SOSYOLOJİDE ARAŞTIRMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 1

Yarı deneyler, deney koşullarını sağlamanın zor olduğu durumlarda kullanılan ve araştırmacıların bağımsız değişken üzerinde deneye oranla daha az kontrole sahip olduğu çalışmalardır. Soruda belirtilen özellikleri taşırlar. Doğru yanıt E'dir.

Bilgi soruları bireylerin belirli konularda ne düzeyde bilgiye sahip olduğunu öğrenmeye yönelik sorulardır. Bahsi geçen soru bilgi düzeyini ölçmeyi amaçlamaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Araştırmacıların sordukları sorulara verilen cevapların detaylandırılmasını istediklerinde sordukları sorular sondaj sorular olarak adlandırılmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Olgusal sorular yaş, cinsiyet, medeni hal, gelir düzeyi gibi bireylerin kişsel ve sosyal özelliklerini öğrenmeye yönelik sorulardır. Doğru yanıt D'dir.

Yarı-deney pozitivist bir yaklaşım benimseyen nicel aştırma yöntemlerinde kullanılan araştırma tekniklerinden biridir. Verilen diğer yöntemler nitel araştırmalarda tercih edilen yöntemlerdir. Doğru yanıt A'dır.

Gerçek, insan bilincinin dışında ve ondan bağımsız olarak var olan somut ve nesnel varlıkların tümüdür. Gerçeklik, biz onu bilincimizle kavrasak da kavramasak da var olandır. Doğru cevap B'dir.

Sanat bilgisi, insanın yaratıcılığının ve hayal gücünün bir ürünü olarak ortaya çıkan ve insanlar üzerinde beğeni, haz alma, hoşlanma ve güzel bulma duygu ve düşüncesini ortaya çıkaran bir bilgi türüdür. İnsanlar bu bilgi sayesinde olaylar ve nesneler karşısındaki duygularını ve yaratıcılığını estetik olarak göze ve kulağa hoş gelecek şekilde ifade ederler. Doğru cevap C'dir.

Her ne kadar araştırmacıların, kendi öznel değer yargılarından tamamıyla arınması mümkün olmasa da araştırmada elde edilen verilerin açıklanması, çözümlenmesi ve yorumlanması sürecinde nesnel olma çabası gösterilmelidir. Doğru cevap D'dir.

Aydınlanma (Rönesans), 17. ve 18. yüzyılda Batı Avrupa’da gelişen, birbirine bağlı felsefi, bilimsel ve toplumsal alanlarda oluşan düşünce hareketidir. İnsanlık tarihinde önemli bir dönem olan Aydınlanma’ nın coğrafi merkezi Fransa olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Doğa kavramı, bütün bu kavrama dayanan doğanın düzeni, doğa kanunları ve insan doğası ile birlikte rasyonalist (akılcı) düşüncenin temel kavramı olmuştur. Doğa kavramını temel alan Aydınlanma (Rönesans) düşüncesi, bireyi, toplumsal hayata katılmakla birlikte doğanın düzenine ait olarak kabul etmiştir. (Metafizik : fizik ötesi : fizik ile açıklanamayacağı söylenen konular). Doğru cevap A'dır.

Aydınlanma düşüncesi ile birlikte, insan doğası yeniden tanımlanmıştır. David Hume, insan doğasının, toplum içinde oluşturduğu toplumsallık biçimleri ile ilgilenmiştir. İnsanın eylemini, sürekli başkalarının eylemine yönelik olması sebebiyle ‘toplumsal’ özellikli olarak tanımlamıştır. (Adam Ferguson ; Jean-Jacques Rousseau ; François-Marie Arouet (Voltaire) ; Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu). Doğru cevap B'dir.

Bilimsel Devrimi, Isaac Newton’un evrensel yer çekimi yasasını keşfederek başlattığı kabul edilmektedir. Newton, bu yasa ile iki dünya görüşü arasında bir kopuşu belirlemiştir.

Bilimsel Devrim’den önce insan, Tanrı’nın yarattığı, düzenli ve hiyerarşik bir dünyada, doğal ve Tanrısal arasında bir aracı olmuştur. 

Bilimsel devrim ile bilginin elde edilme yolu olarak bilimsel yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntem, araştırmalarda verilerin, gözlem ve deneye dayalı olarak elde edilmesini işaret etmektedir. Bu bakış açısı temelinde Aydınlanma düşünürleri, dini otoriteye bağlı olarak geliştirilmiş ve yerleşmiş bilgi biçimlerini reddetmiş, onun yerine gözlem, deney ve akıl yoluyla edinilen bilginin yeni biçimlerini kabul etmiştir.

Bilginin koruyucuları ve aktarıcıları olarak kabul edilen ruhban sınıfının (rahiplerin) sahip olduğu bu geleneksel role karşı çıkan Aydınlanma düşünürleri, toplumsal olarak önemli olan bilgiyi yeniden tanımlamak, dinin alanı dışına çıkararak, yeni anlamlar ve ilişkiler kurmak istemişlerdir.

Bu bağlamda, Newton’un çalışmalarının sonuçları, Aydınlanma düşüncesi için büyük önem taşımaktadır. Newton’un evrensel yer çekimi yasası ile sadece maddenin hareketi açıklanmakla kalmamış, aynı zamanda yeni bir evren tasarısı sunulmuştur. Evrenin hareket yasalarının, her yerde değişmeden aynı biçimde matematiksel olarak ifade edilebildiği açıklanmıştır.

Newton’un çalışmaları, Aydınlanma düşünürlerinin, bilimsel yöntemin yaşamın her alanına uygulanabileceğine inanmalarını sağlamıştır. Aynı zamanda bilim, rasyonel (akılcı) amaçlarla ilişkili olan geleceğin toplumsal değerlerinin temeli olarak görülmüştür.

Naturalizm (Doğacılık), Aydınlanma düşüncesi tarafından, bilimsel yönteme vurgu yaparak, neden ve sonuç ardışıklığının, doğayı ve toplumsal dünyayı tamamen açıklayabileceği fikridir. Doğal süreçlerin bilimsel olarak araştırılmasına benzer bir toplum araştırmasının mümkün olduğu veya olabileceği görüşünü ileri sürmektedir. (Akılcılık (Rasyonalizm (Rationalism (ingilizce)) ; Nesnellik (Objektivizm (Objectivism (ingilizce)) ; Olguculuk (Pozitivizm - Positivism (ingilizce))). Doğru cevap D'dir.

Bilimsel toplumsal araştırmanı aşamaları sırasıyla : araştırmanın konusunun (IV) ve probleminin belirlenmesi (I), uygun çalışma tipinin seçilmesi (III), örneklem seçimi (II), ölçme (VII), verilerin toplanması ve analizi (V) ile bulguların yorumlanmasıdır (VI). Doğru cevap E'dir.