SOSYOLOJİ I

Kültürün maddi ögeleri
toplumun veya grubun herhangi
bir gelişim aşamasındaki
teknolojik ilerlemesi
ile üretim, teknik, hüner ve
becerilerini ifade eder (Özkalp,
1998: 98). İmal edilen
nesneler de maddi kültürün
parçasıdır. Anıtlar, binalar,
tüketim malları, teknolojik
araçlar maddi kültüre örnek
olarak gösterilebilir.

İnsanlığın kültürel mirasının temel ayırt edici özelliği olan dil, insanların iletişim
için kullandıkları anlamlara sahip semboller sistemidir. Dili kullanma biçimimiz kültürü etkiler ve aynı zamanda da kültürden etkilenir. Dil, kültürü bir kuşaktan diğerine aktaran temel bir kültürel yeniden üretim yoludur. Ayrıca, bir dile ait sözcüklerin ve deyimlerin başka dillerde tam karşılığının olmaması, insanların dünyayı sahip oldukları dillerin kültürel merceğinden algıladıklarına işarettir Doğru Cevap B'dir.

William Ogburn’ün geniş kapsamlı teknolojik evrimcilik kuramının bir parçası olarak geliştirdiği kültürel gecikme kuramı, bir toplumun teknik gelişmesi ile ahlaki ve hukuksal kurumları arasındaki uçurumu açıklamak için kullanılmaktadır. Toplumsal değişim süreci içinde, toplumlardaki bazı çatışma ve problemler, ahlaki ve hukuksal kurumların gelişme düzeyinin teknik gelişme düzeyinin gerisinde kalması ile açıklanabilir. Doğru Cevap C'dir.

Emile Durkheim, Tanrı olarak adlandırılan büyük gücün dışsal bir varlık
değil toplumun kendisi olduğunu öne sürmüştür. Max Weber ve Talcott Parsons, kültürün nereden geldiğinden çok kılavuzluk etme kapasitesine önem vererek değerler ve yaşam biçimi olarak kültür üzerinde durmuşlardır. Georg Simmel ise modernleşmenin trajedisini kültürün kılavuzluk etme yetisinin azalmasına bağlamıştır. Griswold’un aktardığı gibi, bu kuramcıların hepsi ‘kültür’ ile yansıtılan, kılavuzluk edilen veya karartılan arasında bir fark olduğunu varsaymıştır. Böylece 1970’lere kadar kültür daha çok, Lévi-Strauss, Turner ve Geertz gibi antropologların çalışma alanına girmiştir. (Doğru Cevap D'dir.

Kültür üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan başka bir önemli kuramcı Pierre Bourdieu’dür. Bourdieu’nün ‘habitus’ kavramı; yenilikler, adaptasyonlar ve zevkler gibi pratiklerin aynı ‘habitus’u paylaşan kişiler tarafından paylaşıldığına ve bu kişilerin tipik olarak aynı toplumsal sınıfa ait olduklarına atıfta bulunur. ‘Habitus’, kültürel sermaye kavramını anlamada da önem arz eder; bireyin ‘habitus’u onun kültürel sermayesi hakkında fikir verecektir. Yine Bourdieu’nün kavramsallaştırdığı ‘kültürel sermaye’, bir kişinin toplumsal arka planını ve bir çalışan, arkadaş veya eş olarak beklentilerini göstermektedir

Bütün dinlerdeki ortak özellikler ise şöyle sıralanabilir: Din bir dizi simge içerir. Bu simgeler ayin veya törenlerle ilişkilidir. Söz konusu, Tanrılara yer olmayan bir dinsel inanış olsa da korku ve hayranlık uyandıran bir varlık veya nesne mutlaka vardır. Bazı dinlerde insanlar kişiselleştirilmiş Tanrılar yerine ‘ilahi bir güce’ inanır ve saygı gösterirler, bazılarında ise Tanrı olmadıkları hâlde büyük bir saygıyla ululanmış figürler vardır. Doğru cevap E'dir.

Pitirim Sorokin’e dayanarak Durkheim’ın din kuramının özelliklerini şöyle sıralayabiliriz :

a. Dinin kaynağı toplumun kendisidir.

b. Din anlayışları toplumun karakteristiklerinin

sembolleridir.

c. Kutsal yahut Tanrı, kişilik kazanmış toplumdan

başka bir şey değildir.

d. Dinin temel işlevlerinden biri, toplumsal

dayanışmayı koruyup güçlendirmektir.

Doğru Cevap C'dir.

Sosyolojinin önemli kuramcılarından Max Weber, din ile ekonomik hayat arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Çalışmalarında ağırlıklı olarak dinin ekonomik olaylar üzerindeki etkisini anlamaya çalışmıştır. Weber, dünya dinleri olarak kabul ettiği Konfüçyenizm, Hinduizm, Budizm, Hristiyanlık ve İslam’ı karşılaştırmalı olarak incelemiştir. Doğru Cevap B'dir.

Din sosyolojisi içinde birbirine karşıt iki gelenek, Durkheimcı ve Weberci gelenekler olarak görülebilir: “Durkheim genel olarak dinin toplumsal işlevlerine eğilirken, Max Weber öncelikle ‘teodise’ problemine (ölüm, çile ve şer gibi temel ahlaki problemlerle ilgili açıklamalara) ve kurtuluş dürtüsünün karşılaştırmalı incelenmesine kafa yormuştur”.