SOSYAL SORUNLAR - Deneme Sınavı - 10

Araştırmacılar yaşlılığı 60 ya da 65 yasından başlatırken 15 yasın altındakileri genel olarak çocuklar ya da genç kuşaklar olarak kabul etmektedirler.

Geri çekilme kuramı, yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olarak yaşlıların toplumdan geri çekileceklerini kabul eder.

Yaşlılık belirli bir kronolojik yastan itibaren başlatılan bir döneme işaret etmektedir. Örneğin Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre yaşlılık 65 yaşından itibaren başlamaktadır (WHO, 2015). Ancak, kronolojik yaş, yaşlılığı ve toplumsal yaşlanma süreçlerini belirlemede yeterli olamayabilir. Birçok farklı durumda, yaş hesap edilirken insanın deneyimlerinin de değerlendirildiği görülmektedir.

Avrupa genelinde ortalama yaşam süresi 80,6 yıldır. Bu süre erkeklerde 77,9, kadınlarda ise ortalama 83,3 yıl olarak hesaplanmaktadır (TÜIK, 2017). Türkiye’de ise doğumda beklenen ortalama yaşam süresi 78 yıldır. Erkekler için 75,3 yıl ve kadınlar için ise 80,7 yıl olarak hesaplanmıştır.

Yaşlanma hızı, bir toplumda yaşlı nüfusunun iki katına çıkması için geçen süreye bakılarak belirlenir. Örneğin, Fransa’da yaşlı nüfusun oranının %7’den %14’e yükselmesi için geçen süre 115 yıl, İsveç’te 85 yıl ve Avustralya’da ise 73 yıl sürmüştür (WHO, 2015). Güncel tahminlere göre, Türkiye ise bu süreyi 15 yıl içinde tamamlayacaktır (Arun, 2013). Bu bakımdan değerlendirildiğinde, Türkiye dünyanın en hızlı yaşlanan toplumlarından birisidir.

Politik ekonomi yaklaşımının oluşmasına katkı veren araştırmacılar, 20. Yüzyılda sıkça dile getirilen yaşlı bağımlılığının aslında sosyal olarak inşa edilmiş bir durum olduğuna işaret etmektedirler. Onlara göre, yoksulluk, hatalı bir biçimde, yaşlanma sürecinin kaçınılmaz bir sonucu olarak kabul edilmektedir. O nedenle yaşlıların yoksulluğa uyum sağlaması beklenir.

Yaşlı nüfusunun oranı %7’yi aşmış ülkeler ‘‘yaşlı bir toplum’’ olarak sınıflanır.

Yaşlı nüfusunun oranı %10’u aşmış ülkeler “çok yaşlı bir toplum” olarak sınıflanır.

Türkiye’deki yaşlı nüfusun oranı Avrupa’daki ülkelerden daha düşüktür. Ancak, Türkiye yaşlı nüfusu bakımından Avrupa’da en hızlı artış gösteren
toplumlardan birisidir. Türkiye’de 60 yaşın
üzerindekilerin oranı 2100 yılına kadar 4 kat artacaktır.

Türkiyede ‘‘yaşlının yaşlısı’’ olarak tanımlanan
80 yaşın üzerindekilerin oranı 2100 yılına kadar 10 kat
artacaktır.

Araştırmacılar, sosyal gerçekliği anlamak,
betimlemek, açıklamak, keşfetmek için araştırmalara
ihtiyaç duyarlar. Geçerli ve güvenilir araştırma
bulgularını yorumlayarak sosyal politika oluşturanlara
ve uygulayıcılara, sorunları çözmeleri için perspektif
sunarlar.

Türkiye’de araştırmacıların ikincil veri analizi
yapabilmesi amacıyla veri toplayan en önde gelen
kurum Türkiye İstatistik Kurumudur (TÜİK). Gelir ve
Yaşam Koşulları Araştırması, Zaman Kullanımı
Araştırması, Türkiye Aile Yapısı Araştırması ve
Hanehalkı Bütçe Araştırması, TÜİK’in düzenli olarak
gerçekleştirdiği araştırmalardır.

İşgücü, istihdam edilenler ile işsizlerin toplamından oluşmaktadır.

Üretim için kullanılan bu girdiler genel anlamda üretim faktörü olarak tanımlanmaktadır. Üretim faktörlerini dört temel gurup altında değerlendirmek mümkündür. Bu faktörleri kısaca aşağıdaki gibi tanımlamaktadır: Emek: Üretimde kullanılan insan gücü. Toprak: Üretimde kullanılan doğal kaynaklar. Sermaye: Üretimde emeğin kullandığı doğal kaynaklar dışındaki her şey. Girişimcilik: Diğer üç üretim faktörünü birleştirme becerisi.

İşsiz veya isthdamda olmayan 15 yaş üstü nüfus iş gücüne dahil olmayan nüfusu oluşturmaktadır.

Öğrenci; Bir öğrenim kurumuna devam etmesi nedeniyle iş aramayan ve işbaşı yapmaya da hazır olmayan kişiler.

Toplumda istihdam edilerek üretimde fiilen değerlendirilen bireyleri, istihdam şekillerine göre su şekilde sıralamak mümkündür; Ücretsiz aile işçisi, Kendi namına çalışan, İşveren ve Ücretli, maaşlı ya da yevmiyeli çalışanlar.

Temel sektörler içinde, imalat sektörünü ise toptan ve perakende ticaret sektörünün takip ettiği görülmektedir. 2009 ve 2014 arasında bu sektörde istihdam edilenlerin payının %13 ile 14 arasında seyrettiği görülmektedir. Türkiye’de en büyük paya sahip bu iki sektörü, kamu yönetimi ve savunma, eğitim ve inşaat sektörlerinin takip ettiği görülmektedir.

Gelişmiş ekonomilerde emek piyasasında bulunma potansiyeli olan her 10 kişiden 7’si emek piyasasında bulunmakta iken, ülkemizde ise her 10 kişiden ancak 5 tanesi bu piyasa içindedir. Benzer bir durum emek piyasasında olup da istihdam edilerek üretim sürecinde fiilen bulunanlar içinde geçerlidir.

İşsiz tanımı en genel ifade ile şu şekilde yapılabilir: ‘‘İşsiz; işi olmayan, iş arayan ve işe başlamaya hazır olan kişidir’’. İşsizliğin bu tanımı gereği, işsiz kavramının üç kriteri bulunmaktadır: Kişinin işinin olmaması (referans dönemi içinde ücretli ya da kendi hesabına istihdam edilmemiş olmalı) Kişi iş arıyor olmalı (iş aramak için girişimde bulunmuş olmalı) Kişi fiziksel ve zihinsel olarak işe başlamaya hazır olmalı (gelen iş teklifini kabul edip on beş gün içinde istihdam edilmeye hazır olmalı)