SOSYAL POLİTİKA - Deneme Sınavı - 6

Sosyal devlet (sosyal refah devleti) İkinci Dünya Savaşı sonrası 1945-1975 yılları arasındaki 30 yıllık dönemde, ulus devletlerin uyguladığı kapsamlı sosyal politika uygulamalarının sonucu olarak ortaya çıkmıştı. Doğru Cevap D) seçeneğidir

Doğru cevap B) seçeneğidir.Küreselleşme eşitsizliklikleri ilk defa ortaya çıkaran değil, var olan eşitsizlikleri arttıran ve derinleştiren bir süreçtir.

I. Uluslararası mal ve hizmet ticaretinin artması
II.Uluslararası sermaye hareketleri ve yatırımların artışı,
III.Haberleşme ve ulaşım maliyetlerinin artması ve iletişimin artışı, değil Haberleşme ve ulaşım maliyetlerinin düşmesi ve iletişimin artışı,
IV. Çok uluslu şirketlerin küçülmesi değil Çok uluslu şirketlerin büyümesidir
V.Kuralsızlaştırma

Bu yüzden C) seçeneiği olan I. II ve V doğrudur

Sosyal dışlanma konusunda genel kabul görmüş bir tanım bulunmamaktadır. Kavram; kişilere, içinde bulunulan döneme, bölgelere, ülkelere, uluslararası örgütlere göre farklılık göstermektedir. “Sosyal dışlanma toplumun bir parçası olma anlamına gelen sosyal bütünleşmenin karşıtı olarak ele alındığında; medeni, siyasi, ekonomik ve sosyal vatandaşlık haklarından mahrum olma ve edilme durumu olarak tanımlanmaktadır. Buna göre; sosyal dışlanma toplumla bireyin sosyal bütünleşmesini sağlayan sosyal, ekonomik ve siyasi sistemlerin tümünden kısmen veya tamamen yoksun olma dinamik sürecini ifade etmektedir” (Çakır, 2002: 84). Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Gelir dağılımındaki adaletsizliğin engellenememesinden dolayı kimi toplumsal gereksinimlerin karşılanamaması” seçeneğidir. Sözü geçen seçenek, sosyal dışlanma kavramının bir tanımı değil, nedenlerinden biri sayılmıştır.

Sosyal dışlanma kavramı ilk olarak Fransa’da kullanılmıştır. Bu ülkede 1960’lı yıllarda yoksullardan ideolojik biçimde dışlanmış olarak söz edilmiştir. 1974 yılında Sosyal İşlerden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini de yapmış olan Rene Lenoir tarafından yazılan bir kitapta dışlanmışlar ekonomik büyümenin sonuçlarından yararlanamayan kişiler olarak belirtilmiştir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Fransa” seçeneğidir.

Siyasi Dışlanma: Çeşitli nedenlerle vatandaşlık haklarını özellikle hukuki ve siyasi hakları tam olarak kullanamama veya siyasi yaşama katılımın doğrudan veya dolaylı olarak engellenmesi siyasi dışlanmayı ifade etmektedir. Bu durum belli kesimlerin kamusal alana güvenlerini kaybetmesine, siyasetten uzaklaşmasına veya siyaset karşıtı bir tutum içine girmelerine neden olmaktadır (Adaman ve Keyder: 9-10) Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “kamusal alana güven kaybı” seçeneğidir.

Kültürel Dışlanma: Ekonomik nedenlerden bağımsız olarak, toplumsal ve kültürel yaşama katılmama durumu kültürel dışlanmayı ifade etmektedir. Farklı din/mezhep veya etnik kökenden gelmek, farklı cinsel yönelime sahip olmak kültürel dışlanmaya yol açmaktadır. Bu durumdaki kişilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklere alınmaması, onlara farklı davranışlarda bulunulması, onların sürekli engellenmesi kültürel dışlanmaya örnek oluşturmaktadır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “kültürel dışlanma” seçeneğidir.

Sosyal dışlanma 1990’lı yılların başından itibaren AB’nin de gündemine girmiştir. Bu doğrultuda 1990 yılında Avrupa Topluluğu Komisyonu tarafından Sosyal Dışlanmayla Mücadelede Ulusal Politikalar Gözlemevi kurulmuştur. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “1990” seçeneğidir.

Avrupa Komisyonu 2006 yılında istihdam ve sosyal içerme politikalarını bütünleştirme gereksinimi doğrultusunda “aktif içerme” kavramı geliştirmiştir. Aktif içerme ile üye ülkelere çalışabilecek insanların emek gücünü harekete geçirme, çalışamayacaklara yeterli desteğin verilmesi amaçlanmıştır. Anlaşıldığı üzere sorunun doğru cevabı “aktif içerme” seçeneğidir.

Doğrudan Ayrımcılık (Açık Ayrımcılık) / Dolaylı Ayrımcılık (Örtülü Ayrımcılık) Doğrudan ayrımcılık kişiye onunla aynı veya benzer durumda olan başka bir kişiye göre daha az olumlu davranılmasıdır. İş başvurusunda bulunan kişiyi cinsiyeti, yaşı, cinsel yönelimi, ten rengi veya dini inancı nedeniyle işe almamak, zencilerin veya Roman çocukların bir okula veya lokantaya girmelerine izin vermemek doğrudan ayrımcılığa örnek olarak verilebilir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “doğrudan ayrımcılık” seçeneğidir.

Kimi zaman eşit davranabilmek için kişinin din, dil, renk, ırk, cinsiyet, engellilik gibi dezavantaj yaratan durumunu göz ardı ederek kişi lehine yapılan davranış ve uygulamalar olumlu ayrımcılığı oluşturmaktadır (Demir, 2011: 762). Olumlu ayrımcılık, tarihsel olarak eğitim, istihdam, hukuk ve siyaset gibi alanlarda dışlanmış grupların içerilmesini sağlamaya yönelik politika ve uygulamalardır (Akpınar, 4). Ayrımcılıktan kaynaklanan eşitsizliği, dezavantajlı gruplara sorunun kaynağına göre daha farklı haklar vererek çözmeye çalışmaktadır (Demirkollu, 2007:41). Kota yöntemi en fazla uygulanan olumlu ayrımcılık yöntemidir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Olumlu (Pozitif Ayrımcılık)” seçeneğidir.

Avrupa Birliği’nde ayrımcılık yasağı ile ilgili ilk düzenleme 25.3.1957 tarihli Roma Antlaşması’nda yapılmıştır. Anlaşma’nın 119. maddesinde kadın erkek ücret eşitliği, 7. maddesinde vatandaşlık temelinde ayrımcılık yer almıştır. 119. maddenin Roma Antlaşması’nda yer almasında; kendi iç düzenlemelerinde kadın ve erkek çalışanlara eşit ücret ödenmesi ilkesine yer vermiş olan Fransa’nın işgücü maliyetleri açısından rekabet eşitsizliği yaratacak bir durumun ortaya çıkmasını engelleme düşüncesi etkili olmuştur (Akpınar, 12). Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “1957” seçeneğidir.

Türk hukukunda eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağı ile ilgili düzenlemeler 1924 Anayasası’ndan bu yana tüm anayasalarda ve birçok yasada yer almıştır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “1924” seçeneğidir.

Sosyal güvenlik ihtiyacı, ilk insanla birlikte var olmasına rağmen terim olarak sosyal güvenliğin kullanımı çok yenidir ve ilk defa 1935 tarihli, Amerikan Sosyal Güvenlik Kanunu’nda ( e Social Security Act) kullanılmıştır (ILO, 1984: 3).

Kelime anlamlarından hareket ederek bir tarif yapmak gerekirse sosyal güvenlik; toplumu oluşturan bütün fertlerin uğrayacakları tehlikelerin zararlarından kurtarılma garantisi demektir (Yazgan, 1992: 18). Öte yandan sosyal güvenlik, insanoğlunun bütün insanlık tarihi boyunca tehlikenin zararlarından korunmak için geliştirdiği bireysel ve toplumsal tedbirlerin bütününe verilen ortak adı da ifade etmektedir.

Dar anlamda sosyal güvenlik; gelir transferinin toplumsal düzeyde gerçekleştirilmesine yönelik mekanizmaların ve bunları düzenleyen hukuk düzeninin bir gereği olarak ortaya çıkmıştır. Buna göre, hangi tehlikelerin, hangi zararlarının, nasıl ve ne miktarda/seviyede karşılanacağının belirlenmesi dar anlamda sosyal güvenlik tanımını gerekli kılmıştır. Bu çerçevede, insanların tanımlanmış sosyal risklerle (hastalık, iş kazaları, meslek hastalıkları, analık, yaşlılık, malullük, ölüm, işsizlik, aile gelirinin yetmezliği) karşılaşmaları hâlinde ortaya çıkan gelir kesilmesinin/azalmasının telafi edilmesi ve tedavi ihtiyacının karşılanması için ortaya çıkan gider artışlarının karşılanması anlamına gelmektedir (Arıcı, 1999: 3; Güzel vd, 2010: 8; Gerek, 2010: 5). Sayılan bu tehlikeler ILO, tarafından belirlenen sosyal güvenlik risklerini oluşturmaktadır.

Meydana getiren faktörler (sebepler) yani kaynağı bakımından tehlikeler dört ana grupta toplanır. Bunlar:

Meydana getiren faktörler (sebepler) yani kaynağı bakımından tehlikeler dört ana grupta toplanır. Bunlar: