SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 5

Sınıflandırma süreci, verilerin çözümlenebilecek kategoriler haline getirilmesidir

Bağlamı belirtmek için eylemin gerçekleştiği toplumsal ortamın, eylemle ilgili olan grupların, örgüt ya da kurumların, kültürün, toplumun, eylemin gerçekleştiği zamanın, mekanın, eylemde bulunan kişinin içinde bulunduğu toplumsal ağların detaylı bir şekilde betimlenmesi gerekir.Soruda bağlamlara örnektir.

Sistematik çözümleme • Verilerin kategorileri ve bulunan temalar ön plandadır. • Veriler sınıflandırılarak parçalara ayrılır. • Verilerin içinde doğrudan görülmeyen temalar ortaya konur. • Verilerin kategorileri ve temalar arasındaki ilişkiler ortaya konur. • “Neden” ve “Nasıl” sorularına yanıt verir.

Tabakalı örnekleme, örnekleme hatalarını azaltarak daha yüksek bir temsil yeteneğine sahip örneklemler oluşturmak için kullanılır.

Araştırma evreninin belirli tabakalara bölündüğü, sonra her tabakadan birim seçmek için basit tesadüfi ya da sistematik örneklem seçim tekniğinin kullanıldığı tekniğe tabakalı örnekleme adı verilir. Tabakalı örnekleme, örnekleme hatalarını azaltarak daha yüksek bir temsil yeteneğine sahip örneklemler oluşturmak için kullanılır.

Aykırı Durum Örneklem Seçim Tekniği; ‘Aykırı durum’, ‘aşırı durum’, ‘uç olay’ ya da ‘aykırı olay’ örneklemesi olarak adlandırılır.

Hipotezin özelliği: Araştırmada sınanacak hipotezlerdeki bağımsız değişkenlerin sayısı ne kadar artarsa örneklemin büyüklüğü de o kadar artar.

Diğer kavramlar farklı insanlar için aynı anlamları ifade ederken "güç" için aynı şeyi söyleyemeyiz.

Ordinal düzeydeki ölçekler, nominal ölçek gibi birbirini karşılıklı olarak dışlayan ve ortak kapsayıcılık özelliğine sahip olan kategorilerden oluşur ama nominal ölçekten farklı olarak ordinal ölçeğin kategorileri arasında bir derecelendirme söz konusudur.

Tipik olarak likert ölçeğinde sorulmuş bir sorunun cevap kategorileri • kesinlikle katılıyorum • katılıyorum • fikrim yok • katılmıyorum • kesinlikle katılmıyorum

Soruların kötü ifade edilmesi, cevapları kodlayan arafltırmacıların bireylerin verdikleri açık uçlu soruları farklı kodlarla kodlamaları ya da soruların ilgisiz ya da konuyla ilgili çok az bilgisi olan kişilere sorulması gibi faktörler, güvenirlik düzeyinin düşmesine neden olur.

öğretmen öğrencileri sınava hazırlanmaları için yönlendirmiş ve sınav yapacağı bilgilendirmesini yapmıştır.

Bireylerin deneyimlerine uygunluk için nitel araştırmalarda amaç katılımcıların bakış açısını yansıtmak olduğu için araştırma raporu, katılımcılar açısından da anlamlı bulunmalıdır.

Eğer örneklem, olasılığa dayalı örnekleme yollarından biriyle seçilirse istatistikler yardımıyla örneklemden elde edilen bulgular araştırma evrenine genellenebilir. Ancak evreni olşturanların bütün davranışlarını ve evrendeki bütün ilişkileri tamamen temsil edecek bir örneklem seçmek hemen hemen olanaksızdır. Bu nedenle herhangi bir örneklemden araştırma evrenine yapılacak bir genellemede çeşitli hatalar söz konusu olabilir. Bununla birlikte araştırmacı, muhtemel hataların kapsamını bilir ve sonuçlarını evrene belirli bir güven derecesi çerçevesinde geneller. Örnekleme ilişkin bulguların evrene genellenmesi sürecine çıkarsama denir. Doğru cevap D'dir.

Örneklemler, ait oldukları evrenleri farklı doğruluk derecelerinde temsil ederler. Ait olduğu evreni doğru bir şekilde temsil eden örnekleme temsili örneklem denir. Doğru cevap B'dir.

Örneklem seçim teknikleri, araştırmacının kasten belirli birimleri seçmediği, yani her birimin örnekleme girme olasılığının eşit olduğu ‘olasılığa dayalı örnekleme teknikleri’ ve araştırmacının örnekleme kimin gireceğini kendi yargısına dayanarak belirlediği ‘olasılığa dayalı olmayan örneklem seçim teknikleri’ olmak üzere ikiye ayrılır. Olasılığa dayalı örnekleme seçimleri şunlardır; Basit tesadüfi örnekleme, Sistematik örnekleme,Tabakalı (katmanlı) örnekleme ve Küme örnekleme. Doğru cevap E'dir.

Örneklem seçim teknikleri, araştırmacının kasten belirli birimleri seçmediği, yani her birimin örnekleme girme olasılığının eşit olduğu ‘olasılığa dayalı örnekleme teknikleri’ ve araştırmacının örnekleme kimin gireceğini kendi yargısına dayanarak belirlediği ‘olasılığa dayalı olmayan örneklem seçim teknikleri’ olmak üzere ikiye ayrılır. Olasılığa dayalı olmayan örneklem seçim teknikleri şunlardır: Gelişigüzel örnekleme, Kota örnekleme, Amaçsal örnekleme, Kartopu (zincirleme) örnekleme, Teorik (teorik doyma, ardışık) örnekleme, Güdümlü örnekleme, Mekânsal örnekleme, Aykırı durum örnekleme. Doğru cevap A'dır.

Örneklem seçim teknikleri, araştırmacının kasten belirli birimleri seçmediği, yani her birimin örnekleme girme olasılığının eşit olduğu ‘olasılığa dayalı örnekleme teknikleri’ ve araştırmacının örnekleme kimin gireceğini kendi yargısına dayanarak belirlediği ‘olasılığa dayalı olmayan örneklem seçim teknikleri’ olmak üzere ikiye ayrılır. Buna göre E şıkkı yanlış olur. Nicel araştırmalar, araştırma evreninin özelliklerini taşıyan temsilî ve büyük çaplı örneklemlerden veri toplar ve bu örneklemden elde ettikleri bulguları araştırma evrenine genellerler. Dolayısı ile örneklemin evreni ne derece temsil ettiği önem taşımaktadır. Bu nedenle örneklemlerini olasılığa dayalı olan örneklem seçim teknikleri ile seçerler. Nitel araştırmalarda ise daha küçük ve araştırma konusunu tam olarak yansıtan örneklemlerden veri toplanır. Bu nedenle bu araştırmalarda örneklem olasılığa dayalı olmayan örneklem seçim teknikleri ile seçilir. Buradan, A, B ve D şıkkıları da yanlış olur. Olasılığa dayalı (temsilî) örneklem, evrendeki herkesin eşit seçilme şansına sahip olduğu örneklemdir. Seçimde eşit olasılık sağlamanın en kesin yolu, tesadüfi seçim yolunu kullanmaktır. Ancak örnekleme kimin gireceğini tesadüfi bir şekilde belirlemek için evreni oluşturan herkesi listeleyebilmemiz gerekir. BUna göre doğru olan şık C olur. Doğru cevap C'dir.

Basit tesadüfi (rastlantısal) örneklem seçim tekniği, her birimin örnekleme girme şansının diğer birimlerle eşit olduğu, bir örnekleme çerçevesinin oluşturulduğu ve örnekleme unsurlarının bu listeden tamamen tesadüfi yollarla seçildiği tekniktir. Buna göre ifade I doğrudur. Basit tesadüfi örneklem seçim tekniğinin sorunu, iyi bir örneklem çerçevesi gerektirmesidir. Buna göre ifade IV doğru olur. Okullar, şirketler, sendikalar gibi bazı evrenler için örneklem çerçevesinin oluşturulması kolay olsa da şehir ya da ülke gibi daha büyük evrenler için genellikle böyle uygun listeler yapmak ya da bulmak mümkün olmaz. Ayrıca evrenin geniş bir coğrafi alana yayılmış olduğu büyük çaplı araştırmalarda, tesadüfi olarak seçilen kişilerle görüşmek için araştırmacının uzun mesafeler kat etmesi gerekir. Örneğin araştırma evreni Türkiye ise, basit tesadüfi yolla örneklem seçen bir araştırmacı belki de üç kişiyle görüşmek için Elazığ’a, sekiz kişiyle görüşmek için Konya’ya, on kişiyle görüşmek için Malatya’ya, bir kişiyle görüşmek için Zonguldak’a gitmek zorunda kalabilir. Bu sebep ile veri toplama süreci uzun ve maliyetli olabilir. Buna göre ifade III doğru değil ama ifade V doğrudur. Basit tesadüfi örneklem seçim tekniğiyle seçilmiş bir örneklemin evreni mükemmel bir şekilde temsil ettiği söylenemez, ancak evrenin özelliklerini büyük ölçüde temsil ettiği söylenebilir. Buna göre ifade II doğru olmaz. Bu nedenle araştırmacılar örneklemden elde ettikleri bulguları araştırma evrenine genellerken hata payını ve güven derecesini belirtirler. Doğru cevap D'dir.

Araştırma evreninin belirli tabakalara bölündüğü, sonra her tabakadan birim seçmek için basit tesadüfi ya da sistematik örneklem seçim tekniğinin kullanıldığı tekniğe tabakalı örnekleme adı verilir. Tabakalı örnekleme, örnekleme hatalarını azaltarak daha yüksek bir temsil yeteneğine sahip örneklemler oluşturmak için kullanılır. Bu örnekleme tekniği, basit tesadüfi örneklemeye oranla daha küçük bir örneklem grubu ve daha düşük bir maliyetle çok daha yüksek bir kesinliğe ulaşma olanağı sağlayan bir tekniktir. Bu tekniği diğer tekniklerinden ayıran özellik, örneklem seçilmeden önce evrenin bazı alt tabakalara ayrılması ve örnekleme girecek birimlerin bu tabakalardan seçilmesidir. Başka bir deyişle örneklem evrenin bütününden seçilmez, evren homojen alt kümelere ayrılır ve her alt kümeden, yani her tabakadan uygun sayıda birim seçilir. Burada önemli olan, evrendeki bütün tabakaların örneklemde de temsil edildiğinden emin olmaktır. Doğru cevap A'dır.