SOSYOLOJİ I - Deneme Sınavı - 16

Suç ve sapkın davranışa yönelik geliştirilen, yapısal baskı/gerilim kuramını ile altkültür yaklaşımını içeren işlevselci kuramlar, etikeleme kuramını içeren sembolik etkileşimci kuramlar, Marksist suç kuramı ile yeni sol gerçekçilik yaklaşımını kapsayan çatışma kuramları ve sağ gerçekçilik yaklaşımını içeren sosyal kontrol kuramları ele alınmaktadır. Sembolik etkileşimciliğin kurucusu Mead benliğin; aile, okul, vb. kurumlar içinde öğrenilmiş rollerle şekillendiğini savunmuştur. Bu anlamda, sembolik etkileşimci yaklaşımlar, sapma/suç olgusu ile onu öyle tanımlayanlar arasındaki etkileşim üzerine odaklanmaktadır. Özellikle, davranışların illegal ve legal sınırlarını belirleyen kuralları ve hukuk sistemini sorgulayan bu anlayış, suç işleyen birey üzerinde değil, kuralları koyanlar ve sosyal etkileşim üzerinde odaklanır.

çatışma kuramları ve Marksist kuram suç olgusunu toplumsal yapıya, ekonomik eşitsizliklere ve toplumda gücün eşitsiz dağılımına bağlamaktadırlar. Bu anlayışlara göre suç ve sapkın davranış eşitsiz sistemin ürettiği bir olgudur ve hukuk kurallarını da toplumda güçlü olan hâkim sınıf belirlemektedir. Bu yaklaşım suç ve kapitalizm arasında bağlantı olduğunu öne sürmektedir. Kapitalist toplum sahip olduğu eşitsiz özellikleri ve yapısı itibariyle suç üretmektedir.

Sağ Gerçekçi yaklaşımın suçun önlenmesi için önerdiği yaklaşımları şöyle sıralayabiliriz:

Fonksiyonalist bakış açısı, toplumun çeşitli parçalardan oluştuğunu ve bu parçaların birbirleriyle ilişki içinde bulunduğunu belirtir. Toplumun parçalarının hepsi birlikte, bütün bir toplumsal sistemi meydana getirmekte ve bu sistemde parçaların bütünle olan işlevsel ilişkisi büyük önem taşımaktadır. Fonksiyonalistler, toplumun temel parçalarının, diğer bir deyişle toplumun aile, ekonomi, eğitim ve siyaset gibi kurumlarının oluşturduğu toplumsal yapının nasıl işlediğini analiz ederler. Bu analiz sürecinde, aile, eğitim ya da din gibi toplumun herhangi bir parçasını anlamak için bu parçanın bir bütün olarak toplumla ilişkisine bakılması gerektiğini ileri sürmektedirler. Başka bir ifadeyle, toplumsal sistemi oluşturan bir parçayı, onun sistemin sürekliliğine ve korunmasına yönelik yaptığı katkı aracılığıyla incelemektedirler. Fonsiyonalist kuram, 19. yüzyılda Avrupa’da gelişmeye başlamıştır. Bu dönem fonksiyonalistler arasında Fransız sosyolog Emile Durkheim en etkili isim olarak kabul edilmektedir. Daha sonra 20. yüzyılda Amerikan sosyologlar tarafından benimsenen fonksiyonalist bakış açısı, 1940’lı ve 1950’li yıllarda özellikle Amerikan sosyolojisine egemen olmuştur.

Murdock, ailenin işlevlerini yeni nesillerin üretilmesi, ekonomik iş birliği (iş bölümü) ve eğitim olarak
tanımlamaktadır.

Parsons’a göre ailenin iki ana ve indirgenemez işlevi; çocukların birincil toplumsallaşması ve yetişkin kişiliklerin istikrarının
sağlanmasıdır.

Ataerkillik; iktisadi, siyasi, dinî, toplumsal ve kültürel kurumların erkeklerin denetiminde olduğu bir sistemdir. Erkeğin
kadın üzerindeki egemenliği ile belirlenen
güç ilişkilerini içerir.

‘İdeal aile’ olarak tanımlanan aile, cinsiyete dayalı iş bölümü temelinde belirlenen kadın ve erkek rollerini içermektedir

Ekşioğlu (2002), aile içinde uygulanan şiddet türlerini şu şekilde açıklamaktadır:

Sözel şiddet; Aşağılayıcı sözler söylemek, zaafları
ile alay etmek, aşırı genellemeler yapmak, suçlamak, küfür etmek, küçük düşürmek, hakaret
etmek, yüksek sesle bağırmak, eşi (kadını) çelişki
içinde bırakmak, eşin (kadının) öz güvenini yitirmesine neden olmak.

Psikolojik şiddet; Eş ile (kadınla) doğrudan
iletişimi reddetmek, surat asmak; eşin (kadının)
görüş ve düşüncelerini açıklamasını engellemek;
zaafları ile alay etmek; duygusal sömürü yapmak;
eşin (kadının) kendisine olan güvenini, saygısını
yitirmesine yol açmak; eşin (kadının) hareket özgürlüğünü kısıtlamak; ailesiyle veya arkadaşları
ile görüşmesine izin vermemek ve benzeri.

Şekil 8.1 Şiddet döngüsü (www.morcati.org.tr)

Ecevit (1993: 18), aile-içi şiddet üzerine yapılmış çalışmaların birleştiği ortak görüşleri şu şekilde sıralamaktadır:

Kökleri Batı teolojisiyle Antik Yunan-Roma felsefesine uzanan bir lanet olarak çalışma anlayışı, çalışmayı insan hayatının ve toplumsal düzenin idamesi ve sürekliliği için zorunlu bir “yük” olarak görmektedir. Doğru cevap D'dir.

C. Wright Mills, Sosyolojik İmgelem (1959) adlı eserinde, bireyin yaşamı ve toplumun tarihinin, ancak her ikisinin birden ele alınmasıyla anlaşılabileceğini ileri sürmektedir. Bu bağlamda sosyolojik imgelem, top- lumun yapısının aynı zamanda bireylerin yaşamı olarak çalışabilmesini ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Aydınlanma düşüncesi, cehaletin yerine bilimsel bilginin sınırsız insani ilerlemenin yolunu açacağını savunmuştur. Bu anlamda rasyonel düşünce, toplumsal hayat üzerindeki egemen geleneğin, dinsel sistemlerin otoritesini sorgulamış, bu otoritenin geliştirdiği kurumlara karşı yeni bir düşünce biçimini ileri sürmüştür. Toplumsal düzen fikrinin, metafizik sisteme göre değil, akla ve gözlem ile üretilen verilere dayanan bir süreç içinde açıklanabileceğini savunmuştur. Rasyonel düşünce, doğanın düzeni, doğa kanunları ve insan doğasını içeren doğa kavramını temel almış ve bireyi, toplumsal hayata katılmakla birlikte doğanın düzenine ait olarak kabul etmişti. Akıl kavramı Aydınlanma’nın en önemli ayırt edici unsuru olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle, Aydınlanma dönemi aynı zamanda Akıl Çağı olarak da bilinmektedir. Doğru cevap C'dir

Biyolojik yaklaşıma göre suç, organizma şartlarının bir ürünüdür: Nasıl ki bazı hayvanlar vahşi, yırtıcı, bazı bitkiler parazit olarak doğmuşsa, bazı insanlar da suçlu olarak doğarlar.

Kretschmer, atletik tiplerin cebir ve şiddet suçlarına, astenik tiplerin ufak hırsızlık ve hilekârlıklara, pikniklerin ise genel olarak hileli suçlara eğilimli olduklarını belirtmiştir.

Suçluluk hakkındaki biyolojik ve psikolojik yaklaşımların her ikisine göre de suç ve sapkınlığın arkasında toplumdaki düzensizlikler veya yanlışlar değil, bireylerdeki eksiklik veya yanlışlıklardır. Başka bir deyişle hasta olan toplum değil, bizzat bireyin kendisidir. Psikolojik yaklaşımlar suça etki eden kişiliğin dışındaki birçok yapısal ve sosyal faktörleri göz ardı etmektedir.

Durkheim’a göre, suç her toplumda görülen ve toplumun doğal bir parçası olarak görülmesi gereken bir olgudur. Suçtan yoksun bir toplumun var olması mümkün değildir. Ayrıca suç, ahlakın ve hukukun normal evrimi açısından vazgeçilmez bir koşulu olarak gerekli ve yararlıdır. Yani, suç ya da toplumsal sapma, kültürel değerler ve normların yerleşmesi açısından işlevsel ve yararlıdır.