SOSYOLOJİDE YAKIN DÖNEM GELİŞMELER - Deneme Sınavı - 14

Meşrulaştırıcı kimlik,  toplumun egemen kurumları tarafından toplumsal aktörler karşısında egemenliklerini genişletmek ve akılcılaştırmak için inşa edilirler. Milliyetçilikler bu kimlik modeline örnek gösterilebilir.

Castells’e göre enformasyon toplumunda esnek çalışma ilişkilerinin yaygınlık kazanmasında belirleyici olan dört unsur tespit edilebilir:
1. Çalışma süresi: Esnek çalışma, tam zamanlı bir işte haftada 35-40 saat çalışma anlamına gelen geleneksel çalışma biçimiyle sınırlı değildir.

2. İş güvencesi: Esnek çalışma, göreve odaklılık ve gelecekte istihdam edilme yönünde bir güvence sağlamaz.

3. Yer: Çalışanların çoğu düzenli bir biçimde şirketlerinde çalışsa da giderek evde, hareket halinde veya çalıştığı şirketin sözleşmeli olarak iş yaptığı başka şirkette çalışır.

4. Geleneksel sözleşme işverenin çalışanın tanımlanmış haklarına, tazminat, eğitim, sosyal güvenlik ve iş güvencesine dayanmaktaydı. Enformasyonel toplumda ise çalışanın şirkete sadık olması, işine razı olması, fazla mesai yapması beklenir.

Castells’e göre, enformasyonel ekonomilerde istihdam yapısı temelde iki ana modele dayanmaktadır. Bunlardan birincisi  ileri hizmet istihdamının hakim olduğu Anglo-Sakson modelidir, ikincisi de imalat temelini koruyarak hizmet istihdamına geçiş yapan Almanya-Japonya modelidir.

Doğru cevap A dır. Harvey'e göre politik ve kültürel gelişmede “kafa karıştırıcı bir evre” açmış olan ve doğasının araştırılması gereken süreç Postmodernizm'dir.

Doğru cevap B dir. Sınıflara dayalı olan kapitalist gelişmenin baskıcı ve aynı zamanda çelişkili mantığının nasıl insanlığın evrensel kurtuluşuna yol açacağını göstererek, “ütopik düşünceyi, materyalist bir bilime dönüştürmeyi” hedefleyen düşünür K.Marx'tır.

Doğru cevap C dir. Postmodernizmin, hem bir uslüp hem de “hayal güçlerimizi sadece belli ülkelerde, belli bir süre ile etkisi altına alan tarihsel bir hareket” olduğuna dikkat çeken düşünür Harvey'dir.

Doğru cevap D dir. Postmodernizmin, geç kapitalizm çağının kültürel mantığını ifade ettiğini ileri sürdüren düşünür F.Jameson'dur.

Doğru cevap E dir. Dağılma Harvey’e göre postmodernizmin özelliğidir.

Doğru cevap A dır. Seçme Harvey’e göre postmodernizmin temsil ettiği alanlardan biri değildir. 

Doğru cevap B dir. Anlatı/Küçük tarih Harvey’e göre modernizmin temsil ettiği alanlardan biri değildir.

Doğru cevap B dir.J.F. Lyotard postmodernizmi, açık bir şekilde “meta-anlatılara inanmamak” olarak tanımlamaktadır.

Doğru cevap D dir.D.Harvey, sermaye birikiminin hareketleri ve coğrafya arasındaki ilişkiyi Limits to Capital (Sermayenin Sınırları) adlı çalışmasında ele almıştır.

Doğru cevap E dir. D.Harvey, en olumsuz anlamda postmodernizmin, kaybedilen zaman-mekân anlayışının yerine “sahte ve taklitçi bir zaman-mekân anlayışı” koymaya çabaladığını belirtmektedir.

Harvey, moderniteyi, Jürgen Habermas’ın kavramsallaştırması olan “modernite projesi” doğrultusunda açıklamaktadır. 18. yüzyılda beliren bu proje, Aydınlanma düşünürlerinin “nesnel bilimi, evrensel ahlak ile hukuku ve kendi ayakları üzerinde duran sanatı, kendi iç mantıkları temelinde geliştirme” yönünde gösterdikleri olağanüstü bir düşünsel çabayı ifade etmektedir.  Doğru cevap A’dır.

Postmodernitenin büyük toplumsal ve kültürel bir değişim olmadığı görüşünü ifade edenler arasında yer alan Jameson, postmodernizmin, geç kapitalizm çağının kültürel mantığını ifade ettiğini ileri sürmüştür. Bu çerçevede kuramcı,1960’lı yıllardan itibaren kültür üretiminin genel anlamda meta üretimiyle bütünleştiği yeni bir çağa girdiğimizi belirtmektedir. Jameson’a göre, giysilerden uçağa kadar bütün mallar, yeni görünüşler altında daha büyük miktarlarda üretilmektedir. Bunun sonucu olarak daha önce sadece üretim alanında verilen mücadeleler, kültürel üretimi de toplumsal çatışmaların bir alanı haline getirmiştir. Doğru cevap B’dir.

Postmodernizm terimi, ilk olarak mimarlık alanında benimsenmiştir. Daha sonra bu terimin, sanat ve kültür çalışmalarında kullanılmaya başlandığı görülmüş, sonrasında ise siyaset, ekonomi, sosyoloji gibi çalışma alanlarında etkili olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Postmodernizm, modernizmin nitelikleri olan Romantizm/Simgecilik, form, aşkınlık ve bütünselleştirme yerine sırasıyla “parafizik/Dadacılık”, “antiform”, “içkinlik” ve “yaratmayı imha/yapıbozum/antitez” gibi özelliklerle karakterize olur. Doğru cevap E’dir.

Harvey’e göre, postmodernist düşünceyi yaygın ve derin bir değişim olarak kabul edenlerin ortak yanı, evrensel iddialara sahip olduğu düşünülen geniş ölçekli teorik yorumların, başka bir deyişle “meta-anlatılar”ın reddedilmesidir. Doğru cevap B’dir.

Dil oyunlarının önemini vurgulayan postmodern düşünür Fransız kuramcı Lyotard’dır. Post-endüstriyel toplum ve postmodern kültürün 1950’lerin sonunda gelişmeye başladığını ve hem ülkeler arasında hem de ülkelerin kendi içinde farklılıklar gösterdiğini savunan Lyotard, bu gelişmeleri teknoloji, bilim ve bazı toplumsal gelişmelerle ilişkili olarak ele almış ve özellikle dil ile ilgili değişimlerin önemini vurgulamıştır. Kuramcıya göre, toplumsal yaşam, “dil oyunları” etrafında örgütlenmekte ve dil oyunları, toplumda insan davranışlarının meşrulaştırılmasını sağlamaktadır. Bu çerçevede, toplumsal ilerleme ve insanın özgürleşmesine yönelik geliştirilen meta-anlatıların, postmodernizmin gelişiyle önemini kaybettiğini ve meta anlatılara şüpheyle bakılmaya başlandığını belirtmiştir. Doğru cevap C’dir.

Harvey kriz kuramını, sermaye birikiminin hareketleri ve coğrafya arasındaki ilişkiyi ele aldığı “Sermayenin Sınırları” adlı kitabında geliştirmiştir. Söz konusu kuramda Harvey,  kapitalizmin kriz dönemlerinin kaçınılmaz olduğunu ve sermaye birikiminin bu krizlerinin yarattığı değişimlerin, toplumsal ve kültürel anlamda önemli sonuçlara yol açtığını öne sürmüştür. Doğru cevap C’dir.