SOSYAL PSİKOLOJİ I

İzin Verilmiş Saldırganlık Toplum kurallarının sınırları içinde olan ve açık bir onay verilmese de toplum tarafın-dan meşru olarak algılanan saldırganlıktır.

Araçsal saldırganlık ve düşmanca saldırganlık. Araçsal saldırganlık, değerli bir hedefe ulaşmayı sağlamak üzere gerçekleştirilen zarar verme ya da incitme eylemidir.

Saldırgan davranışı insan doğasının kaçınılmaz bir dışavurumu olarak kabul eden görüşlerin tersi­ne, sosyal öğrenme kuramına göre, saldırgan dav­ranış ve diğer tüm davranışlar, öğrenilmiş davranış­lardır. Bir bisikleti kullanmayı, bir arabayı sürmeyi nasıl öğreniyorsak, saldırgan davranış göstermeyi ve saldırgan davranışı ketlemeyi (göstermemeyi) de aynı şekilde öğreniyoruz (Brewer ve Crano, 1994). Bu görüşe göre, saldırgan davranışı öğrenmenin en temel yolu, bireyin bu tür davranışlarının direkt olarak pekiştirilmesidir. Saldırgan davranış, sadece direkt pekiştirme (kişinin kendi yaptığı davranışın ödüllendirilmesi) yoluyla öğrenilmez. Saldırganlık dolaylı yollarla da pekiştirilebilir. Bu yollardan biri, model alarak öğ­renme ya da taklittir.

Erkekler genel olarak kadınlardan hem daha fazla saldırgan davranış göstermekte ama hem de daha fazla saldırganlığın hedefi olmaktadırlar. Cinsiyetler arasındaki bu farklılık ömür boyu sürmektedir.  Saldırganlık açısından iki cinsiyet arasındaki farklılık tahrik olmadığı durumda daha fazla­dır. Diğer bir deyişle, erkekler tahrik söz konu­su olmadığında kadınlardan daha fazla saldır­gan davranış göstermektedirler. Ancak tahrik varsa ve bu tahrik yoğunsa, kadınlar da erkek­ler kadar saldırgan davranış göstermektedirler. Saldırganlık açısından iki cinsiyet arasında­ki farklılık, saldırganlığın tipine göre değiş­mektedir. Araştırmalar sonucunda, erkekle­rin direkt saldırganlığı (fiziksel saldırı, itme, hedefe bir şeyler atma vb.) kadınlara göre daha fazla gösterdikleri bulunmuştur. Ka­dınlar ise, dolaylı saldırganlığı erkeklerden daha fazla göstermektedirler. Dolaylı saldır­ganlık, hedef kişi hakkında çevreye söylen­tiler yayma, hedefin arkasından dedikodu yapma, hedef kişiyi zor durumda bırakacak hikayeler uydurma vb. eylemleri içermek­tedir. Son olarak cinsiyetler arası bu fark­lılığın erken yaşlarda ortaya çıktığı ve farklı kültürlerde gözlendiği de belirtilmektedir.

Saldırganlığı kontrol altına alma ya da azaltma yolları:

Model Alarak Öğrenme: Değer verilen kişilerin davranışlarını gözlemleyerek öğrenmedir.

Şiddetin Sosyal Belirleyicileri: Engellenme, Tahrik ve Medyada Şiddet

Duyarsızlaştırma Etkisi: Uzun süre şiddeti izleme sonucunda, bi-reyin acı çeken insanlara karşı duyarsız-laşması ve eskiye oranla daha az duygusal tepkiler vermesidir.

“Şiddet, kasti olarak yapılan ciddi fiziksel incitme eylemleridir (Feldman, 1998;
297)”. O halde şiddet, psikolojik değil, sadece fizikseldir. Doğru cevap E'dir.

Araçsal saldırganlık, değerli bir hedefe ulaşmayı sağlamak üzere gerçekleştirilen zarar verme ya da incitme eylemidir. Büyük bir mirasa konmak için kişinin akrabasını öldürmesi, profesyonel bir boksörün rakibine vurması, bir hırsızın girdiği evin sahibine vurması ya da futbolda rakip oyuncunun gol atmasını engelleme araçsal saldırganlık örnekleridir. Doğru cevap A'dır.

Saldırgan davranışı insan doğasının kaçınılmaz bir dışavurumu olarak kabul eden görüşlerin tersine, sosyal öğrenme kuramına göre, saldırgan davranış ve diğer tüm davranışlar, öğrenilmiş davranışlardır. Bir bisikleti kullanmayı, bir arabayı sürmeyi
nasıl öğreniyorsak, saldırgan davranış göstermeyi ve saldırgan davranışı ketlemeyi (göstermemeyi) de aynı şekilde öğreniyoruz.Doğru cevap A'dır.

Saldırgan davranışı öğrenmenin en temel yolu, bireyin bu tür davranışlarının direkt
olarak pekiştirilmesidir. Pekiştirme, bireyin saldırgan davranışının ödüllendirilerek, tekrar yapma olasılığını arttırma anlamına gelmektedir.

Saldırganlığın sosyal belirleyicileri engellenme,tahrik,medyada şiddettir. Doğru cevap C'dir.

Bankamatik uyruğunda olduğunuzu, para çekmek zorunda olduğunuzu ve üstüne üstlük çok da aceleniz olduğunu farz edin. Büyük bir sabırla sıranın size gelmesini
bekliyorsunuz ve sıra tam size geldiğinde ekranda “Hizmet dışıdır” yazısını okuyorsunuz. Belki yukarıdaki gibi meslek kariyerinizi etkileyecek denli önemli bir toplantıyı kaçırmıyorsunuz; ama gene de hatırı sayılır bir engellenme duygusu yaşadığınız muhakkak. Hiç kuşkusuz saldırganlığın en önemli nedeni engellenmedir. Doğru cevap B'dir.

Saldırganlığın muhtemelen en meşru görüldüğü durumlar, saldırgan davranışın tahrik sonucu göstermiş olduğu durumlardır.

Saldırganlığın Durumsal Belirleyicileri: Alkol ve Yüksek Sıcaklık'tır. Doğru cevap E'dir.

Kişiliğin saldırganlığı etkilediğine ilişkin en çarpıcı bulgu, araştırmacıların yaptıkları çalışmalar sonunda A tipi kişilik adı verilen bir davranış biçiminin varlığını ortaya koymuş olmalarıdır. A tipi kişiliği olanların, aşırı rekabetçi, sürekli acelesi olan,
zamana karşı yarışan, düşmanlık içeren   ve çok aktif kişiler oldukları ve
kalp hastalığına yatkın oldukları ifade edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Genellikle içimizde biriken ya da bir kez harekete geçen öfke duygusunu ya da saldırganlığı, daha zararsız bir biçimde boşaltırsak, rahatlayacağımızı düşünürüz. Popüler kültürde de, insanlara, öfkeye kapılınca, bunu içinde tutmamaları tavsiye
edilir, öfkenin bir şekilde dışarı atılmasının (bağırmak, çığlık atmak, duvara bir şeyler fırlatmanın vb.) kişiye iyi geleceği varsayılır.Arınma Uyarılmış (harekete geçmiş) psişik enerjinin harcanması ve sistemin tekrar psikolojik denge durumuna dönmesidir.Saldırganlığa ilişkin yaklaşımları farklı da olsa, üç kuram da saldırgan bir eylemin, içsel olarak üretilen saldırganlık içgüdüsü veya dürtüsünü azaltmaya hizmet ettiğini ileri sürmektedir. Bu, arınma (katarsis) ilkesidir. Doğru cevapD'dır.

Pasif saldırganlık, hiçbir faaliyet yapılmamasına rağmen, karşıdakine zarar vermeyi amaçlayan faaliyetsizlik” olarak tanımlanmaktadır.

Araçsal saldırganlık, değerli bir hedefe ulaşmayı sağlamak üzere gerçekleştirilen zarar verme ya da incitme eylemidir. Büyük bir mirasa konmak için kişinin akrabasını öldürmesi, profesyonel bir boksörün rakibine vurması, bir hırsızın girdiği evin sahibine vurması ya da futbolda rakip oyuncunun gol atmasını engelleme araçsal
saldırganlık örnekleridir. Bütün bu davranışlarda karşıdakine zarar verme niyeti vardır, ama ana amaç saldırganlık yoluyla hedefe ulaşmaktır. Temel olarak boksör kazanmak, hırsız yakalanmamak ve futbolcu golü engellemek için saldırganlık gösterir.