SOSYAL PSİKOLOJİ II - Deneme Sınavı - 7

William James benliğin iki yönünü ayırt etmiştir: Benliğin “beni/bana” kısmı, bilinen benliktir. Diğer bir deyişle bu, bir algı nesnesi olan benliktir. Yani benliğin bu
kısmına, kişi kendisine dönüp bakabilir. Diğeri “ben”, bilen benliktir.

Sosyal Karşılaştırma Teorisi: Festinger’ın kişinin fikir ve yeteneklerini değerlendirmek için kendini benzer başkalarıyla kıyasladığını iddia ettiği teoridir.

Benlik-kavramı: Deneysel sosyal psikolojide bireyin kendisi hakkında düşündüklerinin ve hissettiklerinin toplamını ifade eden kavramıdır.

Benlik-algısı teorisi: Bem'in başkaları hakkında bilgi edinmek için onların davranışlarını gözleme ve sonuçlar çıkarma işleminin aynısını kişinin kendisine uyguladığını iddia ettiği teoridir.

Benlik-Karmaşıklığı: Kişinin farklı farklı ortamlarda kendi benliğini çeşitli özellikler açısından farklı ya da benzer olarak algılamasıdır.

Benlik-kavramının üçüncü yanı, benliğin ne yaptığı, yani dünya üzerinde ve elbette ki kendisi üzerinde nasıl eylediği ya da etki yaptığını içerir. Bu, benliğin davranışsal yanıdır. Bu alandaki çalışmalar benliğin diğer yanlarına göre daha yavaş
gelişmiştir ama özellikle 2000’den bu yana benlik-düzenlemesi adı verilen olgu
büyük bir çalışma alanı hâline gelmiştir

Grupta homojenize normların olması, ortak zamanın çok olması, dış çevreden gelen tehditlerin olması grup  bağlılığını artıran etkenlerdir. Grubun büyük olması ise grup bağlılığını azaltan bir etkendir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Baumeister (2010) psikolojik süreçlerin biyolojiyle birlikte düşünülebileceğini, dolayısıyla benlik kaynaklarının kandaki glikoz düzeyiyle ilişkili olduğunu ileri sürmüştür

Genel olarak stratejik benlik sunumunda iki genel stratejiden söz
edilmektedir: Yağ çekme ve kendini-yükseltme.

Formel gruplar: Örgütün kendisi tarafından belirli işleri yerine getirmek amacıyla oluşturulan ve örgütte belirli yeri olan gruplardır.

İnformel gruplar ise örgütün üyeleri tarafından biçimlendirilen gruplardır. Arkadaşlık ve ilgi grupları örnek olarak sayılabilir. Arkadaşlık grupları ile ilgi
grupları arasındaki ayrım genelde çok belirgin değildir. İki grup süreklilik açısından ayırt edici bir özellik taşırlar. Örneğin ortak bir ilgi veya faaliyet zamanla arkadaşlık gruplarında değişebilir fakat yine de grup dağılmaz. İlişkiler sürdürülür. Dolayısıyla arkadaşlık gruplarında bağlar daha kuvvetlidir. İlgi grupları ise üyelerin ortak amaç ve beklentileri doğrultusunda bir araya gelmeleri ile oluşan gruplardır. Ancak ilgi gruplarında, bireylerin bir konuya karşı duydukları ilgi ve merak değişirse üyeler gruptan kopabilir. İnformel gruplar üyelerine bazı avantajlar sağlarlar:
1) Grup üyelerini bir arada tutan sosyal değerleri bütünleştirir ve pekiştirirler. Bu değerler ileride grubun davranışlarını oluşturan, onları yöneten normlara dönüşür. Eğer grup üyeleri, karşılıklı destek değerini benimsiyorlarsa bir takım olarak hareket edebilme yeteneğine sahip olabilirler.
2)iinformel gruplar, üyelerine sosyal tatmin imkânı sağlarlar. İnformel grupların üyeleri, genelde yakın arkadaşlık bağları içinde olduklarından grup üyelerine bir benlik, aynı zamanda da bir statü sağlarlar.
3) İnformel gruplar, üyelerine daha fazla bilgi aktararak onları kolay yönlendirirler. Yani üyeler sahip oldukları bilgileri bir araya getirerek, işe yaramaz bilgi ve gözlemleri izole ederek, daha kısa zamanda bilgi sahibi olup eyleme geçerler. Çoğunlukla bilgiler, informel kanallarla formel kanallardan daha hızlı ve çabuk yayılır.
4) İnformel gruplar üyelerine rehberlik ederek grup normlarını öğretir, davranışlarını standartlaştırır ve diğer insanlardan neler beklenebileceğine ilişkin onları aydınlatır. Bu da onların işlerini kolaylaştırır ve onlara esneklik sağlar (Özkalp ve Kırel, 2001: 233).

GRUP GELİŞİM SÜRECİ
Grup statik bir olgu değildir. Gruplar dört aşamalı bir süreç sonucunda oluşurlar.
Bu süreçler (Özkalp ve Kırel, 2001: 238)
• Karşılıklı kabul
• İletişim ve karar verme
• Güdü ve üretkenlik
• Kontrol ve organizasyon aşamalarıdır (Bass ve Ryterband, 1979).

Gruplar ister formel ister informel olsun, üyelerinin güvenlik, sosyal, saygınlık ve kendini gerçekleştirme gereksinimlerini karşılamaktadırlar.

Grup bağlılığının psikolojik göstergesi sayılan bu “biz” anlayışının ortaya çıkmasında etkili olan şu faktörlerden bahsedilir (Tevruz, Artan ve Bozkurt, 1999: 142).
Zaman: Grup üyelerinin bir arada geçirdikleri zamanın çokluğu, aralarındaki etkileşime, ortak tutum, ilgi ve ihtiyaçlarını keşfetmelerine olanak tanıyacak bir
boyut kazandırır. Fiziksel konumları birbirine yakın olan insanlar, daha fazla birlikte zaman harcama fırsatına sahiptirler. Aynı büroda çalışmak, aynı yemekhanede yemek yemek ya da aynı servisle eve gitmek, grup üyeleri arasındaki bağlılığı artıran fiziksel birliktelikteliklerdir.
Grup Üyeliğine Kabul Edilme Sürecinde Karşılaşılan Güçlükler: Grup üyeliğine kabul edilme sürecinde çeşitli güçlükleri aştıktan sonra gruba girebilen kişiler, geçirdikleri “olumsuz” deneyimleri göze alabilme nedenlerini o gruba karşı duydukları sevgi ve bağlılıkla açıklarlar. Bireyler, gruba kabul edilme sürecinde kendileri hakkında konuşarak birbirlerini tanımaya çalışırlar. Örneğin tuttukları takımdan, havadan, günlük olaylardan, televizyon programlarından konuşarak iletişimlerini artırmaya çalışırlar. Bu aşamada bireyler birbirlerini iyi tanımadıkları için üretken ve faydalı değildirler. Çünkü birbirlerini iyi tanımadıkları için çalıştıkları kurumla ilgili görüşlerini yanlış anlaşılma endişesiyle ifade etmekten kaçınırlar. Çalışanlar ancak birbirlerini iyi tanıyıp, güven oluşturduktan sonra örgütleri ile ilgili daha hassas konuları, uygulanan politikaları değerlendirmeye girişebilirler.
Grubun Büyüklüğü: Üye sayısı az olan gruplarda diğerlerine kıyasla daha fazla etkileşim olacağından üyeler arasındaki bağlılık da artacaktır.

Dış Tehditler: Dış çevreden gelen tehditler, grup bağlılığını artırıcı bir rol oynar. Bunun örnekleri zaman zaman uluslararası ilişkilerde de ortaya çıkar. Ülkeler arasındaki gerginliklerin arttığı durumlarda “birlik, bütünlük, dayanışma” konularının iletişim araçlarında daha sık işlendiği hatta muhalif partiler arasında
da ülkeyi ilgilendiren konularda daha kolay uzlaşmaya varıldığını zaman zaman izleriz.
Önceki Başarılar: Bir örgütün veya grubun önceki başarıları, grup üyelerini bir arada tutan ve yeni üyeler kazanmayı kolaylaştıran bir çekim gücü yaratır. Bu
da grup üyelerinin o firmanın imajı ile özdeşleşme isteklerinin bir sonucudur. Örneğin güvenlik güçlerinin grup olarak yaptığı bir operasyonun olumlu şekilde
sonuçlanması grup bağlılığını artıran bir olaydır. Bu, diğer güvenlik güçlerinin de meslektaşları ile gurur duymasına ve meslek bağlılığının da artmasına neden
olabilecektir.

C) SOSYAL ÇEVRE
Grup Kompozisyonu: Grup bağlılığı, grup üyelerinin ihtiyaçları ve davranışları arasındaki uygunluklar, önceki tanışıklıkları, aralarındaki rekabet ve arkadaşlık, düşmanlık ve dayanışma durumları ve üyelerin kişilik, sosyo-kültürel ve demografik özellikleri açısından homojenlik dereceleri.
Grup Yapısı: Grup üyeleri arasındaki statü ve rol dağılımı, grup normları, sosyal güç, liderlik ve karar verme mekanizmaları.
İş ya da Hedef Çevresi: Yapılan işin veya ulaşılmak istenen hedeflerin belirginliği, karmaşıklığı, alışılagelmişliği, türü ve bunları bireysel ya da iş birliğine dayanan yaklaşımlar açısından yürütme alternatifleri.

Grup bağlılığı, grup üyelerinin bir arada kalmasında etkili olan çekim gücü olarak tanımlanabilir. Grup bağlılığı, grup üyelerinin “ben” duygusundan uzaklaşarak “biz” duygusunun kararlarda etkili olduğu bir süreçtir (Champoux,1996).

Normlar, grup içinde dört amaca hizmet eder:
• Grubun devamlılığını ve hayatta kalmasını kolaylaştırır.
• Davranışları basitleştirir.
• Grup üyelerinin kendilerini utandıracak durumlardan kaçınmalarına yardımcı olur.
• Normlar, grubun temel değerlerini ifade etmelerine ve başka gruplardan ayrılan yönlerini bilmelerine yardımcı olur.

Uluslararası ve ulusal çatışmalar, devrimler, etnik ilişkiler, işverenlerle sendikalar arasındaki pazarlık ve uzlaşmalar ve takım sporları gruplar arası ilişkilere birer örnektir. Buradan hareketle, gruplar arası davranış, iki veya daha fazla ayrı sosyal grubun bir ya da birden fazla temsilcisi arasındaki etkileşim olarak tanımlanabilir. Ancak böyle bir tanımdan, gruplar arasındaki etkileşimin zorunlu olarak yüz yüze olması gerektiği anlaşılabileceğinden, bu tanım fazla kapsayıcı bulunmayabilir. Daha kapsayıcı bir tanım şöyle olabilir: “İnsanların kendilerini ve diğerlerini ayrı sosyal grupların üyeleri olarak görmelerini sağlayan herhangi bir algı, biliş ya da davranış gruplar arası davranıştır” (Hogg ve Vaughan, 1995). Böyle bir tanım, cinsiyetler ya da etnik gruplar gibi sosyal grupların aralarındaki gerçek ya da algılanan ilişkileri de içermiş olacaktır. Bu ilişkilerin, söz konusu grup üyelerinin davranışları üzerinde, yüz yüze etkileşimler dışındaki ortamlarda da etkisi olması beklenir.