SOSYOLOJİ I

vKeza, aktif siyasette etkili olma hedefi bulunmayan sıradan parti üyelerinin siyasal sosyalleşmesine yardım eder, partinin savunduğu değerlerin daha fazla sayıda insana ulaşmasını sağlamaya çalışırlar.

Siyasetin ne olduğunu tanımlamak zordur, zira her siyaset tanımı kaçınılmaz olarak farklı insan, toplum ve toplumsal düzen anlayışına dayanır. Olabildiğince kapsayıcı bir tanım vermek gerekirse siyaset, insanların bir arada yaşayabilmesi için gerekli olan ortak kurallar ve karar alma mekanizmalarıyla ilgilenen bir faaliyettir.

Siyaset sadece toplumsal yaşamı mümkün kılan kurallarla ilgilenmez, aynı zamanda toplum halinde yaşamanın gerektirdiği kolektif kararlar ve karar alma süreçleri ile de ilgilenir. Siyasetin ilgilendiği günlük kolektif kararların başında kimlerden ne kadar vergi alınacağı, bu vergilerin ne kadarının yol, su, elektrik gibi altyapı hizmetlerine ne kadarının sosyal harcamalara ne kadarının eğitime ve ne kadarının da savunmaya harcanacağı, eğitimin içeriğinin ne olacağı, kamu yatırımlarında önceliğin hangi alanlara ve hangi bölgelere verileceği gelir.

En basit tanımıyla devlet belli bir coğrafi alan üzerinde zor kullanma tekeline sahip olduğunu iddia eden bir örgütlenmedir. İlerleyen sayfalarda devletlerin nasıl ortaya çıktıkları, kendilerini nasıl meşrulaştırmaya çalıştıkları, modern dönem devletleri ile geleneksel toplumlarda devletlerin yeri ve işlevlerinin nasıl farklılaştığı üzerinde durulmaktadır.

İktidar, bir kimsenin bir başkasına normalde yapmayacağı bir şeyi yaptırabilme gücünü ifade eder.

Hukuki bir kavram olan egemenlik, ülke sınırları içinde herkesi bağlayan kararlar alabilen en üstün gücün devlet olduğunu ifade eder.

Modern devlet ilk kez Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Ateşli silahların keşfi, üretim artışı, ulaşım ve ticaret alanındaki gelişmeler, modern devletin Avrupa’da ortaya çıkışını tetikleyen başlıca unsurlardandır.

Demokrasi, yöneticilerin serbest seçimlerle iktidara geldikleri, siyasi iktidarın sınırlarının belli, insan hak ve hürriyetlerin korunaklı olduğu bir siyasi rejimdir.

Vatandaşlık, kişi ile devlet arasında karşılıklı hak ve yükümlülükler ifade eden bir ilişkidir. Kişi, vatandaşı olduğu devlete vergi ödemek ve o devletin yasalarına uymakla mükelleftir. Bunun karşılığında ise, devlet hem o kişinin hayat, hürriyet ve mülkiyet haklarını koruyacak hem de belli kamu hizmetlerini sağlayacaktır.

Devrim herhangi bir toplumsal/siyasal düzenin şiddet kullanılarak ortadan kaldırılmasını ifade eder.

Medya, çağdaş toplumlarda temel iletişim kanallarından biridir. Toplumsal taleplerin siyasal alana taşınmasında, orada temsil edilmesinde medya hayati bir rol oynar. Medyanın diğer iletişim kanallarından farklılığı bu kanallarla taşınan bilgi ve sembolik içeriğin kaydedilmesi, depolanabilmesi ve diğerlerine kaydedilmiş (fixed) biçimde zaman ve uzamda aktarılabilmesidir. Medya bu yönüyle gündelik hayatta gerçekleşen yüz yüze iletişim biçimlerinden farklılaşır (Thompson 2001:173-4). Yayıncılık ve elektronik iletişim sektöründeki gelişmelerle giderek güçlenen ve çeşitlenen medyanın gelişimi, siyasal süreçler üzerinde de radikal değişiklikleri tetiklemiştir.

Hâkim parti sisteminde hür ve serbest seçimlere rağmen seçimleri ağırlıklı olarak aynı parti seçim kazanır ve hükümeti kurar. Japonya’da Liberal Demokrat Parti (1955-1993), İsveç’te Sosyal Demokratik İşçi Partisi (1950-1991) hâkim parti sisteminin örneklerindendir.

Sosyalist ideolojinin krizi, refah devleti uygulamalarının eskisi gibi sürdürülemeyeceği anlamına gelen dünya ekonomik sistemindeki değişimler, partiler arasındaki ideolojik ve siyasi farklılıkların azalmasını gündeme getirmiş bu da parti bağlılıklarını zayıflatan bir diğer etken olmuştur.

Medya yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü güç olarak da nitelendirilir. Medya, iktidarların bilinmesinin istemedikleri hak ihlallerini gündeme taşıma
potansiyeline sahiptir. Medyanın çoğu zaman demokratik değerleri içselleştirme seviyesinin yüksek olmaması, iktidarlarla kurdukları özel ilişkiler ve medyanın kendi içinde şeffaf olmaktan uzak olması, bu rolün yerine getirilmesini güçleştiren
faktörler arasında sayılmaktadır.