SOSYAL SORUNLAR

Hak eden yoksullar olarak tanımlanan kategoride, genel olarak yaşlılar, çocuklar, hasta ve bakıma muhtaç bireyler ve engelliler işaret edilir.

9 tanedir.

Bilgisizlik tuzağıdır.

Yapabilirlikten yoksunluk olması gerekmektedir.

19. yy sonuna dayanmaktadır.

Mutlak yoksulluk

Peter Townsend

Göreli yoksulluktur.

Yapabilirlikler yaklaşımı

Kadın emeğinin değerlenmesidir.

Birinci grupta, yani hak eden yoksullar olarak tanımlanan kategoride, genel olarak yaşlılar, çocuklar, hasta ve bakıma muhtaç bireyler ve engelliler işaret edilir.

Bugün yoksulluğa ilişkin temel yaklaşımların tarihsel arka planının yoksulları iki ana gruba
ayırarak yoksulluk sorununu tanımlayan ve bu
sınıflandırmayı referans alarak politika öneren tartışmalardan ileri geldiğini söylemek mümkündür.
Görece eski bir tartışma olmasına rağmen bugün
hâlen yansımalarını gördüğümüz bu sınıflandırmada birinci grupta hak eden yoksullar (deserving
poor) ikinci grupta ise hak etmeyen yoksullar (undeserving poor) olmak üzere ikili bir sınıflandırma
yapılmaktadır.

Düşük Becerili Olma Tuzağı: Kötü beslenme
ve düşük eğitim seviyesiyle beraber gelen
düşük becerili olma tuzağı.

Elverişsiz Koşullar Tuzağı: Yoksulların daha
çok güvencesiz, sigortasız ve kaotik işlerde
çalışmaları dolayısıyla içine düştükleri elverişsiz koşullar tuzağı

Mutlak yoksulluk, belli bir düzeyde mal ve hizmet erişimine sahip olmayı bir tür yoksulluk sınırı olarak belirler ve bunun altında imkâna sahip
olma durumunu yoksulluk olarak tanımlar.

Kısaca söylemek gerekirse, Townsend’ın yoksulluk olgusunun tanımlanmasına ve analizine baktığımızda beş ayrı nokta öne çıkmaktadır. Bunlar şu
şekilde sıralanabilir:
• Yoksulluk bağlamsal olarak ortaya çıkmakta, içeriği ve unsurları her bağlamda aynı
olmamaktadır.
• Yoksulluk sorunu sosyal katmanlaşmadan,
bir diğer deyişle sosyal eşitsizlikten ayrı düşünülemez.
• Yoksulluk sadece materyal ihtiyaçlardan ya
da fiziksel ihtiyaçların tatmininden mahrumiyet olarak düşünülemez. Sosyal ve psikolojik/duygusal ihtiyaçların tatmininden
mahrumiyet de bir yoksulluk biçimidir.
• Yoksulluk sabit değil ama dinamik bir olgudur ve sadece mekâna göre değil, aynı
zamanda zamana göre de değişmektedir.
Çünkü bireyin toplum hayatına katılmasını gerektiren materyaller zamanın ruhuna
göre farklı şekiller alabilmektedir.
• Yoksulluğun belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde ana ölçüt temel ihtiyaçların tatmini değil, bireyin toplum hayatına katılıp
katılamaması olarak ele alınmalıdır.

Yapabilirlik yaklaşımının önemli isimlerinden kabul edilen Ingrid Robeyns, bireyin sahip olduğu
kaynakları faydaya çevirip çevirememesinde etkili olan üç tip faktörü işaret etmektedir. Bunlar; kişisel faktörler (örneğin, bisiklete binebilmek için engelli ya da yaşlı olmamak), çevresel faktörler (örneğin, bisiklet kullanımını mümkün kılan altyapı yatırımlarının yapılmış olması) ve sosyal faktörlerdir.

Şekil 4.1 Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

Şekil 4.1 Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

Ünlütürk-Ulutaş’a (2009, 26-34) göre yoksulluğun kadınlaşmasının arkasındaki temel nedenler şu
şekilde sıralanabilir:
1. Kadın emeğinin değersizleştirilmesi
2. Kadının iş gücü piyasalarındaki ikincil konumları
3. Neo-liberal yeniden yapılandırma
4. Ekonomik kaynaklara eşitsiz erişim
5. Kamusal hizmetlere eşitsiz erişim
6. Eğitime eşitsiz erişim
7. Sosyal koruma yoksunluğu ve sağlığa eşitsiz erişim