SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 2

Varlık felsefesi var olanın yapısının ve türünün ne olduğunu ve varlığın ne anlama geldiğini irdeler, yani varlık felsefesinin kapsamı bilimden çok daha geniştir. Bütünün kendisini de konu edinir. Bilim ise bütünün parçaları ile ilgilenir.

Doğal yaşamın devamı niteliğinde görülen toplumsal yaşamda, doğal yaşamda olan yasalara benzer yasal düzenlikler olduğunu varsayar pozitivist sosyal bilim yaklaşımı. Doğal yasalar insan bilincinden bağımsız ve nesnel oarak doğal olaylarda içkin bulunur ve  r ilk dört seçenekte verilenler bunlara örnektir.

Bilimsel, gündelik, felsefi, teknik, ideolojik, siyasal ve sanatsal bilgi gibi bir çok türü vardır bilginin. Yukarıdaki örnekler gündelik yaşamdaki deneyimlerden elde edilen, yaşamımızdaki bazı pratik gereksinimlerimizi karşılayan gündelik bilgiye örnektir.

Aydınlanma düşüncesinin temel ilkelerine göre birey bütün bilgi ve eylemin başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Toplum ise çok sayıda bireyin düşünce ve eyleminin ürünü olarak tanımlanmaktadır.

Durkheim, toplumsal düzenin ve bütünleşmenin nasıl sağlanacağı ve sürdürüleceği, Marx, kapitalizmin yeni dinamiklerinin üretim ilişkileri üzerindeki etkilerini arttırmayı, Weber ise rasyonalitenin dinamiklerinin toplumsal kuruluşlar içinde nasıl yayıldığını incelemiştir. Toplumu "pozitif bir bilim" olarak kurmak veya diğer bir deyişle sosyolojiyi kurmak için Henri de Saint Simon önemli çalışmalarda bulunmuş ve bu çalışmalar onun takipçisiğ olan Comte tarafından geliştirilmiştir.

Auguste Comte, dinin ve batın inancın ve bunların etkisinin pozitivist bilimle yer değiştireceğini söylemiştir.

Sınanabilirlik ilkesi, gözlemlenemeyen varlıklar hakkıdaki bilgi iddialarını dikkate ALMAMAYI gerektirir çünkü gözlemlenemeyen varlıklar sınanamazlar. 

Bilimsel nesnellik, açık bir şekilde sınanabilir olgusal önermeler ile ÖZNEL değer yargılar ayrımına dayanır.

Karl Popper'ın öne sürdüğü yanlışlama kavramı, bilimsel bilginin mutlaklık ile ilgili sınırlıkları ortaya koyması açısından çok etkili olmuştur. Popper'agöre olgular sonsuzdur ancak teorilerin açıklama kapasiteleri sınırlıdır. Sınırlı gözlemler, deneyler ve uygulamalı çalışmalar ile elde edilen bilgiler mutlak olamazlar. Başka araştırmacılar aynı konuda farklı olgularla ilgili bilgiyi yanlışlayabilirler.

Marx, materyalist bir tarih anlayışına sahiptir. İnsanların yaşayabilmek için öncelikle kendilerini maddi anlamda üretmek zorunda olduklarını savunur. Ancak insanlar kendilerini ve toplumlarını maddi anlamda toplumsal emek aracığıyla üretebilirler. Bu bakımdan duyulara ve düşünebilme yetisine sahip olan insan, yalnızca maddi değil toplumsal bir varlıktır aynı zamanda. Toplumsal gerçekliğin ancak insanı hem bu gerçekliğin ürünü hem de üreticisi olarak ele almayı mümkün kılan, tarihsel materyalist bir süreç içerisinde anlaşılabileceğini savunur.

Eleştirel sosyal bilim yaklaşımına göre bilim görünenin değil görüneni ardında yatan asıl gerçekliği ortaya çıkarmaya çalışan eleştirel bir sorgulama sürecidir.

Comte ve Durkheim'ın aksine, sosyolojiyi anlamacı bir bilim olarak kurmak isteyen Weber, sosyolojinin çalışma konusunu da toplumsal eylem olarak belirler. Ona göre sosyolojinin amacı, anlamlı toplumsal eylemleri yorumlayarak anlamaya çalışmaktır.

Sözcük olarak anlaşılması güç olanı sade ve açık hale getirme anlamına gelen Hermeneutik, sözlü, yazılı veya görsel bir mentin içinde gömülü olan doğru ve geröek anlamın ortaya çıkarılması amacıyla metnin ayrıntılı incelenmesinin önemi üzerinde durmaktadır.

Feminist sosyal bilim yaklaşımı tüm cinsiyetçi davranışlara karşıdır. Temel amacı, özel ve kamusal alanda kadının kendini gerçekleştirmesini engelleyen, kadının özgürlük alanını sınırlayan ve kadını erkek egemen yapıya bağımlı, zayıf ve kırılgan bir cinsiyet grubu haline getiren tüm ataerkil yapılarla mücadele etmek ve bu yolla kadının özgürleşmesine katkıda bulunmaktır.

Postmodern bir çok düşünüre göre gerçeklik artık yoktur ve var olan yalnızca gerçekliği temsil imgelerdir. Fransız düşünür Baudrillard bu durumu hiper-gerçeklik kavramıyla açıklamaktadır. Baudrillard'a göre olguların kendisinden çok, bu olguların nasıl temsil edildiği, sunulduğu, imajlandırıldığı, makyajlandığı ve kurgulandığı önemlidir. Çoklu medya ortamları ve sanal sosyal alanların genişlemesi gerçekliğin bilimsel yöntemlerle değil, daha çok imaj, simge ve semboller üzerinde temsil edildiğini göstermektedir.

Yukarıda verilen amaçla yapılan Fransız Devrimi sonucunda artık hükümdarın geleneksel kurallara uygun olarak iktidara gelmesi yeterli olmamış, devletin, egemen halkla ilişkisinin demokratik rasyonalite yani akılsallık içinde kurulması ve uygulanması gerekli hale gelmiştir. Bu bağlamda, Fransız Devrimi ile birlikte gelen en önemli yenilik, demokrasinin sadece bir yönetim biçimi olmayı bırakıp devletin tek rasyonel biçimi haline gelmesi olmuştur.

Toplumsal araştırmanın aşamaları, araştırmanın konusunun ve problemin belirlenmesi, uygun çalışma tipinin seçilmesi, ölçme ve verilerin toplanması ve analizi ile bulguların yorumlanması şeklindedir. 

Araştırma problemi, genel anlamda toplumsal eylemlerin, ne olduğu, nasıl olduğu ve nedenleri hakkında formüle edilmektedir. Araştırma probleminin belirlenmesi için öncelikle literatür taramasının yapılması gerekmektedir.  Literatür taraması, araştırma konusu ile ilgili kitaplar, makaleler, yapılmış araştırmalar, raporlar vb. gibi yazılı malzemelerin okuma, özet çıkarma vb. yollarla taranmasını içermektedir.

Güvenirlilik: başka bir çalışma ile ölçüm tekrarlandığında aynı sonuçların elde edilmesi

Geçerlilik: ölçülmek istenilen toplumsal ilişkilerin doğru bir şekilde ölçülmesi 

Birincil kaynaklar: gözlem, anket ve görüşme yoluyla örneklem grubundan elde edilen veriler

Araştırma evreni: Araştırma probleminde belirlenen koşulları kapsayan yer ve zamandaki olgu ve olayların bütünü

Doğru cevap C'dir.

Nicel araştırmaların dayandığı pozitivist bilim anlayışına göre toplumsal dünya gözlemlenebilir ve ölçülebilir olgulardan oluşmuştur. Kavramlar ölçülebilir değişkenlere indirgenebilir, değişkenler belirlenip sınırlandırılablir ve değişkenler arasındaki ilişkiler ölçülebilir. Yine pozitivizme göre sosyal bilimin amacı da toplumsal olguların inclenmesi yolıuyla bu kanunları ortaya koymaktır. Nicel araştırmalar da bu anlayış doğrultusunda toplumsal olgular arasındaki nedensenlik ilişkilerini ortaya koyarak bu olgularla ilgili tahminlerde bulunmaya ve toplumsal dünyayı yöneten kanunları keşfetmeye çalışan araştırmalardır. Doğru yanıt A'dır.

Nicel araştırmalarda sayısal olarak ifadeler önemlidir. D seçeneği haricinde verilen çalışma örnekleri istatistiksel bilgiye dayanan sayısal / nicel çalışmalardır. Feminist bakış açısıyla bir romanı incelemek ise nitel araştırma örneğidir. Doğru yanıt D'dir.

Nicel araştırmalar pozitivist, nitel araştırmalar ise yorumlayıcı yaklaşıma dayanmaktadır. Diğer seçeneklerde verilen tüm özellikler nicel araştırma yöntemine aittir. Doğru yanıt A'dır.