SOSYAL POLİTİKA - Deneme Sınavı - 10

Sürekli kısmi veya tam gelir: Sosyal sigorta sistemleri iş kazaları ve meslek hastalıkları dolayısıyla çalışma gücünü kaybedenlere, bu kayıpları devam ettiği müddetçe aylık bağlarlar. Bağlanacak aylık miktarı ile sigortalının çalışma gücü kaybı arasında bir ilişki kurulur. Ülkemiz uygulamasından örnek vermek gerekirse; iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu meslekte kazanma gücünü en az % 10 kaybedene sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Ancak bu kayıp % 10 ile % 99 arasında ise kısmi, % 100 ise tam iş göremezlik geliri bağlanır.

Pasif istihdam politikası: İşsizliğin olumsuz sonuçlarını ortadan kaldırmaya yönelik politikalardır. Bir anlamda tehlikenin zararları ile mücadele aracıdır ve bu sebeple de bir sosyal güvenlik yöntemidir. İlk akla gelen ve en yaygın olanı işsiz kalan kişinin karşılaştığı gelir kesilmesini telafi etmek üzere işsiz kaldığı sürece işsizlik ödeneği verilmesidir. Pasif istihdam politikalarının amacı işsizliğin kişi ve toplum üzerinde yaratacağı olumsuz etkilerin (gasp ve hırsızlık başta olmak üzere suç işleme eğiliminin artması, kötü alışkanlıklar edinme ve kendine, yakın çevresine ve diğer insanlara zarar vermesini önleme gibi) ortaya çıkışını engellemektir.

Bu çerçevede, insanların tanımlanmış sosyal risklerle (hastalık, iş kazaları, meslek hastalıkları, analık, yaşlılık, malullük, ölüm, işsizlik, aile gelirinin yetmezliği) karşılaşmaları hâlinde ortaya çıkan gelir kesilmesinin/azalmasının telafi edilmesi ve tedavi ihtiyacının karşılanması için ortaya çıkan gider artışlarının karşılanması anlamına gelmektedir.

Devlet tarafından kurulması, zorunlu katılım esası, katılanların ve işverenlerinin prim ödeyerek finansmana katılması, kendi kendine yardım ilkesinin hakim olması, özerk yönetime sahip olması, hakların ve yüküm­lülüklerin kanunla belirlenmiş olması temel özelliklerini oluşturur (Dilik, 1991: 59; Yazgan, 1992: 27).

Devlet, çeşitli se­beplerle muhtaç duruma düşen vatandaşlarının sosyal güvenlik garantisini bir kamu görevi olarak, karşılıksız ve vergi gelirlerinden ayrılan payla kar­şılamaktadır. Bu amaçla yapılan her türlü harcama, “kamu sosyal güvenlik harcamaları” olarak adlandırılmakta, faydalananların herhangi bir prim veya vergi ödeme zorunluluğu bulunmadığı için “primsiz rejimler” olarak kabul edilmektedir (Yazgan, 1992; 25­26).

Türkiye’de sosyal sigortaların kurulması 1938 tarih ve
3008 sayılı İş Kanunu’nda öngörülmesine rağmen, gerçekleşmesi ancak 1945 yılında mümkün olabilmiştir.

Sosyal sigortalar yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, işi, geliri ve sağlık durumu ne olursa olsun herkesi kapsama alırken ve gelirine gö­re aynı miktarda prim alırken, özel sigortalar gelir­ gider dengesini dikkate alarak riski yüksek olan grupları kapsama almaz veya çok yüksek primle sigortalı yapar.

Pasif sigortalı: Aktif sigortalı gibi teknik bir sosyal sigorta terimidir. Sosyal sigortaların gerektirdiği sigortalılık süresi ve prim ödeme şartlarını yerine getirdikten sonra çalışma hayatından ayrılan ve gelir veya aylık alma hakkı kazanan kişilerdir.

Sürekli kısmi veya tam gelir: Sosyal sigorta sistemleri iş kazaları
ve meslek hastalıkları dolayısıyla çalışma gücünü kaybedenlere, bu kayıpları devam ettiği müddetçe aylık bağlarlar. Bağlanacak aylık miktarı ile sigortalının çalışma gücü kaybı arasında bir ilişki kurulur. Ülkemiz uygulamasından örnek vermek gerekirse; iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu meslekte kazanma gücünü en az % 10 kaybedene sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Ancak bu kayıp % 10 ile % 99 arasında ise kısmi, % 100 ise tam iş göremezlik geliri bağlanır.

Malullük: Sigortalının çalışma gücünü, bedenen ve/veya ruhen bir daha iyileşemeyecek şekilde sürekli olarak ve belirli oranın üzerinde kaybetmesi, bir daha çalışamaması hâli olarak tarif edilir.

Pasif istihdam politikalarının amacı işsizliğin kişi ve toplum üzerinde yaratacağı olumsuz etkilerin (gasp ve hırsızlık başta olmak üzere suç işleme eğiliminin artması, kötü alışkanlıklar edinme ve kendine, yakın çevresine ve diğer insanlara zarar vermesini önleme gibi) ortaya çıkışını engellemektir.

Küreselleşme kavramı ilk olarak iktisadi alanda yaşanan gelişmeleri açıklamak için kullanılmıştır. Kavram zaman içinde sosyal, politik ve kültürel boyut kazanmıştır.

Küreselleşme; uluslararası mal ve hizmet ticaretinin artması, doğrudan yabancı yatırım ve kısa dönemli sermaye hareketlerinin serbestleşmesi, çok uluslu işletmelerin oynadıkları rolün değişmesi, üretim ağlarının uluslararası çapta yeniden organizasyonu, teknolojik yeniliklerin, özellikle bilgi teknolojisinin ivme kazanması ve yaygınlaşması, kuralsızlaştırmanın benimsenmesi ile dünya ekonomisinin bütünleşmesi süreci olarak tanımlanabilir

Küreselleşmeyi etkileyen söz konusu ideolojik yaklaşım değişikliği Kuzey Kore'de değil Çin'de yaşanmıştır

Küreselleşme sürecine temkinli yaklaşan şüpheciler, küreselleşmenin ekonomik boyutu üzerinde yoğunlaşmakta ve bu açıdan sürecin yeni değil, Birinci Dünya Savaşı öncesi dönemle benzerlik gösterdiğini ileri sürmektedirler. Şüphecilerin küreselleşme sürecine yönelik eleştirel görüşlerinin kaynağını, sürecin ülkeler arasında olduğu kadar ülkelerde de toplumsal sınıf­lar arasında eşitsizlikleri artırması oluşturmaktadır.

İngiltere’de sosyal dışlanma konusunda çalışmalar  2000’lerin başında başlamıştır ifadesi sosyal dışlanma kavramı ile ilgili verilen doğru bilgilerden biri değildir.

Arap ülkelerinde  sosyal dışlanma marjinalite olarak nitelendirilmektedir.

İngiltere’de 1997 yılında kurulan Sosyal Dışlanma Birimince belirtilen hükümet politikalarının, çalışma yöntemlerinin ve koordinasyonun sağlıklı işlememesi sonucu ortaya çıkan başarısızlıktan kaynaklanan ikinci grup sosyal dışlanma unsurları:

I mülkiyetin belirsiz yapısı

III sosyal yardım ve sübvansiyonların fazlalığı

IV kurumlar arası eşgüdümün yetersiz olması

V yetersiz veri toplama ve analiz

Farklı din/mezhep veya etnik kökenden gelen ya da farklı cinsel yönelime sahip olan kişilerin toplumsal yaşamdaki etkinliklere alınmaması, onlara farklı davranışlarda bulunulması, onların sürekli engellenmesi kültürel dışlanmaya örnek oluşturmaktadır.