SOSYAL SORUNLAR - Deneme Sınavı - 21

Sanayi devrimi öncesinde lonca sisteminde yer alan ustalar fabrikaların açılması ile fabrikalarda nitelikli işçi olarak yer almışlardır. Böylece işçi sınıfı doğmuştur.

İşlevselci kuram İşlevselci yaklaşıma göre, toplum daima bir sosyal dengeye sahiptir ve toplumsal düzen esastır. Sosyal sorun ise toplumun bir kuralsızlık döneminde ortaya çıkar ve bu kuralsızlık da kurumların ya da oluşumların bozuk işleve sahip olmalarından kaynaklanır ve sosyal sorunların çözümü için toplumun daha sağlam biçimde organize edilmesi yeterlidir.

Sanayi devrimi öncesinde tarıma dayalı emek sermaye ilişkisi lonca sistemi içinde yer alırken sanayi devrimi ile bu yapı bozulmuş ve emek sermayeden ayrılarak işçi ve işveren olmak üzere farklı çıkarları olan iki toplumsal sınıfa dönüşmüştür.  Liberalizmin dayandığı bu yapı zamanla sınıf çatışmalarına neden olmuştur

Demokratik sosyalistler üçüncü akımı oluşturur ve sandık yoluyla sosyalizme inanır. Parlamenter sistem içinde işçi sınıfının emek sınıfının sorunlarını çözmeyi planlar. Demokratik sosyalizm görüşü, temel kişisel özgürlükleri ve güdüleri koruyarak, insanın insanca yaşamasını engelleyen aşırı ekonomik ve toplumsal eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı öngörmektedir piyasa ekonomisi ile planlı ekonominin bir sentezini oluşturan sosyal piyasa ekonomisini savunur.

Liberal düşünce akımında kadınlar ve çocuklar hiçbir kısıtlama görmeden çalışabilmelidir. Devlet çeşitli şekillerde buna müdahale etmemelidir. Eğer müdahale derse aile kararına müdahale etmiş sayılır. Serbest ekonomide çalışma özgürlüğüne müdahale olmamalıdır

Sosyal politika akımı devletin var olan liberal sistem içinde temel kişisel özgürlükleri ve çalışmayı özendiren güdüleri koruyarak, sosyal eşitsizlikleri azaltmayı ve üretim süreçlerinde tekelleşmeyi önlemeyi hedef almakta daha adil bir gelir bölüşümünü sağlamayı ve herkesin toplumun olanaklarıyla uyumlu, adil bir yaşam düzeyine kavuşturulmasını amaçlamaktadır. Emek ve sermayenin bütünleşmesinden yanadır. Küçük işletmelerden korunmasından yanadır. Bunların emek ve sermayeyi bütünleştiren kurumlar olarak görür.

İşçi hareketleri mesleki, ekonomik ve siyasal gelişmeler yol açmıştır. Kooperatifler işçi hareketlerinin ekonomik olarak gelişiminin bir sonucudur

Sosyal devlet serbest rekabet ve onun getirdiği düzensiz ve adaletli olmayan ekonomi politikasına  devletin müdahalesi ve daha adaletli ve eşitlikçi, huzurlu ve dengeli bir toplum yaratma çabası taşır.

David Hume “Bir kararın veya bir davranışın adil bir davranış olup olmadığının ölçüsü, o kararın kamusal faydayı arttırıp artırmadığına bakılarak tespit edilebilir  “ diyerek faydacı sosyal adaletin kurucusu olmuştur.  Doğru cevap D seçeneğidir.

Bireyin tercihlerine ve hislerine odaklanılarak gerçekleştirilen adalette bireyin sosyal statüsünden ya da sınıfsal konumundan ileri gelen ve bununla ilişkili bakış tercihlerinden etkilenebilir. Yani, bireyin ruh hâlini ve hislerini temel alan öznel iyi oluş hâli (subjective welfare) sosyal olarak kurulduğu için ve bu sosyal kurulum bireyin içinde yaşadığı bağlamda hâlihazırda mevcut olan adaletsizliklerden ve bireyin sınıfsal statüsü üzerinden belirlendiğinden dolayı güvenilir bir ölçü birimi olarak işaret edilemeyecektir. Bu nedenle sosyal adalet belirlenirken öznel mutluluk temel alınmamalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sonuç odaklı faydacı sosyal adalet yaklaşımında, bir kararın, davranışın ya da politikanın sonuçta üreteceği çıktıya bakarak değerlendirme yapmaktadır. Sonuca ulaşmak için izlenen yolda uygulanan karar ya da politikanın üreteceği zarar göz ardı edilmektedir. Çoğunluk için daha fazla mutluluk çıktısı üretmesi beklenen bir politikanın uygulanma süreci içerisinde azınlıkta kalacak bir kesimin kimi devredilemez haklarının zarar görmesini göz ardı etmeyi meşru sayar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çözüm: Liberteryen adalet anlayışında birey eylem ve kararlarında özgür olmalı, kimse müdahale etmemelidir. Herkes başarısı ve yetenekleri ölçüsünde zengin olmalı, başarılı insanlardan alınan payın hak etmeyen inşalara dağıtımı o kişiye yapılacak haksızlık olur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Liberteryen adalet anlayışında birey yeteneği emek ölçüsünde zenginliğe sahip olur, elde tutar ve transfer edebilir.  Liyakat zenginliğin elde edilmesinde önemlidir. Negatif özgürlük, bireyin karar ve davranışlarında özgür bırakılmasını ya da dışsal müdahalelerden bağımsız olmasını savunur. Bu kavramlar E seçeneğinde birlikte verilmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yukarıda verilen I-III-IV-V maddeler John Rawls’ın adalet anlayışının ilkleridir. Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.

Rawls’un ortaya attığı teoride, bireylerin ana sosyal metaları sahipliğinin sosyal adaletin sağlanmasında temel unsur olarak görüldüğü bir sosyal adalet anlayışı hâkimdir. Hâlbuki farklı birçok özelliğe sahip olan birey aynı sosyal metaya sahip olsalar dahi, onların farklı özellikleri bu sosyal metadan aynı oranda fayda sağlamalarını engelleyebilir. Rawls’un sosyal adaleti bir araç olarak düşünülebilecek olan “ana sosyal metalar”ın sahipliği ile sınırlandırması ve bu metaların faydaya çevrilmesinde bireylerin farklılıklarını büyük oranda göz ardı etmesi en etkili eleştiriyi ifade etmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Geleneksel kalkınma anlayışı sadece ekonomik kalkınmayı temel alır. Bu nedenle sadece gelir ve üretim oranları ile ilgilenir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Geleneksel kalkınma anlayışında sadece ekonomik kaygılar ön plandadır. Elde edilen gelire bakılır. İnsani kalkınma planında bir ülke kalkınmayı hedeflediği bölgedeki insanların esenliklerini, sahip oldukları fırsatları ve özgürlükleri artırmayı hedefler. A şıkkında ormanda yaşayan bireylere yeni işler bulma onların esenliklerini artıracak bir önlemdir.  .

Tablodaki ülkelerle ilgili verilere bakıldığında, ekonomik gelir ile ortalama yaşam süreleri arasında doğru orantılı bir ilişki yok. Bu nedenle D seçeneği yanlıştır.

Geleneksel kalınma yaklaşımında insani gelişme olmasa da olur. İnsani gelişim için ekonomik gelişim şarttır anlayışı vardır. Buna göre, kişi başına düşen gelir insani gelişim için şart değildir. Doğru yanıt  A seçeneğidir.

Hindistan asıllı ekonomist ve sosyal düşünür Amartya Sen bireylerin sahip olduğu araçlara göre değil, araçları değerli kılan amaçlarını ne derece gerçekleştirebilmesine odaklanılması gerektiğini savunur. Bunu temel alan bir ülkede ulaşımını bisiklet ile sağlayanlar için önemli olan ulaşım amacını sağlıklı bir biçimde gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. Bunun için bisiklet yollarının yapılması bisiklet kullananların maçını gerçekleştirmesine yardımcı olacaktır. Doğru cevap E seçeneğidir.