SOSYAL PSİKOLOJİ II

Kitaba göre Sherif’in Gerçekçi Çatışma Kuramı'na esasen elde edilmeleri karşılıklı bağımlılık gerektiren ilişkilerden biri grup oluşumudur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitaba göre, denekler mümkün olan en yüksek miktarı kendi gruplarına vererek deneyden kârlı ayrılmak yerine, kendileriyle diğer grup arasında mutlaka bir farklılık yaratmak ve galip gelmek için uğraşmışlardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uluslararası ve ulusal çatışmalar, devrimler, etnik ilişkiler, işverenlerle sendikalar arasındaki pazarlık ve uzlaşmalar ve takım sporları gruplar arası ilişkilere birer örnektir. Buradan hareketle, gruplar arası davranış, iki veya daha fazla ayrı sosyal grubun bir ya da birden fazla temsilcisi arasındaki etkileşim olarak tanımlanabilir. Ancak böyle bir tanımdan, gruplar arasındaki etkileşimin zorunlu olarak yüz yüze olması gerektiği anlaşılabileceğinden, bu tanım fazla kapsayıcı bulunmayabilir. Daha kapsayıcı bir tanım şöyle olabilir: “İnsanların kendilerini ve diğerlerini ayrı sosyal grupların üyeleri olarak görmelerini sağlayan herhangi bir algı, biliş ya da davranış gruplar arası davranıştır” (Hogg ve Vaughan, 1995). Böyle bir tanım, cinsiyetler ya da etnik gruplar gibi sosyal grupların aralarındaki gerçek ya da algılanan ilişkileri de içermiş olacaktır. Bu ilişkilerin, söz konusu grup üyelerinin davranışları üzerinde, yüz yüze etkileşimler dışındaki ortamlarda da etkisi olması beklenir.

Sherif gerçekçi çatışma kuramına göre, temel olarak bireyler ve gruplar arasında ortaya konan hedeflerin niteliği, bireyler ve gruplar arası ilişkilerin niteliğini belirlemektedir. Başarılması için ortak çaba gerektiren hedefler söz konusu olduğunda, bireylerin iş birliği yapacağı ve bir grup oluşturacağı öngörülmektedir. Diğer taraftan, sadece bir kişinin, diğerinin aleyhine olacak şekilde ulaşabileceği hedefler (örneğin bir tarafın kazanıp diğer tarafın kaybetmek zorunda olduğu satranç oyunu) söz konusu olduğunda, bu hedefe ulaşmak için bireyler arasında rekabet yaşanacak ve bu da grup oluşumunu engelleyecek ya da varolan grubun krize girmesine yol açacaktır.

Kitaba göre gruplar arası karşılaştırmada olumlu bir boyut kullanılıyorsa o zaman bireyler o boyutta kendi gruplarının yerini diğerlerine göre yükseltmektedirler. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ulusal bağlamda düşünüldüğünde II, II ve IV. maddelerde yer alan durumlar ulusal anlamda işbirliği gerektiren sorun ya da mücadele durumlarıdır. Öte yandan, üniversiteler arasında yapılan müsabakalar farklı üniversite grupları arasında çatışmaları ve rekabeti tetikleyebilir.

Bu sorunun kaynağını s.68 Şekil 4.2 oluşturmuştur. Şekildeki tabloya göre doğru cevap A seçeneğidir.

Bu sorunun kaynağı s.68, Şekil 4.2. Tabloya göre doğru cevap A seçeneğidir.

Kitaba göre sosyal kimlik kuramı, gruplar arası davranışı sosyal kategorizasyon ve sosyal karşılaştırmayı içeren bilişsel süreçler ve bunlara eşlik eden duygusal süreçlerle açıklamaya çalışmaktadır. Bu kuram, verili herhangi bir gruplar arası etkileşimde, grupların birbirlerine ne tür davranış (iş birliği ya da çatışmacı etkileşim mi) sergileyeceklerini öngörmez. Kurama göre, grupların ne tür davranış gösterecekleri grupların normlarınca ve grupların içinde yer aldıkları daha geniş çaplı ideolojilerce belirlenmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kitaba göre; Grupların birbirlerine yönelik önyargılarının, bilgisizlikten ve gruplar arasındaki farklılıkların uzlaşmaz farklılıklar olarak algılanmasından kaynaklandığına inanılmaktadır. Dolayısıyla temasla birlikte, grupların birbirlerini gerçekte düşündüklerinden daha benzer görecekleri ve böylece birbirlerini sevmeye başlayacakları varsayılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitaba göre;

İlk bakışta, etnik gruplar arasındaki ilişkilere ayrım yapmadan ve önyargısız yaklaşmanın en iyi yolunun, tarafların farklılıklarını tamamen göz ardı etmek olduğu düşünülebilir. Böylece, tüm taraflara eşit bir statü verilmiş olacaktır. Ancak Çok Kültürlü Bağlamda Temas Politikası yaklaşımında karşılaşılabilecek üç problem olduğu belirtilmektedir:
• Bu yaklaşım etnik-kültürel farklılıklar olduğu gerçeğini reddeder

Doğru cevap A seçeneğidir.

Bir grup sosyal psikolog, “Bir araya gelen bireylerin ait oldukları grubu kayırmaları ve diğer grupla rekabet etmeleri için psikolojik düzeyde gerekli ve yeterli koşullar nelerdir? sorusunu sormuşlardır. Sosyal psikolojide asgari grup paradigması adı verilen deneysel çalışmalar, bu soruya yanıt verebilmek için gerçekleştirilmiştir. 1971’de başlayan bu deneylerim gerçekleştirenlerin temel düşüncesi, gruplar arası ayrımcılığın ortaya çıkması için gereken asgari koşulları yaratmak ve bundan sonra bu koşullar üzerine ne gibi etmenler eklendiğinde kendi grubunu kayırma olgusunun ortaya çıkacağını görmekti.

Toplum, birbirleri arasında statü ve güç ilişkileri olan sosyal kategorilerden oluşmuştur. Sosyal kategorizasyon, sosyal çevreyi, bireye anlamlı gelecek tarzda gruplara bölerek düzenlemektir. Bilişsel bir süreç olan sosyal kategorizasyon, bireyin ait olduğu grubu içgrup ve ait olmadığı grubu dış grup olarak otomatik bir biçimde sınıflandırması demektir. Örneğin kendinizi bir memur olarak sınıflandırdığınızda, içgrubunuz öğretmen, hemşire vb. diğer tüm memurları içerirken dışgrupta işçiler, serbest çalışanlar vb. yer alır.

Sosyal Karşılaştırma: Kişi ya da kişilerin kendi gruplarını çeşitli değerlendirme boyutları (doğruluk ve dürüstlük, çalışkanlık tembellik, zenginlik yoksulluk, vatanseverlik vatansever olmama vb.) üzerine diğer gruplarla kıyaslamasıdır.

Sosyal kimlik kuramına göre, düşük statülü bir grubun yukarıdaki iki stratejiden hangisini seçeceği, gruplar arası yapıyı nasıl algıladığına bağlıdır. Eğer gruplar arasındaki sınır geçirgense başka bir deyişle sınırlar kapalı değilse büyük olasılıkla üst statülü bir gruba bireysel olarak geçiş yolu aranacaktır. Bir kişinin kendi yerel takımını bırakıp başarılı takımlardan birini desteklemeye başlaması, bu stratejiye bir örnek olabilir. Ünlü pop yıldızı Michael Jackson’ın operasyonlarla renginin açılması da belki bir sosyal hareketlilik stratejisi olarak görülebilir. Son olarak, yoksul birinin şu ya da bu şekilde yoksul kategorisinden çıkıp orta hâlli ya da zengin kategorisi içerisine girmesi de diğer bir örnektir.

Grupların temsilcileri arasındaki temasın, sadece temsilcilerin birbirlerine yönelik tutumlarını değil ama, bir bütün olarak temsil ettikleri gruba ilişkin tutumlarını da değiştireceği varsayılmaktadır. Bunun nasıl gerçekleşeceği konusunda önerilen üç model vardır:
• Muhasebeci yaklaşım - dışgrup hakkında olumlu bilgilerin birikmesi yavaş yavaş onlar hakkındaki kalıpyargıları iyileştirecektir.
• Değişme yaklaşımı- dışgruba yönelik kalıpyargısal bilginin tam tersi olan bilginin verilmesi tutumlarda ani değişmeye yol açar.
• Alt gruplara ayırma- kalıpyargı ile tutarlı olmayan bilgi dolayısıyla bir alt tip yaratılır. Böylece dışgruba ilişkin kalıpyargı daha karmaşık hâle gelir ama üst kategori değişmeden kalır.

Kitaba göre; Yaz kampı çalışmalarında Sherif, her bir grubun tek başına ulaşamayacağı ve sadece iki grubun iş birliği ile ulaşılabilecek üst düzey hedefler sayesinde gruplar arasındaki ilişkileri iyileştirmeyi başarmıştır. Bu tür bir stratejinin ne kadar etkili olduğu başka çalışmalarla da gösterilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çatışma hâlindeki grupların, çatışmayı ortadan kaldırmak ve ilişkileri geliştirmek için başvuracakları bir yol, aralarındaki sorun hakkında direkt olarak iletişim kurmaktır. Bu iletişim üç şekilde olabilir: Pazarlık yapma, arabulucudan yararlanma ya da hakem yoluyla anlaşma

Çatışma hâlindeki grupların, çatışmayı ortadan kaldırmak ve ilişkileri geliştirmek için başvuracakları bir yol, aralarındaki sorun hakkında direkt olarak iletişim kurmaktır. Bu iletişim üç şekilde olabilir: Pazarlık yapma, arabulucudan yararlanma ya da hakem yoluyla anlaşma. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sosyal psikolojik araştırmalarda, pazarlık sürecinde sadece taraflar arasındaki dar bir probleme odaklanıldığı, bunun daha büyük ölçekli bir problemin parçası olduğu gerçeğinin göz ardı edildiği ileri sürülmektedir. Bu hâliyle, gerçekte pazarlığın statükoyu devam ettiren bir yol olduğuna inanılmaktadır.