SOSYAL SORUNLAR - Deneme Sınavı - 20

Sen bir ülkenin kalkınmasında bireylerin değer verdiği işlevleri gerçekleştirebilme özgürlüklerinin önemli olduğunu vurgulamıştır. Buna göre üniversitede ilgisini çekeni değil iş olanağı olan mesleği tercih etmek zorunda kalan bir öğrenci bireysel özgürlüğünü kullanamamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sen’in yapılabilirlikleri tanımlanmasında çeşitli zorluklar yaşamasının nedenleri, bireysel olarak değer verme biçimlerinin farklılaşması, herkes için geçerli ortak bir kapsayıcı bir çerçeve bulma isteği ve bireylerin yaşadıkları sosyo-kültürel çevrelerin farklılıklarıdır. Bunlar D seçeneğinde birlikte verilmiştir.

Mülk sahibi olmak, ifade özgürlüğü ve siyasi katılım bireylerin çevresini kontrol edebilme konusundaki yapılabilirliklerdir. Bunlar C şıkkında birlikte verilmiştir.

Hak eden yoksullar olarak tanımlanan kategoride, genel olarak yaşlılar, çocuklar, hasta ve bakıma muhtaç bireyler ve engelliler işaret edilir. İşsizler bu grupta yer almaz. Bu bireylerin kendi hayatlarını yoksullaşmadan sürdürebilmelerinin kendi ellerinde olmayan koşullar dolayısıyla mümkün olmadığı varsayılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bireyin yoksulluğunu kimden doğduğuna bakarak genetik yönüyle dikkate alarak açıklayan bakış biyolojik özellikleri temel almaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yoksulluk bireysel mi yoksa yapısal faktörlerden mi oluşmaktadır. Birçok uzman yapısal faktörlerin bireysel faktörlerden daha etkili olduğunu düşünmektedir. Örn. Önyargılar nedeniyle ayrımcılık ve dışlanma, göç eden kişilerin iş ve sosyal yaşama katılamaması, geleneksel aile yapısının kadınların iş yaşamına katılımına engel olması ve ulusal ve küresek ekonomik bunalımlar yoksulluğun yapısal etmenleridir. Bireyin anne ve babasından aldığı genetik özellikleri ise bireysel etmenlere girer. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yoksulların güvencesiz, riskli ve uzun saatler çalışmak zorunda kalmalarıyla içine düştükleri zamansızlığın başka bir iş bulma olanağından onları mahrum bırakması ve bunun getirdiği emek piyasasına ilişkin bilgisi olmama tuzağı bilgisizlik tuzağıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Mutlak yoksulluğun belirlenmesi, yoksulluk sınırı ve yoksulluğun boyutlarının hesaplanmasında sistematik bir bakış açısını ortaya koyması bakımından, Ülkeler ve bölgeler arasında karşılaştırmalı bir yoksulluk analizini mümkün kılması açısından, Kendisinden sonra gelen yoksulluğu ölçme metotlarına öncülük etmesi açısından, Yoksulluğun ölçülmesinde ve analiz edilmesinde evrensel bir ölçü birimi (gelir ve tüketim harcamaları) ortaya koyması bakımından, Temel insan ihtiyaçlarının neler olduğuna ilişkin büyük bir sorunsalı gündeme getirmiş olması bakımından fayda sağlar. Bu nedenle cevap A seçeneğidir.

Göreli yoksulluk, yoksulluğun bağlamsal olarak  ortaya   çıktığını, sosyal katmanlaşmadan, sosyal eşitsizlikten ayrı düşünülemeyeceğini, sadece materyal ihtiyaçlardan ya da fiziksel ihtiyaçların tatmininden mahrumiyet olarak düşünülemez. Bu nedenle, D şıkkı doğru seçenektir.

Bir bireyin sahip olduğu kaynakları faydaya çevirip çevirememesine bakarak yoksulluğu ifade etmeye çalışan yaklaşım yapılabilirlik yoksulluğudur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Maslow’un geliştirdiği ihtiyaçlar hiyerarşisinde sosyal ihtiyaçlar ikinci grubu oluşturur. Aitlik, özgüven, başarı sosyal ihtiyaçlar arasındadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yeniden dağıtımcı ya da sosyal adalete ilişkin bir tartışmada “eşitlik” kavramını ilk kez vurgulayan Aristo’ya göre adil toplum “eşitlerin eşit oranda, eşit olmayanların
ise eşitsiz oranda” (Raphael, 2001, 44) zenginliğe sahip olduğu toplumdur.

Bu vurgusuyla çağdaş sosyal adalet tartışmalarında oldukça önemli bir yere sahip olan faydacı sosyal adalet perspektifinin derinleşip gelişmesine ön ayak olan düşünür olarak Hume gösterilmektedir. Basitçe ifade edecek olursak, Hume’a göre bir kararın veya bir davranışın adil bir davranış olup olmadığının ölçüsü, o kararın kamusal faydayı arttırıp artırmadığına bakılarak tespit edilebilir.

Faydacı sosyal adalet yaklaşımının temelinde toplam mutluluk ilkesi yer alır.

liberteryen adalet modelinin önemli düşünürleri arasında gösterilen Hayek’e göre adalet arayışında bu arayışının önüne koyulacak bir “sosyal” sıfatı, önsel olarak serbest piyasaya müdahaleyi varsaymakta ve bu durum bireyin özgürlük ve haklarını ön plana çıkaran liberal değerlerle çelişmektedir.

IV. ve V. ifadeler faydacı yaklaşımın prensiplerindendir.

Liberteryen adalet anlayışında, değere sahip olmanın adaletini, o değerin ortaya çıkması için ortaya konulan emek belirlemektedir ve bu bakış açısı ünlü İngiliz filozof John Locke’un öz sahiplik argümanından ileri gelmektedir.

Nozick’in ileri sürdüğü adalet ilkeleri kısaca şu şekilde sıralanabilir: Kazanım ilkesi, transfer ilkesi, elde tutma ilkesi.

Rawls, bu ilkelerin toplumsal yapının kurumsal organlarının en temeline yerleştirilmesi gerektiğini söyleyerek sosyal adaletin kurumlar aracılığıyla tesis edilebileceğini belirtmiş, böylece adaleti “bireyin bir erdemi” olarak gören görüş yerine, onu “kurumların erdemi” olarak tarif etmiştir.

“Hakkaniyet olarak adalet” fikri, en temelde iki ilkeye dayanmaktadır. John Rawls’un A Theory of Justice (2003) ve Justice as Fairness: A Restatement
(2001) isimli eserlerinde ayrıntılı olarak tartışılan bu ilkeleri kısaca ifade etmek gerekirse herkes için temel özgürlüklerin garanti altına alınmasını düzenleyen
birinci ilke ve herkes için fırsat eşitliği ile bireylerin farklılıklarından doğan eşitsizliklerin yeniden dağıtımcı politikalar ile giderilmesini öneren eşitlikçi ilke olarak bunlar özetlenebilir.