SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 2

Araştırma yöntem ve teknikleri belirlenirken araştırmanın amacı ana unsur olmakla beraber kullanıcak ölçek, örneklem grubu, araştırmacı(lar), bütçe gibi konular da önem taşımaktadır. Literatür taramasının kim tarafından yapılacağının yöntem belirleme üzerinde bir etkisi yoktur.

Bir grupta gözlemlenen bir durumun diğer grupta da gözlemlenip gözlenmediğini bulmaya yönelik sorular karşılaştırmalı sorulardı.

Devlet - özel okul

Meslekteki tecrübe

Alınan maaş

Öğrencilerin başarı durumu

Ödül - ceza mekanizmaları

Okulun sunduğu fırsatlar

vb gibi etkenler öğretmenlerin iş tatminini etkileyebilecek türden etkenlerdir.

Literatür çalışmasının araştırma sorusuyla ilgili olarak yapılması, listeleme ve mekanik özetlemeden kaçınılması, okunanların sentezini yaparak ve daha önceki çalışma ve görüşlerinin zayıf ve güçlü yönlerini de göz önünde bulundurarak değerlendirme yapılması, doğrudan alıntıların fazla olmaması ve kullanılan kaynakların bilimsel/akademik çalışmalar olması yani gazete ve magazinlerin dahil edilmemesi gerekmektedir.

Kavramlar, ortak şeylere sahip olduğunu düşündüğümüz bir dizi davranış, tutum ve özelliğin soyut özetidir. Başka bir deyişle kavramlar, kendilerine belirli bir anlam atanmış olan terimler, zihinsel soyutlamalardır. Araştırmalarda araştırmacılarım kavramlar üzerinde uzlaşmış olmaları gerekmektedir. Örneğin, iş barışı, iş tatmini, akademik motivasyon gibi kavramlar literatürde kullanılan ve herkesin duyduğunda aynı şeyleri düşündüğü kavramlardır.

İngilizce seviyesinin artması doğrudan sınıftaki katılımı etkilememekte arada kendine güven duymayı arttırarak bunu sağlamaktadır. Dolayısıyla kendine güvenin artması aracı değişken olarak değerlendirilmektedir.

Basit tesadüfi (rastlantısal) örneklem seçim tekniği, her birimin örnekleme girme şansının diğer birimlerle eşit olduğu, bir örnekleme çerçevesinin oluşturulduğu ve örnekleme unsurlarının bu listeden tamamen tesadüfi yollarla seçildiği tekniktir. Soru kökünde verilen araştırmacı, örneklemine dahil edeceği öğrencileri bu teknikle belirlemiştir. Doğru yanıt B'dir.

Örnekleme ilişkin bulguların evrene genellenmesi sürecine çıkarsama denir.

Aykırı durum, kartopu, teorik ve amaçsal örnekleme teknikleri olasılığa dayalı olmayan örnekleme teknikleridir. Sistematik örnekleme ise olasılığa dayalı bir örneklem seçim tekniğidir.

Basit tesadüfi (rastlantısal) örneklem seçim tekniği, her birimin örnekleme girme şansının diğer birimlerle eşit olduğu, bir örnekleme çerçevesinin oluşturulduğu ve örnekleme unsurlarının bu listeden tamamen tesadüfi yollarla seçildiği tekniktir.

Sistematik örneklem seçiminde önce örneklem çerçevesi oluşturulur, evrendeki her birime bir numara verilir. Sonra örneklem aralığı belirlenir. Örneklem aralığı, örneklemdeki birim sayısının evrendeki birim sayısına oranıdır.

Örneklem seçim tekniği, hipotezin özelliği ve araştırma olanakları örneklem büyüklüğü belirlerken dikkat edilecek hususlardandır ancak araştırmacının niteliği örneklem büyüklüğünü etkilemez.

Bir yapıyı alarak ona kuramsal, teorik bir anlam verme, onu soyutlama ve rafine etme işlemine kavramsallaştırma adı verilir.

Nominal düzeydeki ölçekler, birbirini karşılıklı olarak dışlayan ve ortak kapsayıcılık özelliğine sahip olan kategorilerden oluşur.

Doğal olgunlaşma, etkisini incelediğimiz olayın cevaplayıcılar üzerindeki etkisini zamanla kaybetmesi ya da cevaplayıcıların yaşlanmaları vb. durumudur ve araştırmaya bağlı olmayan bir ölçüm hatasıdır.

Ölçüt geçerliğinin dört türü vardır. Bunlar yüzeysel (görünüşte) geçerlik, kapsam geçerliği, kriter geçerliği ve yapı geçerliğidir.

Nitel araştırmalarda güven duyulabilirliği oluşturan  kriterler inanılırlık, aktarılabilirlik, güvenilirlik/istinat ve doğrulanabilirliktir.

Araştırmanın amaçları, araştırma problemini incelemek için neyin ve nasıl ölçüleceğini, tam olarak neyin hedeflendiğini ve bu hedefe ulaşmak için nelerin yapılacağını ifade eder. Bu nedenle amaçların yazılması için kapsam ve sınırlılıkların belirlenmiş olması gerekir. Araştırma amaçları belirtilirken genelden özele doğru gidilmelidir. Araştırmanın amacı, problemin çözülmesi için nasıl bir yol izlenmesinin tasarlandığını ifade eder. Buna karşılık, amaç cümlesi problem ifadesinin kısa bir tekrarıdır; problem ifadesinden tamamen farklı değildir.

Örnekleme ilişkin bulguların evrene genellenmesi sürecine çıkarsama denir. Tam sayımda bir örneklem seçme süreci söz konusu değildir; çünkü araştırma evrenini oluşturan herkesten veri toplanır. Sistematik örneklem seçimi, bir örneklem seçim tekniğidir. Güvenirlik, bir ölçme aracının ayrı ayrı ölçümlerde benzer, kararlı sonuçlar elde etme yeteneğidir. Geçerlik kavramı da, ölçüm aracının niteliğiyle ilgilidir. Bir ölçüm aracının geçerli olması, gerçekten ölçmek istediği şeyi ölçmesi anlamına gelir.

Örneklem tekniklerinin hangisinin seçileceği, araştırma probleminin yapısına, eldeki mali kaynaklara, örneklemden istenen doğruluk derecesine ve hangi veri toplama tekniğinin kullanılacağına bağlıdır. Evrendeki bazı kişilerin sistematik olarak dışlanması ise, örneklemin evreni temsil etme yeteneğini ortadan kaldırır. Bu nedenle, örneklem seçiminde sağlanması gereken ölçütlerden biri değildir.