SOSYAL PSİKOLOJİ I

Sosyal bilişi bütünlüklü bir yaklaşım olarak tanımlamaya olanak veren çeşitli ilkeler mevcuttur.Bu ilkelerden en temel olanları deneysellik, metaforik modeller, algısal-bilişselcilik, zihinsel temsiller ve bilinçdışı işlemlerdir.

Dikkat ve kodlama: İşlenecek bilgi biriminin seçimi ve tanımlanması, Zenginleştirme: Yeni bilginin daha önceden var olan bilgi ya da kavramlar aracılığıyla yorumlanması, Örgütleme: Yorumlanan bilginin içsel tutarlılığı olan bir zihinsel temsilini oluşturma, Depolama: Temsilin bellekte saklanması,Geri getirme: O konuyla ilgili bir yargıya ulaşmak ya da bir davranışa karar vermek gerektiğinde temsilin bellekten geri getirilmesi.

Benlik şemaları;bireyin sosyal deneyimlerinde içerilen benlikle ilgili bilgiyi işlemeyi organize eden ve buna rehberlik eden ve geçmiş deneyimlerden çıkarılan benlik hakkındaki bilişsel genellemelerdir.

Şema edinimi ve gelişimi bir süreç meselesidir. Bu süreç şöyle özetlenebilir:
Bir kişi ya da olayla ilgili deneyimin artması ona ilişkin şemanın gittikçe daha çok karmaşıklamasına ve zenginleşmesine yol açar. Şemanın kullanımı arttıkça bileşenleri arasındaki bağlantılar da güçlenir. Herhangi bir parçanın tetiklenmesi tüm yapının harekete geçirilmesine neden olur. Daha çok örnekle karşılaştıkça, şemalar sadece daha karmaşıklaşmakla kalmaz, daha soyut hâle de gelirler. Şemalar geliştikçe, yani daha zengin ve karmaşık hâle geldikçe daha fazla boyut ve detay içerirler. Bu yüzden istisnalar ve çelişkiler de içeriğe eklemlenebilir. Bu ise şemaların daha esnek olması anlamına gelir.

Alt Tipleştirme: Bu modele göre şemayla tutarlı olmayan örnekler şemada oluşturulan alt tiplere yerleştirilir. Böylece şemalar alt tipleştirmeyle istisnai durumlara uydurulmuş olur. Bu yüzden bu modeli aslında bir şema değişim modeli gibi görmek zordur. Gerçekte şema değişiminden çok şemayı değişiklerle de olsa muhafaza etmek söz konusudur.

Heider’ın teorisine “sağduyu psikolojisi” ya da “naif eylem psikolojisi” adı verilmektedir. Heider’ın sağduyu psikolojisi insanları naif birer bilim insanı
olarak görmektedir.

Tutarlılık bilgisi: “Kişi aynı ya da benzer uyarıcılara farklı zamanlarda aynı tepkiyi mi veriyor yoksa farklı tepki mi veriyor” sorusuna verilen cevaptır. Mehmet bu komedyene her zaman mı (yüksek tutarlılık) yoksa sadece bu defa mı güldü (düşük tutarlılık)?

Aktör-Gözlemci Etkisi: İnsanların kendi davranışlarını dışsal nedenlere, fakat
başkalarının davranışlarını içsel nedenlere yükleme eğilimidir.

Sosyal bi­liş bilişsel psikolojideki bilgi-işleme yaklaşımından doğmuştur. Doğru cevap D’dir.

Sosyal biliş insanlar tarafından paylaşılır. Doğru cevap C’dir.

Sosyal bilişi bütünlüklü bir yaklaşım olarak ta­nımlamaya olanak veren çeşitli ilkeler mevcuttur. Bu ilkelerden en temel olanları deneysellik, metafo­rik modeller, algısal-bilişselcilik, zihinsel temsiller ve bilinçdışı işlemlerdir.    Doğru cevap A’dir.

Bilgi-işleme modelinde Geri getirme en son sırada yer alır?   Doğru cevap B’dir.

Bilişsel Cimri: Bilişsel kaynakları her za­man kesin olamayan ama etkili olan biliş­sel kısa yollar kullanarak muhafaza eden kişiye ilişkin metafordur.    Doğru cevap A’dir.

Havaalanı için gelişti­rilen bu kurallar dizisi nasıl geçmiş deneyimin yeni sosyal bilgiyi işlemede kullanılacak yapılandırılmış bilgi hâline geldiğini göstermektedir. İşte şema ile kastedilen bu tür bilgi yapılarıdır. Doğru cevap B’dir.

Şema kavramı görgül olarak dört içerik alanına uygulanmıştır: kişi şemaları, benlik şemaları, rol şemaları ve olay şemaları. Doğru cevap D’dir.

Araştır­malar şemaların üç modele göre değişebileceğini göstermektedir: muhasebeci modeli, görüş değiştirme modeli, alt tipleştirme. Doğru cevap C’dir.

Kendini Kayıran Yanlılık: Davranışın olumlu sonuçları için içsel, davranışın olumsuz sonuçları için dışsal yükleme yapma eğilimidir.   Doğru cevap D’dir.

Birlikte değişim ilkesine dayalı modele göre insanlar diğer insanların davranışlarını içsel mi yoksa dışsal faktörlere mi yükleyecekleri­ne karar verirken üç tür bilgi kullanırlar: tutarlılık bilgisi, belirginlik bilgisi ve benzerlik bilgisi.    Doğru cevap A’dir.

Sosyal Biliş: Sosyal dünya hakkındaki bilgiyi yorumlama, analiz etme, hatırlama ve kullanma biçimidir.

Naif Bilimci: Dünya hakkında hipotezler kurarak ve onları test ederek içinde bulunduğu sosyal çevreye aktif biçimde anlam vermeye çalışan kişiye ilişkin bir metafordur.