SOSYAL SORUNLAR

sosyal adalete ilişkin bir tartışmada eşitlik kavramını ilk kez vurgulayan düşünür Aristodur.

Leviathon Hobbes in eseridir.

Adaletin tek kaynağının kamusal fayda olduğunu düşünen düşünür Hume dir.

Mill faydacı yaklaşımın kurucularından biridir.

Toplam mutluluk ilkesi faydacı yaklaşımın kurucularından biridir.

Özgür insanlardan oluşan bir toplumda sosyal adalet fikri kesin olarak boş ve anlamsız olduğunu savunan düşünür Hayek dir.

Liberteryen adalet modelinin önemli düşünürlerinden biri Hayek'tir.

Çağdaş Liberteryenizmin öncüsü Nazick'tir.

Hareket kısıtlılığı,Rawl'ın tanımladığı ana sosyal metalardan biri değildir.

Rawls, Hakkaniyet olarak adalet şeklindeki kuramı savunmuştur.

21. yüzyılın ilk yıllarında Batı dünyasında görülen en büyük sosyal huzursuzluk hareketlerinden birisi, 2011 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin finansal merkezi olarak bilinen ve New York Borsasının da yer aldığı Wall Street sokaklarının işgal edilmesiyle gündeme gelen olaylardır. Bu olayların arkasında yatan en temel
nedenlerden birisi ise artan gelir eşitsizliğini ve bununla birlikte ortaya çıkan birçok sosyal sorunu protesto etmek olarak ortaya çıkmıştır. Birçok bilim insanının ilgisini çeken ve üzerine kısa zamanda oldukça fazla araştırma ve tartışma yapılan söz konusu bu sosyal huzursuzluk hareketleri, kısa zamanda oldukça hızlı bir şekilde büyüyerek ve
Amerika birleşik Devletleri’nin de dışına taşarak Batı dünyasının birçok büyük şehrine de yayıldı. Söz konusu sosyal hareketler toplumun en zengin yüzde 1’lik kesiminin toplumun toplam zenginliğinin çok büyük bir kısmını elinde tutmasını protesto ediyorlardı. Bu nedenle, söz konusu bu sosyal huzursuzluk hareketinin temel ifadesi “yüzde 99’uz” sözü olarak öne çıkıyordu.

Ceza Adaleti
Suç veya kabahat olarak belirlenen davranışlara karşılık gelecek şekilde uygulanan düzenlemelerle sağlanmaya çalışılan adalettir.

Sosyal adalet tartışmalarında “eşitlik” kavramının altını çizen ilk düşünür Aristo’dur.

Faydacı yaklaşımın kurucuları olarak isimlendirilen Bentham ve Mill’e göre kamusal faydayı en yansıtacak olan mutluluktur. Fakat bu mutluluk, tek tek bireylerin değil toplumun toplam mutluluğu olarak düşünülmektedir.

“Toplam mutluluk” kavramına karşılık gelmek üzere “arzuların gerçekleştirilmesi” (desire realization) veya “yaşam tatmini” (life satisfaction) gibi kavramlar da kullanılabilir.

• Öznel refahın sosyal yapı tarafından ve bireyin toplumsal statüsü/sınıfsal konumu tarafından belirlendiğini göz ardı ederek bağlamsal ve tarihsel eşitsizliklere karşı duyarsız olmakla,
• Toplamda üretilen faydaya göre bir değerlendirmeyi esas alırken bu faydanın grup içinde ya da bireyler arasında nasıl bölüşüldüğüne karşı kayıtsız kalmakla,
• Sonuç odaklı bir bakış açısı olarak izlenen süreçte ortaya çıkan veya kimi sosyal gruplar tarafından tecrübe edilen adaletsizlikleri göz ardı etmekle eleştirilebilmektedir

liberteryen adalet modelinin önemli düşünürleri arasında gösterilen Hayek’e göre adalet arayışında bu arayışının önüne koyulacak bir “sosyal” sıfatı, önsel olarak serbest piyasaya müdahaleyi varsaymakta ve bu durum bireyin özgürlük ve haklarını ön plana çıkaran liberal değerlerle çelişmektedir.

Kavramsal çerçevesi en temelde “liyakat” (merit), “hak edenin ödüllendirilmesi” (rewarding the meritious one), “hak sahipliği” (entitlement) olan çağdaş liberteryen modelin en önemli temsilcisi Robert Nozick (1938-2002) olarak işaret edilmektedir

Nozick’in ileri sürdüğü adalet ilkeleri kısaca şu şekilde sıralanabilir: Kazanım ilkesi, transfer ilkesi, elde tutma ilkesi.

Ana sosyal metaları beş kategoride tanımlayan Rawls bunları;
• Temel haklar ve özgürlükler,
• Hareket özgürlüğü ve özgür meslek seçimi,
• Pozisyonların sağladığı güç, otorite, imtiyaz ve sorumluluk,
• Gelir ve zenginlik,
• Öz saygının toplumsal temeli şeklinde sıralamaktadır