SOSYAL SORUNLAR

Bir toplumun refah düzeyi yükseldikçe doğum oranları düşmektedir. Doğum oranlarının düştüğü ülkeler aynı zamanda hızla yaşlanmaktadırlar. Buna göre doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre yaşlılık 65 yaşından itibaren başlamaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Türkiye’de araştırmacılar, yaşlılık dönemini 60 ya da 65 yaşından itibaren başlatmaktadırlar. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

Yaşlı toplum tanımı, toplam nüfusun içinde 65 yaşından büyük kişilerin oranı %7’yi aşmış toplumları sınıflamak için kullanılmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Çok yaşlı toplum, toplam nüfusun içinde 65 yaşından büyük kişilerin oranı %10’u aşmış toplumlardır. Buna göre B seçeneği doğru yanıttır.

2017 verilerine göre Türkiye’de 65 yaş ve üzerindeki kişiler ise toplam nüfusun %8,5’ine karşılık gelmektedir. Buna göre Doğru yanıt C seçeneğidir.

TÜİK’in güncel projeksiyonlarına göre, yaşlıların oranı 2023 yılında %10’u, 2050 yılında ise %20’yi aşacaktır. Bu bilgiye göre, doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Yaşlanma hızı, bir toplumda yaşlı nüfusunun iki
katına çıkması için geçen süreye bakılarak belirlenir.
Örneğin, Fransa’da yaşlı nüfusun oranının %7’den
%14’e yükselmesi için geçen süre 115 yıl, İsveç’te
85 yıl ve Avustralya’da ise 73 yıl sürmüştür (WHO,
2015). Güncel tahminlere göre, Türkiye ise bu süreyi 15 yıl içinde tamamlayacaktır. Buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Türkiye’de doğumda beklenen ortalama yaşam süresi 78 yıldır. Doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Türkiye’nin ortanca yaşı 1935 yılında 21,2 yıl olarak hesaplanmıştır. 1950 yılında 20,1 ve 2000 yılında ise 24,8 yıl olmuştur. Ortanca yaş 2016 yılı itibarıyla 31,4 yıldır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Toplumsal yaşlanmayı belirleyen faktörler: Hızla düşen doğum oranları, azalan ölüm oranları ve göç dinamikleridir.

Yaşlanma ve yaşlılık sürecinde temel dinamikleri anlayabilmek, araştırmacıların kullandığı kuramsal yaklaşımları, kuram ve araştırmanın arasındaki ilişkiyi ve Türkiye’deki eşitsiz yaşlanma dinamiklerini açıklayacak düzeyde bilgi ve donanım sahibi olabilmek için 7 temel kavramı öğrenmek gereklidir.

Yaşlılık belirli bir kronolojik yaştan itibaren başlatılan bir döneme işaret etmektedir. Örneğin Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre yaşlılık 65 yaşından itibaren başlamaktadır.

Yaşlılığın tanımı; zamana, kültüre, bağlama, deneyime, koşullara ve yasalara göre farklılık gösterebilir.

Yaşlı toplum tanımı, toplam nüfusun içinde 65 yaşından büyük kişilerin oranı %7’yi aşmış toplumları sınıflamak için kullanılmaktadır. Çok yaşlı toplum, toplam nüfusun içinde 65 yaşından büyük kişilerin oranı %10’u aşmış toplumlardır.

Yaşlanma ve yaşlılık sürecinde temel dinamikleri anlayabilmek, araştırmacıların kullandı- ğı kuramsal yaklaşımları, kuram ve araştırmanın arasındaki ilişkiyi ve Türkiye’deki eşitsiz yaşlanma dinamiklerini açıklayacak düzeyde bilgi ve donanım sahibi olabilmek için 7 temel kavramı öğrenmek gereklidir. Bunlar; yaşlılık, yaşlanmanın ne olduğu, yaşlı toplum tanımı, yaşlanma hızı, doğumda beklenen yaşam süresi, ortanca yaş, demografik dönüşümdür.

1970 yılı öncesi ileri sürülen kuramsal yaklaşımlar, geri çekilme kuramı, aktivite kuramı, yaş normları, yaş tabakalaşması ve modernleşme kuramıdır.

Yaşlılık araştırmalarıyla ilgili ileri sürülen birçok yaklaşım mevcuttur. Bunlar; geri çekilme kuramı, aktivite kuramı, yaş normları, yaş tabakalaşması, modernleşme, politik ekonomi yaklaşımı, başarılı yaşlanma yaklaşımı, yaşam döngüsü perspektifidir.

Yaşlanma ve yaşlılık çalışmalarında kullanılan araştırma yöntemleri, ikincil veri analizi, tarama araştırmaları, katılımcı gözlem, eylem araştırmaları, yaşam öyküsüdür.

İkincil veri analizinde araştırmacı başka bir kurum tarafından toplanmış verilerin istatistiki analizlerini gerçekleştirir. İkincil veri analizinin en önemli avantajı, veri toplamak için araştırmacıya zaman ve finansal açıdan tasarruf sağlamasıdır.