SOSYAL PSİKOLOJİ I

Völkerpsikoloji:19. yüzyılda, Almanya’da geliştirilmiş, kültürel davranışın tarihsel
ve karşılaştırmalı olarak çalışılması gerektiğini öne süren bir sosyal psikolojik yaklaşımdır.

sosyal psikologların birçoğu ünlü sosyal psikolog Gordon W. Allport’un yaptığı sosyal psikoloji tanımını kabul ederler: “Sosyal psikoloji bireylerin, davranış, duygu ve düşüncelerinin başkalarının gerçek, hayal edilen veya ima edilen varlığından nasıl etkilendiğinin bilimsel yollarla araştırılmasıdır (akt. Hogg ve Vaughan, 1995: 1)”

Kitle Psikolojisi:19. yüzyılın sonunda Fransız kuramcı Gustave Le Bon ile başlayan, bireysel psikolojiden farklı olarak kitlelerin kendine özgü psikolojisi olduğunu ileri süren bir sosyal psikolojik yaklaşımdır.

Kitle Psikolojisi:19. yüzyılın sonunda
Fransız kuramcı Gustave Le Bon ile başlayan, bireysel psikolojiden farklı olarak
kitlelerin kendine özgü psikolojisi olduğunu ileri süren bir sosyal psikolojik yaklaşımdır.

19. yüzyılın sonlarında Triplett tarafından gerçekleştirilen deney, sosyal psikolojinin ilk deneyi kabul edilir ve bu deney, daha sonradan deneysel yöntemin kazandığı önem yüzünden tarihsel bir başlangıç olarak nitelendirilir.

Korelasyon: : İki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkidir

Survey yöntemi ile bir davranışın ya da bir tutumun bir toplumda
ya da belli bir grupta görülme derecesi ve bunların yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyal ardalan vb. etmenlerle nasıl bir ilişki içinde olduğu araştırılmaktadır.

Arşiv araştırmasının güçlü yanları:
1. Bu yöntemde cansız materyaller kullanıldığı için, insanların yer aldığı yöntemlerde
ortaya çıkan sorunlar (yanıtların kişilik,
beklenti gibi etmenlerden etkilenmesi gibi)
bulunmamaktadır.
2. Bu yöntemle, bir olgunun zaman içindeki
değişimi ve gelişimi izlenebilir.
3. Geçmişteki bir olguyu araştırmak için tek
yoludur.

Örneklem: Geniş bir evrenden katılımcıların seçimidir.

Surveyin güçlü yanları:
1. Surveyle çok sayıda kişiden çok miktarda
bilgi toplama olanağı vardır.
2. Örnekleme tekniğiyle yapıldığı için, toplanılan bilgiden genelleme yapılır.
3. Bu yöntem, diğer yöntemlere göre zaman
ve maddi kaynakların kullanımı açısından
daha tasarrufludur.

Sosyal etkileşim alanı sosyal davranışla, yani iş birliği ve çatışma, kişilerarası ilişkiler gibi insanlarla ilişkili davranışı kapsar.

Deneysel yönteme ağırlık veren bir bilim dalı modern sosyal psikolojidir.

Grup Zihni: Gustave Le Bon tarafından geliştirilmiş, çeşitli psikolojik mekanizmalar aracılığıyla, insan kollektivitesinin tek bir varlık, psikolojik kitle haline gelmesine işaret eden kavramdır. Kitle psikolojisinin temel fikri “grup zihni” dir. Kitle ve grupların yaşayan bir organizmaya benzetildiği bu yaklaşıma göre, kitle ve grupların kendine özgü düşünsel özellikleri, yani “zihni” vardır. Genel olarak ifade edilecek olursa, kitleye giren bireyler, yalnızken olduklarından farklı bir biçimde düşünürler, hissederler ve davranırlar

Atıf Kuramı: İnsanların sosyal etkileşimde neden ve sonuç ilişkilerini nasıl çıkarsadıklarını açıklamak üzere geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Temelini Heider’ın attığı atıf kuramı, bireylerin günlük yaşamda diğerlerinin davranışlarını nasıl açıkladıklarına odaklanan bir kuramdır.

Belirli bir davranış konusunda doğrudan ve betimsel bilgi edinmenin yolu doğal gözlemdir. Bu tür araştırmalarda davranışa neden olan içsel süreçlere, yani duygu, düşünce, tutum veya niyetlere ilişkin bir veri elde edilemez, ancak söz konusu davranışın ortaya çıkış süreci incelenebilir. Doğal gözlem söz konusu sosyal davranışı sistematik bir biçimde gözlemeyi, kaydetmeyi (not tutmak ve/veya videoya çekmek) ve kodlamayı içermektedir. Doğal gözlem yoluyla pek çok sosyal davranış hakkında veri toplanabilir. Öğretmenimizin dersi nasıl anlattığı; kız ve erkek üniversite öğrencilerinin kendi cinsiyetlerinden ve karşı cinsiyetten kişilerle konuşurken aralarında ne kadar fiziksel mesafe bırakmayı tercih ettiği; dolmuş şoförleri ya da özel araç sahiplerinin trafik polisi yokken trafik kurallarına ne kadar uyduğu; bir protesto kitlesi ve polis arasındaki gerilimin nasıl başladığı, geliştiği ve sonlandığı; futbol taraftarlarının stadyumda ne tür davranışlar gösterdiği, bunlardan sadece birkaçıdır.

Survey yöntemi ile bir davranışın ya da bir tutumun bir toplumda ya da belli bir grupta görülme derecesi ve bunların yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyal ardalan vb. etmenlerle nasıl bir ilişki içinde olduğu araştırılmaktadır. Survey yönteminde veri toplama tekniği olarak anket ve görüşme kullanılır. Anket, açık uçlu ya da çoktan seçmeli olarak hazırlanmış soru formudur.

Survey yöntemindeki en önemli nokta, ulaşılması gereken insan sayısı fazla olduğundan, yapılacak örneklem seçimidir. Örneğin uyuşturucu konusunda anket uygulamak için bir şehirdeki bütün liseli gençlere ulaşmak zaman ve maliyet açısından makul olmadığından, bu gruptan rastgele kişilere anket uygulanabilir. Böylece seçkisiz örneklem oluşturulmuş olur. Örnekleme tekniğiyle yapıldığı için, toplanılan bilgiden genelleme yapılması Surveyin güçlü yanlarındandır.

Arşiv araştırmasında araştırmacı, başkası tarafından ve çoğu zaman başka nedenlerle toplanmış ve kaydedilmiş veriyi kullanmaktadır. Sosyal psikolojide en az kullanılan yöntemlerden biri olan arşiv araştırması, geçmişteki bir olgunun araştırılması için kullanılabileceği gibi, bir olguya ilişkin tarihsel eğilimi ortaya çıkarmak için de kullanılabilir. Arşiv araştırmasından genellikle istatistik verilerin kullanılması akla geliyorsa da, her türlü yazılı ve görsel materyal (ör. halk hikayeleri, gazeteler, romanlar, anılar, tv programları ya da video bantlar vb.) araştırmacı için arşiv olarak işlev görebilir.

Deney yönteminde temel olarak, bir ya da daha fazla bağımsız değişken değişimlenmekte (manipüle edilmekte) ve bu müdahalenin bir ya da daha fazla bağımlı değişken üzerinde yarattığı etki ölçülmektedir. Örneğin, televizyon programındaki şiddetin çocukların daha sonraki davranışları üzerinde bir etkiye neden olup olmadığını sınayan bir araştırmada, televizyon programındaki şiddet düzeyi bağımsız değişken, çocukların saldırganlık içeren davranış düzeyi bağımlı değişkendir.

Kontrol grubu: Bir deneyde bağımsız değişkende yapılan değişimin uygulanmadığı ve deney grubu ile karşılaştırmak için kullanılan gruptur.