SOSYAL SORUNLAR

Ceza Adaleti: Suç veya kabahat olarak belirlenen davranışlara karşılık gelecek şekilde uygulanan düzenlemelerle sağlanmaya çalışılan adalettir.

Sosyal Adalet: Sosyal ve ekonomik yapının işleyişi ve bu işleyişin sonuçlarıyla ilişkili olarak yerleşik, bir diğer deyişle yapısal eşitsizliklerin olmaması durumudur.

Doğru cevap B'dir.

Hobbes’un adalet tanımının merkezinde sözleşme fikri ve bu sözleşmeye uygun davranmak olduğu görülmektedir. Ne var ki bu yaklaşımda adaletin etik boyutunun ihmal edilmiş olabileceğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Faydacı sosyal adalet yaklaşımının temelinde toplam mutluluk ilkesi yer alır. Doğru cevap C'dir.

Platon için adil olmak fazilettir. Ancak bu yaklaşım adalet/adaletsizlik tartışmasını sosyal değil, bireysel bir tercihe indirger. Doğru cevap A'dır.

Faydacı yaklaşıma örnek olarak verebileceğimiz en çok bilinen değerlendirmelerden birisi gayri safi millî hasılaya bakılarak yapılan ekonomik değerlendirme ve analizlerdir. Bu değerlendirme biçiminde, bir ülkenin kalkınma performansı ya da ekonomik gücü ve kapasitesi gerçekleşen gayrisafi millî hasıla üzerinden monetarist bir yaklaşımla gerçekleştirilmektedir. Maddi zenginliğin birey ve toplumların arzularının tatmininin ya da mutluluklarının temel aracı olduğu varsayılarak toplam üretim çıktısına odaklanan bu ekonomik değerlendirme ve analiz modeli her ne kadar artık tek başına kullanılmıyor olsa da hâlen birçok araştırmada ulusal ekonomiler performans ve kapasitelerini açıklarken referans olarak kullanılan ölçütlerden birisidir. Doğru cevap D'dir.

Faydacı yaklaşım için “eşit işe eşit ücret” ya da istihdam koşullarında toplumsal cinsiyet eşitliği gibi ilkeler etik meselelerdir ve sosyal adalet ile ilişkili değildir. Bu ilkeler ihlal edilse dahi eğer ki bireyler mutlu ise ortada bir sorun görülmemektedir. Doğru cevap A'dır.

Liberteryen adalet yaklaşımına göre, adaletin sağlanabilmesinin yegâne yolu, serbest piyasanın doğal işleyişinin sağlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.

liberteryen adalet fikrine ilişkin şu genel çerçeveyi çizmemiz mümkündür:
• Liberteryen adalet fikrinde, negatif özgürlük olarak da bilinen ve bireyin karar ve davranışlarında özgür bırakılmasını ya da dışsal müdahalelerden bağımsız olmasını savunan bakış açısı hâkim anlayıştır.
• Liberteryen adalet fikri, kazanım, transfer ve elde tutma ilkelerinin her bireye başlangıçta eşit olarak sağlanması gerektiğini vurgulamaktadır.
• Liberteryen adalet fikri, faydacı sosyal adalet anlayışının tersine, sonuç odaklı değil süreç odaklı bir adalet anlayışıdır.
• Liberteryen adalet fikrine göre, herkesin eşit haklara (kazanım, transfer ve elde tutma hakkı) sahip olduğu bir başlangıç noktasından hareket eden bireyler süreç içinde bu hakları, yeteneklerini ve emeklerini kullanarak sonuçta eşitsiz bir zenginlik elde ediyorlarsa söz konusu bu eşitsiz zenginlik meşru bir eşitsizliktir.
• Liberteryen adalet fikrinde, bir zenginliğin ya da değerin kazanılmasında, transfer edilmesinde ve elde tutulmasında temel değerlendirme ölçütü o zenginliği ya da değeri üreten ve dışsal müdahalelerden bağımsız olduğu varsayılan bireyin emek ve yeteneğidir.
• Liberteryen adalet fikrine göre, her birey kendi seçim ve davranışlarının sonuçlarını, bu sonuçların arzu edilen ya da arzu edilmeyen sonuçlar olmasından bağımsız olarak hak etmiştir.

Doğru cevap C'dir.

Rawls’a göre adil toplum, bu ilkelerin temel kurumsal işleyiş mekanizmalarına yerleştirilerek “ana sosyal metaları” dağıtan toplumdur. Rawls’un ana sosyal metalar olarak ifade ettiği metalar ise her rasyonel kendi iyi hayat tanımı ne olursa olsun isteyeceği ya da arzu edeceği metalardır. Ana sosyal metaları beş kategoride tanımlayan Rawls bunları;
• Temel haklar ve özgürlükler,
• Hareket özgürlüğü ve özgür meslek seçimi,
• Pozisyonların sağladığı güç, otorite, imtiyaz ve sorumluluk,
• Gelir ve zenginlik,
• Öz saygının toplumsal temeli şeklinde sıralamaktadır. 

Rawls’un sosyal adalet önerisi siyasal liberalizmin tarafsızlık ve herkese eşit mesafede durma kaygısını paylaşmaktadır.

Doğru cevap E'dir.

Liberteryen modelin sunduğu adalet fikri, tahmin edilebileceği üzere, klasik siyasal liberalizmin değer ve ilkelerine dayanmaktadır. Liberteryen adalet fikri üzerine ilk belirtilmesi gereken, bu adalet fikrinin sosyal adalet uygulamalarını reddettiği çünkü adaletin sosyal yani toplumcu bir boyutu olmayacağı, onun birey hak ve özgürlükleriyle ilgili olduğudur. Doğru cevap A'dır.

“Hakkaniyet olarak adalet” şeklinde kısaca formüle edilmiş olan sosyal adalet fikri; yaşadığımız çağın en etkili düşünürleri ara­sında işaret edilmiş olan John Rawls'in fikridir.

Çoğu zaman yasal bir düzenlemeye konu olmasa da kurumların, sosyal norm ve değer sistemlerinin, ekonomik yapının iş­leyişi dolayısıyla ortaya çıkan yoksulluk ve eşitsizlik gibi sosyal sorunların tartışma ve araştırma başlı­ğı yapıldığı alan "Sosyal adalet " tir.

Yeniden dağıtımcı ya da sosyal adalete ilişkin bir tartışmada;  “adil toplum ‘eşitlerin eşit oranda, eşit olmayanların ise eşitsiz oranda zenginliğe sahip olduğu toplumdur.” sözleriyle “eşitlik” kavramını ilk kez vurgulayan düşünür, Arito'dur.

David Hume ahlaki sorumluluk ilkesini adalet tartışmalarına dâhil eden düşünürler arasında önde gelen isimlerden birisidir.

“Kamu­sal faydayı en yansıtacak olan mutluluktur.” görüşüyle faydacı yaklaşımın kurucuları olarak işaret edilen düşünürler Bentham ve Mill'dir.

"Özgür insanlardan oluşan bir toplumda sosyal adalet fikri kesin olarak boş ve anlamsızdır" Hayek'in görüşüdür.

Kazanım ilkesi, Transfer ilkesi, Elde tutma ilkesi; Nozick’in ileri sürdüğü adalet ilkeleridir.

Değeri kendinden menkul olmayıp toplumun diğer bireyleri tarafından takdir edilen ve bu değer belirleme sürecinin de sosyal ilişkilerle ortaya çıktığı yetenek, "Sosyal yetenek " olarak tanımlanır.

Temel haklar ve özgürlükler, Hareket özgürlüğü ve özgür meslek seçimi, Pozisyonların sağladığı güç, otorite, imtiyaz ve sorumluluk, Gelir ve zenginlik, Öz saygının toplumsal temeli; Rawls’ın tanımladığı sosyal metalar kategorisinde yer almaktadır.

Rawls’a yöneltilen en etkili eleştiri "Sahipliği sos­yal adaleti sağlamanın temel unsuru olarak gör­mesi"dir.