SOSYAL SORUNLAR - Deneme Sınavı - 14

Liberteryen adalet yaklaşımına göre, adaletin sağlanabilmesinin yegâne yolu, serbest piyasanın doğal işleyişinin sağlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.

liberteryen adalet fikrine ilişkin şu genel çerçeveyi çizmemiz mümkündür:
• Liberteryen adalet fikrinde, negatif özgürlük olarak da bilinen ve bireyin karar ve davranışlarında özgür bırakılmasını ya da dışsal müdahalelerden bağımsız olmasını savunan bakış açısı hâkim anlayıştır.
• Liberteryen adalet fikri, kazanım, transfer ve elde tutma ilkelerinin her bireye başlangıçta eşit olarak sağlanması gerektiğini vurgulamaktadır.
• Liberteryen adalet fikri, faydacı sosyal adalet anlayışının tersine, sonuç odaklı değil süreç odaklı bir adalet anlayışıdır.
• Liberteryen adalet fikrine göre, herkesin eşit haklara (kazanım, transfer ve elde tutma hakkı) sahip olduğu bir başlangıç noktasından hareket eden bireyler süreç içinde bu hakları, yeteneklerini ve emeklerini kullanarak sonuçta eşitsiz bir zenginlik elde ediyorlarsa söz konusu bu eşitsiz zenginlik meşru bir eşitsizliktir.
• Liberteryen adalet fikrinde, bir zenginliğin ya da değerin kazanılmasında, transfer edilmesinde ve elde tutulmasında temel değerlendirme ölçütü o zenginliği ya da değeri üreten ve dışsal müdahalelerden bağımsız olduğu varsayılan bireyin emek ve yeteneğidir.
• Liberteryen adalet fikrine göre, her birey kendi seçim ve davranışlarının sonuçlarını, bu sonuçların arzu edilen ya da arzu edilmeyen sonuçlar olmasından bağımsız olarak hak etmiştir.

Doğru cevap C'dir.

Kısaca söylemek gerekirse, Townsend’ın yoksulluk olgusunun tanımlanmasına ve analizine baktığımızda beş ayrı nokta öne çıkmaktadır. Bunlar şu
şekilde sıralanabilir:
• Yoksulluk bağlamsal olarak ortaya çıkmakta, içeriği ve unsurları her bağlamda aynı
olmamaktadır.
• Yoksulluk sorunu sosyal katmanlaşmadan,
bir diğer deyişle sosyal eşitsizlikten ayrı düşünülemez.
• Yoksulluk sadece materyal ihtiyaçlardan ya
da fiziksel ihtiyaçların tatmininden mahrumiyet olarak düşünülemez. Sosyal ve psikolojik/duygusal ihtiyaçların tatmininden
mahrumiyet de bir yoksulluk biçimidir.
• Yoksulluk sabit değil ama dinamik bir olgudur ve sadece mekâna göre değil, aynı
zamanda zamana göre de değişmektedir.
Çünkü bireyin toplum hayatına katılmasını gerektiren materyaller zamanın ruhuna
göre farklı şekiller alabilmektedir.
• Yoksulluğun belirlenmesinde ve değerlendirilmesinde ana ölçüt temel ihtiyaçların tatmini değil, bireyin toplum hayatına katılıp
katılamaması olarak ele alınmalıdır.

Rawls’a göre adil toplum, bu ilkelerin temel kurumsal işleyiş mekanizmalarına yerleştirilerek “ana sosyal metaları” dağıtan toplumdur. Rawls’un ana sosyal metalar olarak ifade ettiği metalar ise her rasyonel kendi iyi hayat tanımı ne olursa olsun isteyeceği ya da arzu edeceği metalardır. Ana sosyal metaları beş kategoride tanımlayan Rawls bunları;
• Temel haklar ve özgürlükler,
• Hareket özgürlüğü ve özgür meslek seçimi,
• Pozisyonların sağladığı güç, otorite, imtiyaz ve sorumluluk,
• Gelir ve zenginlik,
• Öz saygının toplumsal temeli şeklinde sıralamaktadır. 

Rawls’un sosyal adalet önerisi siyasal liberalizmin tarafsızlık ve herkese eşit mesafede durma kaygısını paylaşmaktadır.

Doğru cevap E'dir.

Yapabilirlik yaklaşımının önemli isimlerinden kabul edilen Ingrid Robeyns, bireyin sahip olduğu
kaynakları faydaya çevirip çevirememesinde etkili olan üç tip faktörü işaret etmektedir. Bunlar; kişisel faktörler (örneğin, bisiklete binebilmek için engelli ya da yaşlı olmamak), çevresel faktörler (örneğin, bisiklet kullanımını mümkün kılan altyapı yatırımlarının yapılmış olması) ve sosyal faktörlerdir.

Şekil 4.1 Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

Liberteryen modelin sunduğu adalet fikri, tahmin edilebileceği üzere, klasik siyasal liberalizmin değer ve ilkelerine dayanmaktadır. Liberteryen adalet fikri üzerine ilk belirtilmesi gereken, bu adalet fikrinin sosyal adalet uygulamalarını reddettiği çünkü adaletin sosyal yani toplumcu bir boyutu olmayacağı, onun birey hak ve özgürlükleriyle ilgili olduğudur. Doğru cevap A'dır.

Şekil 4.1 Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi

Ünlütürk-Ulutaş’a (2009, 26-34) göre yoksulluğun kadınlaşmasının arkasındaki temel nedenler şu
şekilde sıralanabilir:
1. Kadın emeğinin değersizleştirilmesi
2. Kadının iş gücü piyasalarındaki ikincil konumları
3. Neo-liberal yeniden yapılandırma
4. Ekonomik kaynaklara eşitsiz erişim
5. Kamusal hizmetlere eşitsiz erişim
6. Eğitime eşitsiz erişim
7. Sosyal koruma yoksunluğu ve sağlığa eşitsiz erişim

İn­sanlık tarihinde “en çok değişen” ve “en çok şeyi değiştiren” yüzyıl olarak kabul edilen yüzyıl 15. değil 18. yüzyıldır.

İngiltere’de Sanayi Devrimi’ni başlatan ilk dal­ga dokuma endüstrisiyle başlamıştır.

Emek sahiplerinin elde ettiği ücret gelirinin temel ihtiyaçlarını karşılamakta yeterli olduğu en düşük ücret düzeyi "sefalet ücreti"dir.

Makrososyal sorunlar, toplumun belli kesimini değil igeniş kitlelerini lgilendiren yapısal sorunlar olarak ele alı­nır.

Sanayi Devrimi’nin ilk yıllarının rekabet mantığı; mümkün olduğu kadar çok, çabuk ve ucuz mal üretmektir.

Devletin zaman zaman ekonomik, toplumsal yaşama müdahalesi gerekli değildir;gereksiz hatta zarar vericidir.

"Düşünce alanında liberal düşünceye ilk tepki Sosyal Politikanın kurucularından sayılan Simon­de de Sismondi 'den gelmiştir."

Sismondi’nin görüşüne göre devletin uygulaması gereken sosyal politikalar; küçük çiftçi ve sanatkârlar korunmalı, küçük işletmelere teşvik edilmeli, işçilere sendika kurma ve hafta tatili hakkı tanınmalı, kadın ve çocuk işçilerin ağır işlerde çalıştı­rılması engellenmeli, işverenler hastalık, ihtiyarlık ve işsizlik hal­lerinde, işçilere yardıma zorlanmalıdır.

Bu bireylerin kendi hayatlarını yoksullaşmadan sürdürebilmelerinin kendi ellerin­de olmayan koşullar dolayısıyla mümkün olmadığı varsayılır ve bu grupta yer alan yoksullar yar­dım edilmeyi hak eden sosyal bir grup olarak görü­lür

1840 ve 1860 yılları arasında Londra’nın gecekon­du bölgelerinde yaptığı araştırmalar sonrasında yoksulluğa dönük genetikçi açıklamaların ilk örneklerini veren,  Henry Mayhew'dir.