SOSYAL PSİKOLOJİ I

Anne-baba ya da bakıcısıyla güvenli bir bağlanma süreci yaşayabilmiş bebekler yetişkinliklerinde tatmin edici ve uzun süreli ilişkiler kurarlar. Terk edilme kaygısı yaşamazlar, kendilerini karşı tarafa rahatça açarlar. Özgüvenleri ve özsaygıları yüksektir. Anne-baba ya da bakıcısıyla kaçınan bağlanma kurmuş bebekler yetişkinliklerinde başkalarına daha az güvenirler, güven sorunu yaşarlar ve yakın ilişki kurmakta sıkıntı yaşarlar. Kişiler arası ilişki kurarken temkinlidirler, duygusal açıdan mesafeli, başkalarına güvenmeyen bir yapıdadırlar. Güven duymayla ilgili sorun yaşadıkları için ilişkilerinde tatmin yaşama olasılıkları düşüktür. Romantik ilişki kurma eğilimleri düşüktür. Anne-baba veya bakıcısıyla kaygılı bağlanma kuran bebeklerse yetişkinliklerindeki ilişkilerinde de kaygılı olurlar. İlişki kurdukları kişiyle yakın olmak isterler ancak karşılık görüp göremeyecekleri konusunda kaygı yaşarlar. Duygusal iniş çıkışları çoktur, ilk görüşte aşk gibi romantik duygulara eğilimlidirler ancak kaygı düzeyleri her zaman yüksektir.

İfade etme: İfade etme, aktif ve yapıcı bir tepkidir. Çatışmaya neden olan problemleri tartışmayı, uzlaşma önermeyi, ilişki için uğraşmayı, kendisini ya da karşı tarafı ya da her iki tarafı birden değiştirmeyi denemeyi içerir.
Bağlılık gösterme: Pasif ve yapıcı bir tepkidir. Kişi pasif konumdadır ama iyimser bir şekilde işlerin ilerleyeceğine dair destekleyici bir tepkisi vardır. “Biraz zaman vereceğim” ya da “Affedip unutmayı deneyeceğim” gibi kararlar içerir.
Yok sayma: Pasif ve yıkıcı bir tepkidir. Sorunla ilgilenmeyi reddeder, çaba harcamadığı için de durumun kötüleşmesine izin verir. Yok sayma tepkisi, ilişkideki tarafları görmezden gelmeyi, onlarla daha az vakit geçirmeyi, onları eleştirmeyi, fiziksel ve/veya duygusal olarak onları istismar etmeyi ve sadakatsiz olmayı içerir.
Terk etme: Aktif ve yıkıcı bir tepki olan terk etme, ilişkiden tamamen çıkmayı içerir. Terk etme tepkisi, evli bir çiftin resmi olarak boşanması, ev arkadaşlığı ilişkisinde evden ayrılma ya da çatışma yaşadığı işten istifa etme gibi ilişki bitirmeleri içerebilir.

Sosyal değiş tokuş kuramına göre bir ilişkide doyum sağlayıp sağlamadığımızı belirleyen üç faktör vardır. Bunlar; kârlar, alternatifler ve yatırımlardır. Buna göre, kişi ilişkiye ne derece emek verdiyse tatmini düşük olsa ve başka ilişki alternatifleri bulunsa bile ilişkiyi bitirme olasılığı o derece düşük olacaktır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Evrimsel kuram, diğer kuramlardan farklı olarak kişinin sosyal davranışlarının biyolojik temellerine odaklanır. Kuram, kişiler arası ilişkilerin temelinde türün en iyi şekilde gelişimi amacı olduğunu belirtir, eş seçiminde iyi genlerin rolü olduğunu vurgular. Bu bakış açısına göre kişilerin bize çekici gelmesinde bize yansıttıkları doğurganlık, gençlik, sağlıklılık izlenimleri önemlidir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kişilerarası ilişkilerin en temelde üç yönü vardır . Bunlar:
• karşılıklı bağımlılık
• tamamlama gereksinimi ve
• duygusal bağlılıktır

Homofili; aynı demografik özellikleri gösteren, birbirine benzeyen insanların ilişki kurma eğilimidir.

Alıkoyma çatışması: Bu çatışma türünde ileti düzgün olarak alımlanır ancak üçüncü kişiye kısmi olarak iletilir, tam olarak iletilmez ya da ileti taşınma sürecinde değişikliğe uğratılır.

Empati: Bir insanın kendisini karşısındaki insanın
yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır.

Teoriye göre bir uyarıcıya maruz kalma sıklığımızla o uyarıcıyı beğenme olasılığımız arasında pozitif yönde bir korelasyon vardır.

İnsan yaşamı içerisinde kişilerarası ilişkiler kurar, bu ilişkiler büyür, gelişir, çözülür ve biter. Bu
ilişkiyi yaşarken kişiler bazı önemli süreçlerden geçerler.

Kaygılı bağlanma, anne-baba ya da bakıcı bebeğin
gereksinimlerine tutarlı tepki vermediğinde oluşur.
Bazen gereksinim giderilir bazen kayıtsız kalınır.

Bebeklerde üç tür bağlanma olduğundan söz
edilebilir. Bunlar:
• Güvenli bağlanma,
• Kaygılı bağlanma ve
• Kaçınan bağlanmadır.

İlgili özellikler Pragma aşk türünü tanımlamaktadır.

Çatışma, bir kişinin davranışları diğerininkileri engelleyici olduğunda yaşanan bir süreçtir. Çatışmanın kaynakları üç grupta toplanabilir: Belirli davranışlar, Normlar, Kişisel eğilimler.

Saçma aşk, tutku ve bağlanma birleşiminden oluşur. Yakınlık bileşeninin dengeleyici unsuru bulunmaz. Kısa sürede tanışma, hemen aşık olma ardından hemen evlilik gibi hızlı bir süreci vardır. Çabuk sonlanabilir, boşanmayla sonuçlanabilir.

Empatik iletişim, kişilerarası ilişkilerde yaşanan bu sıkıntıları giderebilecek ve iletişimin tam ve eksiksiz gerçekleşmesini sağlayacak bir iletişim türüdür. Empati, “bir insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır”. Empati kavramı bazı durumlarda sempati kavramıyla karıştırılmaktadır. Sempati en temel anlamıyla “birisiyle birlikte acı çekmektir”. Karşımızdaki kişinin sahip olduğu duygu ve düşüncelerin aynısına sahip olmaktır. Empatinin temelinde ise karşımızdakinin düşüncelerinin aynısına sahip olmak değil onun duygu ve düşüncelerini anlamak yatar.

Evrimsel Kuram: Diğer kuramlardan farklı olarak kişinin sosyal davranışlarının biyolojik temellerine odaklanır. Kuram, kişiler arası ilişkilerin temelinde türün en iyi şekilde gelişimi amacı olduğunu belirtir, eş seçiminde iyi genlerin rolü olduğunu vurgular. Bu bakış açısına göre kişilerin bize çekici gelmesinde bize yansıttıkları doğurganlık, gençlik, sağlıklılık izlenimleri önemlidir.Kurama göre bütün hayvan davranışları, bireylerin genlerini gelecek nesillere geçirme ihtimalini en üst düzeye çıkarmak için gelişmiştir. Bireyler çekici partnerler ararlar çünkü bu, sağlığın ve üreme becerisinin önemli bir göstergesidir. Evrim kuramcılarına göre güzellik ya da çekicilik kültürel değildir biyolojiktir, çekici olarak kabul edilebilecek bazı kültürel ve bireysel farklılıklar olsa da kurama göre “güzelliğin bakanın gözünde olduğunu” söyleyemeyiz. Kurama göre erkekler daha çok üremek için birden fazla partnerle ilgilenirken kadınlar bir yavruya çok uzun süre emek verdikleri için, yavru için en iyi babayı arayıp bulma amacıyla eş seçiminde daha seçici davranırlar.

Pragma:  Yaşamın bilinçli bir değerlendirilmesini içerir, pratik ihtiyaçları karşılayabilenle, yaş, eğitim, meslek, din, hayat tarzı, kişilik gibi özellikler açısından kendisine uygun olanla eşleşilen bir aşk tipolojisidir.

Aynı siyasi görüşe sahip kişilerle, aynı müzik tarzını dinleyen kişilerle, ortak hobilerimiz olan kişilerle bir araya gelmeyi tercih ederiz. Bu durum “homofili” ilkesiyle açıklanabilir. Homofili; aynı demografik özellikleri gösteren, birbirine benzeyen insanların ilişki kurma eğilimidir. Homofili, çoğu sosyal ilişkinin iyi belgelenmiş bir özelliğidir ve sosyal bağların etnik köken, cinsiyet ya da dini görüşler gibi benzerlik boyutlarında ve arkadaşlık ve evlilik gibi kişilerarası yakın ilişkilerden ticari işbirlikleri ve günlük etkileşimlere kadar olan geniş sosyal bağ tipolojilerinde mevcuttur.

Tamamlayıcılık, iki insan arasındaki ilişkide her birinin diğerinde mevcut olmayanı tamamlaması durumudur. Benzer kişilerle ilişki kurma eğilimimize rağmen bunun aksi yönünde ilişkiler de kurabiliriz. Bu durum benzerliğin karşıtı olarak tamamlayıcılıkta kendisini bulur, çünkü benzerliğin zıttı olan farklılık çoğu zaman bir önyargı nedenidir.