihdam gerilerken, ileri teknoloji imalatında ve hizmet sektöründe iş imkanları yaratılmaktadır.

Castells’e göre
enformasyon toplumunda esnek çalışma ilişkilerinin yaygınlık kazanmasında belirleyici
olan dört unsur tespit edilebilir:
1. “Çalışma süresi: Esnek çalışma, tam zamanlı bir işte haftada 35-40 saat çalışma
anlamına gelen geleneksel çalışma biçimiyle sınırlı değildir.
2. İş güvencesi: Esnek çalışma, göreve odaklılık ve gelecekte istihdam edilme
yönünde bir güvence sağlamaz.
3. Yer: Çalışanların çoğu düzenli bir biçimde şirketlerinde çalışsa da giderek
evde, hareket hâlinde veya çalıştığı şirketin sözleşmeli olarak iş yaptığı başka
şirkette çalışır.
Castells’e göre enformasyonel
toplumda temelde çalışma
ortadan kalkmamıştır, ortadan
kalkan endüstriyel topluma
ilişkin emek süreçleri ve iş
biçimleridiriş verenle çalışan arasındaki toplumsal sözleşme: Geleneksel sözleşme iş verenin çalışanın tanımlanmış haklarına, tazminat, eğitim, sosyal güvenlik ve iş güvencesine dayanmaktaydı. Enformasyonel toplumda ise çalışanın şirkete sadık olması, işine razı olması, fazla mesai yapması beklenir.

Uzamsal (mekânsal) yayılma ile küresel bütünleşmenin bir araya gelmesi, büyük kentlere yeni yeni bir stratejik rol biçmiştir. Uluslararası ticaret ve bankacılık merkezleri olarak uzun bir geçmişin ötesinde, bu kentlerin artık dört yeni işlevi vardır: Öncelikle dünya ekonomisinin örgütlenmesiyle hayli yoğunlaşmış komuta merkezleri hâline gelmişlerdir; ikincisi, finans ve uzmanlık gerektiren hizmetler şirketlerinin kilit yerleşimleri olmuşlardır; üçüncüsü önde gelen sektörlerde yeniliklerin üretimi de dâhil üretim merkezleridir; dördüncüsü üretilen ürünler ve hizmetlerin piyasalarıdırlar.

Direniş kimliği: Hâkim olanın mantığı tarafından değersiz görülen ve damgalanan konumlarda bulunan aktörler tarafından geliştirilir. Etnik temellere dayalı milliyetçilikler, cemaatler bu bağlamda düşünülebilir.

Proje Kimliği: Toplumsal aktörlerin kendilerine sunulan kültürel malzeme temelinde toplumdaki konumlarını yeniden tanımlayan yeni bir kimlik inşa etmeleri sürecidir. Feminist hareketler bu kimlik modeline uygun olacaktır.

Ağ toplumunda proje kimliği, komünal (cemaatçi) direnişten doğmaktadır.