SOSYOLOJİ I

Marx’a göre ücretli emek, toprak, makine ve diğer gerekli üretim araçlarından yoksun olan ve geçinebilmek için bu araçların sahibi olan kapitaliste emek  gücünü satmak durumunda olanları ifade eder.

Taylor’un bilimsel yönetim anlayışının temel unsurlarından biri işçiye verilen ücret ile onun performansı arasında yakın ilişki olmalıdır. İşçi standart üretim düzeyine eriştiği zaman günlük ücret dışında belli bir ek prim verilerek motive edilmelidir şeklindedir.

Fordizm, “standart malların, dikey biçimde örgütlenmiş şirketler tarafından” kitlesel olarak üretildiği sistemdir.

Post-Fordizm, üretilen üründe, üretim sürecinde ve çalışmanın yönetiminde esnekleşme olarak da tarif edilebilir.

Sanayi-sonrası toplum, Bell’e göre güç, iktidar ve toplumsal hareketliliğin, sanayi toplumlarında olduğu gibi mülkiyet etrafında değil, bilgi etrafında şekillendiği toplumları tanımlar.

Kapitalizm, sanayileşme, iktisat

sanayileşme

Çalışma ve boş zaman ayrımının ortaya çıkması

Organik dayanışma

Verimlilik temelinde emek sürecinin rasyonelleştirilmesidir.

Emek sürecinin rutin olmayan, çeşitlendirilmiş, farklı işler temelinde örgütlenmesidir

Yerel, ulusal ve küresel arasındaki tarihsel ayrımların derinleşerek belirginleşmesi.

Tarihi duyarlılık, Antropolojik duyarlılık, Eleştirel duyarlılık.

Çalışma, ilk aklımıza geldiği gibi resmi, yani kayıtlı bir karakter de taşımayabilir. Örneğin, buğday üreticisi bir çiftçi ailesinde başta kadınlar ve çocuklar olmak üzere aile üyeleri herhangi bir iş sözleşmesine tabi olmaksızın ürünün ekiminden hasat zamanına kadar çeşitli işlerde çalışıyor olabilir. Genel olarak "kayıt dışı ekonomi" ya da "enformel sektör" diye adlandırılan, herhangi bir denetime ve vergilendirmeye konu olmayan, ekonomik  göstergelere yansımayan ve yasa-dışı faaliyetleri de içeren işler de bu kapsamdadır. Doğru cevap B'dir.

Budd, çalışmaya atfedilen anlam bakımından, tarihsel ve toplumsal olarak değişkenlik gösteren on farklı çalışma kavramsallaştırması ve anlayışının listesini sunmaktadır. Bunlardan mesleki vatandaşlık olarak çalışma, "belirli hakları olan bir toplumun mensupları tarafından takip edilen bir aktivite" olarak tanımlanmıştır. Bu tür çalışmanın entellektüel kökleri Batı vatandaşlık idealleri, ilahiyat ve endüstri ilişkileridir. Doğru cevap D'dir.

Toplumsal kuramın üç temel özelliğinden bahsedebiliriz: Sistematik analiz, açıklama ve zamanda ve mekânda karşılaştırma yapabilme. Toplumsal kuram sistematik bir analiz sayesinde belirli bir mekân ve zamanla sınırlı betimleyici bir tanımlamanın kısıtlarının ötesine geçmemize imkân verir. Başka türlü söyleyecek olursak kuramın temel derdi incelediği olgu veya ilişkiyi betimlemek değil, belirli bir kuramsal çerçeve içerisine yerleştirilmiş varsayımlar, kavramlar ve araştırma metotları temelinde açıklamaktır. Bu anlamıyla sosyoloji, "Ne?" sorusundan daha çok sosyal kuram temelinde "Nasıl?" ve "Neden?" sorularıyla ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Sanayileşme ile birlikte çalışma ve boş zaman kavramları ortaya çıkmıştır. Sanayileşme kavramıyla esas olarak, tarım ve el sanatlarının hâkim olduğu kırsal bir toplum yapısından büyük ölçekli fabrika üretiminin hâkim olduğu kentli toplum yapısına geçiş kastedilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Ücret karşılığı çalışanları özgür emekçiler nitelendiren yazar Karl Marx'dır. Marx buradaki özgür kavramını, geçmişteki kölelik ve serflik gibi zorunlu çalışma biçimlerinden kurtulma anlamında kullanmıştır. Marx, bu durumu toplumsal sınıfların oluşumu ve sınıf mücadelesi bağlamında ele alarak önemli bir tartışmanın da başlatıcısı olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Durkheim, sanayileşmeyle birlikte artan işbölümü ve uzmanlaşmayı modern toplumun ortaya çıkışında temel unsur olarak görmüştür. Sanayi öncesi toplumlarda toplumsal işbölümü basit ve küçük ölçekli bir karakterdeydi. Üretilen ürünlerin ve sunulan hizmetlerin basitliği ve işlerin temel olarak coğrafi ve kişisel yakınlık temelinde farklılaşması bu basitliğin de temel nedenleri olarak görülebilir. Bu bağlamda, Durkheim sanayileşmeyle birlikte makineler başta olmak üzere teknolojinin yoğun kullanımıyla giderek karmaşıklaşan ve büyük ölçekli bir hal alan toplumsal işbölümünü mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya geçiş olarak kavramsallaştırmıştır. Doğru cevap E'dir.

Fordizm, "standart malların, dikey biçimde örgütlenmiş şirketler tarafından" kitlesel olarak üretildiği sistemdir. Üretilen ürün, çalışma ilişkisi ve çalışma yönetimi gibi alanlarda esnek modellere geçiş ise post-Fordizmin bir özelliğidir. Doğru cevap A'dır.