SOSYOLOJİ I

Fiziksel çevre faktörleri: Toplumların içinde yaşadığı fiziksel çevre, toplumsal değişmeyi dolaylı
olarak etkileyen faktörlerden biridir. Toprakların
verimliliği, iklim, başka toplumlarla olan coğrafi
yakınlık ya da uzaklık, toplumların yaşam biçimlerini, neyi nasıl üreteceklerini ve örgütlenmelerini
belirli düzeyde etkilemektedir. İklim değişikliklerinin sebep olduğu kuraklığın yanı sıra deprem gibi
doğal felaketler de toplumsal değişmeyi etkileyen
çevresel faktörler arasında yer almaktadır. Bu tür
doğal felaketler sonucunda nüfus yapısında ortaya
çıkan değişimler, demografik yapıda değişimlere
neden olmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kültürel faktörler: Keşifler, icatlar, coğrafi yayılma ve din ise toplumsal değişmeyi etkileyen kültürel faktörler arasında yer almaktadırlar. Geçmişte
matbaanın bulunuşu eğitim kurumunda çok ciddi
değişimlere neden olmuştur. Günümüzde ise kitle
iletişim alanında ortaya çıkan yenilikler ve internet
kullanımı, bütün toplumsal yapı ile birlikte eğitim
kurumunda da önemli değişimlere yol açmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Evrimci kuramın en önemli temsilcileri Auguste Comte, Herbert Spencer, Emile Durkheim’dır.
Comte geliştirdiği “üç hal yasası” ile toplumların
geçirdiği değişmeyi bir başka deyişle evrimin evrensel yasasını açıklamaya çalışmıştır. Pozitivist
bakış açısına sahip olan Comte bu yasayı geliştirirken yöntemsel olarak doğa bilimleri ile sosyal
bilimler arasında bir benzerlik kurmaya çalışmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Etnosantrizm, yanlı bir bakış açısıyla bir
toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

19. yüzyılda hâkim olan evrimci kuramın temel
ilkeleri şu şekilde sıralanmaktadır :
• Evrensellik: Evrim süreci bütün toplumlarda görülen evrensel ve doğal bir süreçtir;
evrimin evrensel yasalarına da ulaşmak
mümkündür.
• Potansiyel (gizil güç): Her toplumun kendi
içinde değişme için bir potansiyeli, gizil
gücü vardır ve bunun için dışarıdan bir müdahaleye ya da yardıma ihtiyacı yoktur.
• Bütünlük: Toplum birbiriyle ilişkili parçalardan oluşan bir bütündür. Evrimsel süreci anlamak için bu bütünün tamamına
bakılmalıdır.
• Evrimin yönü: Evrimsel sürecin belirli bir
yönü vardır ve değişme her zaman ileriye
doğru gerçekleşir.
• Gerekircilik: Evrimsel süreçte, değişim zorunludur ve kaçınılmazdır. Toplumlar belirlenmiş aşamaları sırayla geçerler.
• Aşamalı değişim: Evrimin evrensel yasaları
çerçevesinde her toplum belirlenmiş aşamaları geçer, ani değişimler ve dönüşümler
geçirmezler.
• İndirgeme: Doğanın ve toplumların evrimsel süreci arasında benzerlikler vardır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Modernitenin kurumsal boyutları kapitalizm, endüstrileşme, gözetim ve askeri iktidardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Postmodernite, Aydınlanma projesine bir
tepki olarak gelişen ve dünyayı kapsayıcı
ve evrensel kuramlarla açıklayan söylemlere karşı çıkan bir düşünce biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Başlangıç Aşaması (1750-1802): İkinci evrensel aşamanın temel özellikleri uluslararası ilişkilerin
formalleşmeye başlaması, yurttaş ve insanlık kavramlarının belirginleşmesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.