SOSYAL PSİKOLOJİ I - Deneme Sınavı - 17

Sosyal etkileşim alanı sosyal davranışla, yani iş birliği ve çatışma, kişilerarası ilişkiler gibi insanlarla ilişkili davranışı kapsar.

Deneysel yönteme ağırlık veren bir bilim dalı modern sosyal psikolojidir.

Grup Zihni: Gustave Le Bon tarafından geliştirilmiş, çeşitli psikolojik mekanizmalar aracılığıyla, insan kollektivitesinin tek bir varlık, psikolojik kitle haline gelmesine işaret eden kavramdır. Kitle psikolojisinin temel fikri “grup zihni” dir. Kitle ve grupların yaşayan bir organizmaya benzetildiği bu yaklaşıma göre, kitle ve grupların kendine özgü düşünsel özellikleri, yani “zihni” vardır. Genel olarak ifade edilecek olursa, kitleye giren bireyler, yalnızken olduklarından farklı bir biçimde düşünürler, hissederler ve davranırlar

Atıf Kuramı: İnsanların sosyal etkileşimde neden ve sonuç ilişkilerini nasıl çıkarsadıklarını açıklamak üzere geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Temelini Heider’ın attığı atıf kuramı, bireylerin günlük yaşamda diğerlerinin davranışlarını nasıl açıkladıklarına odaklanan bir kuramdır.

Belirli bir davranış konusunda doğrudan ve betimsel bilgi edinmenin yolu doğal gözlemdir. Bu tür araştırmalarda davranışa neden olan içsel süreçlere, yani duygu, düşünce, tutum veya niyetlere ilişkin bir veri elde edilemez, ancak söz konusu davranışın ortaya çıkış süreci incelenebilir. Doğal gözlem söz konusu sosyal davranışı sistematik bir biçimde gözlemeyi, kaydetmeyi (not tutmak ve/veya videoya çekmek) ve kodlamayı içermektedir. Doğal gözlem yoluyla pek çok sosyal davranış hakkında veri toplanabilir. Öğretmenimizin dersi nasıl anlattığı; kız ve erkek üniversite öğrencilerinin kendi cinsiyetlerinden ve karşı cinsiyetten kişilerle konuşurken aralarında ne kadar fiziksel mesafe bırakmayı tercih ettiği; dolmuş şoförleri ya da özel araç sahiplerinin trafik polisi yokken trafik kurallarına ne kadar uyduğu; bir protesto kitlesi ve polis arasındaki gerilimin nasıl başladığı, geliştiği ve sonlandığı; futbol taraftarlarının stadyumda ne tür davranışlar gösterdiği, bunlardan sadece birkaçıdır.

Survey yöntemindeki en önemli nokta, ulaşılması gereken insan sayısı fazla olduğundan, yapılacak örneklem seçimidir. Örneğin uyuşturucu konusunda anket uygulamak için bir şehirdeki bütün liseli gençlere ulaşmak zaman ve maliyet açısından makul olmadığından, bu gruptan rastgele kişilere anket uygulanabilir. Böylece seçkisiz örneklem oluşturulmuş olur. Örnekleme tekniğiyle yapıldığı için, toplanılan bilgiden genelleme yapılması Surveyin güçlü yanlarındandır.

Arşiv araştırmasında araştırmacı, başkası tarafından ve çoğu zaman başka nedenlerle toplanmış ve kaydedilmiş veriyi kullanmaktadır. Sosyal psikolojide en az kullanılan yöntemlerden biri olan arşiv araştırması, geçmişteki bir olgunun araştırılması için kullanılabileceği gibi, bir olguya ilişkin tarihsel eğilimi ortaya çıkarmak için de kullanılabilir. Arşiv araştırmasından genellikle istatistik verilerin kullanılması akla geliyorsa da, her türlü yazılı ve görsel materyal (ör. halk hikayeleri, gazeteler, romanlar, anılar, tv programları ya da video bantlar vb.) araştırmacı için arşiv olarak işlev görebilir.

Deney yönteminde temel olarak, bir ya da daha fazla bağımsız değişken değişimlenmekte (manipüle edilmekte) ve bu müdahalenin bir ya da daha fazla bağımlı değişken üzerinde yarattığı etki ölçülmektedir. Örneğin, televizyon programındaki şiddetin çocukların daha sonraki davranışları üzerinde bir etkiye neden olup olmadığını sınayan bir araştırmada, televizyon programındaki şiddet düzeyi bağımsız değişken, çocukların saldırganlık içeren davranış düzeyi bağımlı değişkendir.

Sosyal Biliş: Sosyal dünya hakkındaki bilgiyi yorumlama, analiz etme, hatırlama ve kullanma biçimidir. Doğru cevap A'dır.

Bilgi-işleme modelinde, bilgi aşağıdaki sırayla işlenir (Brewer ve Crano, 1994): 

• Dikkat ve kodlama

• Zenginleştirme

• Örgütleme

• Depolama

• Geri getirme

Doğru cevap E'dir.

Kontrollü Süreç: Bilginin kasıtlı, bilinçli ve stratejik bir biçimde işlenmesidir. Doğru cevap A'dır.

Şema: Nesne ve olay kategorileri hakkındaki genel bilgiyi temsil eden kurallar ya da özellikler setidir. Doğru cevap C'dir.

Senaryo: Belirli sosyal durumlarla ilişkili olaylara ve eylemlere ait şemalardır. Doğru cevap C'dir.

Muhasebeci modeli: Şemada yavaş yavaş bir değişimi öngören modeldir. Kişi şemayla çelişen bilgiyle karşılaştığında şemada ince ayarda değişiklikler yapar. Doğru cevap A'dır.

Birlikte Değişim İlkesi: Bir şeyin belirli bir davranışın nedeni olması için davranış olduğunda mevcut olması, davranış olmadığında mevcut olmamasını ifade eden yükleme kuramı ilkesidir. Doğru cevap C'dir.

Benzerlik bilgisi: Bu, aktörün davranışına değil, çevresindeki diğerlerinin davranışına ilişkin bilgidir. Çevredeki diğerlerinin aynı uyarıcıya nasıl tepki verdiğine işaret eder. Bu komedyene herkes mi güldü (yüksek benzerlik) yoksa sadece Mehmet mi güldü (düşük benzerlik)? Doğru cevap C'dir.

Kendini Kayıran Yanlılık: Davranışın olumlu sonuçları için içsel, davranışın olumsuz sonuçları için dışsal yükleme yapma eğilimidir. Doğru cevap B'dir.

Verilen noktaların hepsi sosyal biliş terimindeki sosyal nitelemesinin anlamı için kritiktir. Yanıt E.

Verilenlerin tamamı ve ek olarak "zenginleştirme" ve "geri getirme olmak üzere 5 aşama bilgi-işleme modelinin aşamalarıdır.Yanıt E.

Bilgi-işleme modelinde, bilgi aşağıdaki sırayla işlenir 

Yanıt A