SOSYAL PSİKOLOJİ I - Deneme Sınavı - 3

McGuire, sosyal psikolojide tutumların tarihsel olarak değişimini izlememize olanak veren üç evre saptamıştır. Doğru cevap E'dir.

Bireysel düzeyde tutumlar algıyı, düşünmeyi, diğer tutumları ve davranışı etkiler. Bu nedenle tutumlar kişinin psikolojik varoluşuna ciddi bir katkı yapar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Çelişkili tutum, bir kişinin bir tutum nesnesini hem sevmesi hem de sevmemesidir. Doğru cevap A'dır.

İyiyi ve kötüyü saptamak ya da çevreyi dostça ve düşmanca olarak kategorilendirmek tutumların en açık ve en temel işlevi gibi görünmektedir. En erken sınıflandırmalardan birini yapan Katz buna bilgi işlevi adını vermiştir. Bilgi işlevi, tutumların enerjiden tasarruf etmek için kullanılmasını ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Özel benlik-farkındalığı, kişinin davranışını gerçekleştirirken kişisel standartlarını dikkate almasını ifade eder. Doğru cevap C şıkkıdır.

Kamusal benlik-farkındalığı, kişinin davranışını gerçekleştirirken normları (başkalarının değerlendirmelerini) dikkate almasını ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Tutumun erişilebilirliği: Tutumun zihinsel temsiline ne kadar hızlı ve kolay erişilebildiğini ifade eder.

Niyeti ortaya çıkaran üç temel bileşen söz konusudur: davranışa yönelik tutum, öznel normlar ve algılanan davranışsal kontrol.

Kişinin belirli bir konuda olumlu ya da olumsuz zi­hinsel konumunu ifade eden modern tutum terimi 19. yüzyılın ortalarında ortaya çıkmıştır.

Tutum ve ikna terimlerini zen­ginleştirip incelikli bir hâle getiren toplumsal ve ta­rihsel koşullardan biri, demokratik rızanın politik sistemin temel bir parçası hâline gelmesidir. Diğer bir deyişle, politik sistemin asal bir bileşeni ola­rak demokratik rızanın üretilebilmesi için tutum ve ikna terimlerine ihtiyaç vardır.

Genel olarak tutumlar sosyal uyarıcılara (buna kendimiz de dahiliz, kendimize yönelik de tutumlarımız vardır) büyük ölçüde nasıl tepki verdiğimiz, onlar hakkında ne hissettiğimiz, ne düşündüğümüz ve ne yaptığımızı belirler. Tam da bu yüzden sosyal psikolojinin büyük bölümünün çeşitli biçimlerde tutumlarla ilgilendiği söylenebilir. Kişiler arası ilişkilerde çekicilik, önyargı, benlik saygısı ya da değerler gibi sosyal psikolojik çalışma konuları tutumlarla yakından ilgilidir. Kişiler arası çekicilikte diğer kişilere yönelik tutumlardan, önyargıda belirli bir grup insana yönelik tutumlardan, benlik-saygısında kişinin kendisine yönelik tutumlarından, değer konusunda insanların soyut ilkelere yönelik tutumlarından söz edilebilir. O hâlde tutumların öneminin çeşitli sosyal psikolojik analiz düzeylerinde ortaya çıktığı söylenebilir. Bunlar:

1980’ler ve 1990’lar: Tutumun bilişsel bir sistem olarak yapı ve işlevlerinin açıklanmasına odaklanılmıştır.

ETutum: Bir tutum nesnesi hakkında bilişsel, duygusal ve davranışsal bilgiye dayalı olarak yapılan genel bir değerlendirmedir.

Denklik hipotezi: Tutumların ölçülmesi ve tutuma ilişkin davranış gözleminin genellik/spesifiklik düzeylerinin karşılıklılığını ifade eder.

“Tutum ve davranış arasındaki ilişkiyi etkileyen bir başka faktör benlik-farkındalığıdır. Özel benlik-farkındalığı yüksek olan kişiler davranışı gerçekleştirmede kişisel standartlarına daha çok dikkat gösterirken, kamusal benlik-farkındalığı yüksek olan kişiler kamusal standartlara daha fazla dikkat ederler”.

Tutumların başlıca yapısal özellikleri şunlardır: tutumların olumlu ya da olumsuz oluşu, tutumların tek kutuplu veya çift kutuplu oluşu, tutumların tek ya da çok boyutluluğu, tutumların çelişkili olması ve tutumların gücü.

1920'ler ve 1930'lar döneminde tutum çalışmaları oldukça statik konulardaki tutumları ölçmeye ve bu tutumların davranışla nasıl ilişkili olduğuna odaklanmıştır. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

1950'ler ve 1960'lar döneminde tutum çalışmaları tutum değişimine odaklanmıştır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

1980'ler ve 1990'lar döneminde tutumun bilişsel bir sistem olarak yapı ve işlevlerinin açıklanmasına odaklanılmıştır. Dolayısıya doğru cevap E seçeneğidir.