SOSYAL PSİKOLOJİ I

Tutumlarının öneminin çeşitli sosyal psikolojik analiz düzeylerinde ortaya çıktığı söylenebilir. Bunlar:

• Toplumsal düzeyde; kişilerin kendi gruplarına ve diğer gruplara yönelik tutumları gruplar arası işbirliğinin ve çatışmanın temelinde yer alır. Kişilerin kendisinin dahil olmadığı gruba (dış grup) karşı olumsuz tutumları ya da önyargısı ayrımcılığa yol açabilir (Bohner ve Wanke, 2002). Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Tutumun başlıca yapısal özellikleri arasında tutumun olumlu veya olumsuz olması, tutumun tek kutuplu ya da çift kutuplu olması, tutumun çok boyutluluğu ve tutumun güçlü ya da güçsüz olması sayılabilir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Aslında herkes bir tutum nesnesine yönelik çelişkili tutum geliştirme deneyimin sahiptir. Örneğin pek çok insanda sağlıkla ilişkili davranışlara (sigara içmek, alkol tüketmek vb.) yönelik böyle bir tutum pozisyonu görülebilir. Örneğin yürüyüş yapmak kişi için iyidir (sağlıklıdır) ama diğer yandan kişiye sıkıcı gelebilir. Ya da sigara sağlığa zarar verir ama kişi içmekten hoşlanır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Kişi için tutum konusu (nesnesi) ne kadar önemliyse, kişi bir nesne/konu hakkında ne kadar net ya da kesin duygu ve düşüncelere sahipse, kişi tutum nesnesi/konusu ile direkt (dolaysız) bir deneyim yaşamış ise, tutum nesnesi/konusu kişiyle ne kadar ilgiliyse ve tutum içeriği bellekten ne kadar hızlı çağrılabiliyorsa, yani zihinde tutuma ne kadar çabuk erişilebiliyorsa kişinin o konu/nesne hakkında güçlü bir tutumu olduğu söylenebilir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Bilgi işlevi; tutumların enerjiden tasarruf etmek için kullanılmasını ifade eder. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Tutumun işlevlerinde Katz’ın sınıflandırmasına özgü olan ve buradaki sınıflandırmada yüksek psikolojik ihtiyaçlardan biri olarak görülebilecek bir işlev de egoyu koruma işlevidir. Bazı tutumlar kişinin egosunu, yani benlik saygısını koruma işlevine sahip olabilir. Psikanalitik teoriye referansla anlaşılabilecek egoyu koruma, kişinin bilinçdışı çatışmalarından kaynaklanan kaygılarını gidermek için ego savunma mekanizmaları kullanmasını ifade eder. Kişi bu çatışmalarla yüzleşemediği için savunma mekanizmaları yoluyla bu çatışmaların yarattığı kaygıyı azaltmaya çalışır. İşte bu bağlamda kişinin edindiği bazı tutumlar birer savunma mekanizması olarak işlev görerek, kaygısını azaltmaya hizmet eder. Örneğin basketbolda başarısız biriyseniz bunu kabul etmek yerine egonuzu korumak için basketboldan nefret ettiğinizi ve o yüzden oynamadığınızı söylersiniz.

Kamusal benlik-farkındalığı; kişinin davranışını gerçekleştirirken normları (başkalarının değerlendirmelerini) dikkate almasını ifade eder. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Algılanan davranışsal kontrol; kişinin gerçekleştireceği davranışın ne kadar zor ya da ne kadar kolay olduğuna ilişkin algısıdır. İnsanlar yapmayı planladıkları davranış için yeteneklerinin olmadığına ya da bunun için yeterli kaynakları olmadığına inanıyorlarsa davranış yönelik tutumları ve öznel normlarına rağmen davranışa yönelik niyet oluşmayacaktır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Planlanmış davranış teorisine göre davranışa yönelik niyeti ortaya çıkaran üç bileşen tutum, öznel norm ve algılanan davranışsal kontroldür. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Kişinin belirli bir konuda olumlu ya da olumsuz zihinsel konumunu ifade eden modern tutum terimi 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkmıştır.

Buna göre cevap : B'dir.

1935’te sosyal psikolojinin önemli isimlerinden Gordon Allport tutumun sosyal psikolojinin en ayrıcalıklı ve en vazgeçilmez kavramı olduğunu ilan etmiştir.

Buna göre cevap: B'dir.

sosyal psikolojide tutumların tarihsel olarak değişimini izlememize olanak veren üç evre saptamıştır:

1. 1920’ler ve 1930’lar: Bu dönemde tutum çalışmaları oldukça statik konulardaki tutumları ölçmeye ve bu tutumların davranışla nasıl ilişkili olduğuna odaklanmıştır.

2. 1950’ler ve 1960’lar: Bu dönemdeki tutum çalışmaları tutum değişimine odaklanmıştır.

3. 1980’ler ve 1990’lar: Tutumun bilişsel bir sistem olarak yapı ve işlevlerinin açıklanmasına odaklanılmıştır.

Buna göre cevap : E'dir.

Yale Üniversitesi’nde 1950 ve 1960’lar boyunca gerçekleştirilen Yale İletişim ve Tutum Değişimi Programından kaynaklanan bu yaklaşıma göre tutumlar bilişsel, duygusal ve davranışsal bileşenlerden oluşur.

Buna göre cevap: A'dır.

Kişinin belirli bir konuda olumlu ya da olumsuz zihinsel konumunu ifade eden modern tutum terimi 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkmıştır

Tek boyutlu tutum, bir tutumun iki ya da daha fazla boyutsal uzamda değil, tek bir değerlendirme çizgisi üzerinde bir nokta, tek bir puan ile betimlenmesi anlamına gelir.

Buna göre cevap: B'dir.

McGuire tarihte demokratik rızanın üretildiği böyle dört dönem ve yer olduğunu belirtir: İÖ 4. yüzyıl Atina, İÖ 1. yüzyıl Roma, İtalyan Rönesansı ve 20. yüzyılda dünyanın pek çok yeri. Bu dönem ve yerlerde demokratik rıza ve halkın politik desteği oylarla ifade edilmiştir ve edilmektedir.

Faydacı işlev ,Tutumların ödülleri maksimize etmek ve bedelleri minimize etmek için kullanılmasını ifade eder.

Buna göre cevap: C'dir.

Sosyal psikoloji disiplininde tutum konusu, 1. üniteden de hatırlayacağınız gibi, 1920’lerde Thurstone ve arkadaşları tarafından geliştirilen tutum ölçümleriyle başlamıştır. O zamandan bu yana tutum konusu sosyal psikolojinin ana araştırma geleneklerinden birini oluşturmuştur.

Tutumların ölçülme ve davranışların gözlenme düzeyi arasındaki bu karşılıklılığa denklik hipotezi adı verilmektedir.

Buna göre cevap: B'dir.

1935’te sosyal psikolojinin önemli isimlerinden Gordon Allport tutumun sosyal psikolojinin en ayrıcalıklı ve en vazgeçilmez kavramı olduğunu ilan etmiştir. Sosyal psikolojide tutumun bu kadar temel bir çalışma konusu olmasının önemli bir nedeni tutumların davranışları etkilediği ve hatta belirlediğinin varsayılmasıdır.