SOSYAL POLİTİKA II

Sanayi Devrimi ile birlikte çocuklar, işçi statüsünde çalışma yaşamına girmişlerdir (ÇSGB, 2007: 7). Bu dönemde dokuma fabrikaları ve maden ocaklarında çocuk istismarı inanılmaz boyutlara ulaşmıştır. Örneğin İngiltere’de, satın alınmış 4-5 yaşlarındaki çocuklar, kaçmamaları için zincire bağlı olarak çalıştırılmışlardır. Benzer uygulamalar İngiltere dışında Fransa, Belçika, Almanya ve diğer ülkelerde de ortaya çıkmıştır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Devlet yanında şirketlerin de sosyal sorumluluklarını kabul etmeleri, temel çalışma koşullarına atıfta bulunan Şirket Davranış Kodlarını gönüllü olarak benimsemeleri, Sosyal Sorumluluk 8000 Standardını ve Sosyal Etiketleme sistemini uygulamaları, kamuoyunun, sendikaların bu konuda şirketlere baskı yapmaları çocuk işçiliğinin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Çocuk işçilerin çalışma yaşamında korunması gereken alanlar;
• En az çalıştırılma yaşının belirlenmesi,
• Çalıştırılan işler açısından çocukların korunması: Bu amaçla yer altında, su altında,  ve tehlikeli işlerde veya çocuğun sağlığı ve ahlaki gelişimini olumsuz yönde etkileyecek her türlü işte çocukların çalıştırılmalarının yasaklanması,
• Çalışma süresi açısından korunması: Bu amaçla gece çalışma ve fazla çalışmanın yasaklanması,
• Dinlenme süreleri açısından korunması: Bu amaçla ara dinlenme, yıllık ücretli izin ve hafta tatili ile ilgili özel düzenlemeler yapılması,
• İşe alınırken ve işin devamı süresince sağlık kontrolünden geçirme zorunluluğu,
• Çocukların öğrenim hakkının korunması,
• Çocukların işyerinde şiddet ve tacize karşı korunması,
• Çocukların her türlü sömürüye karşı korunması şeklinde sıralanabilir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Çocukların çalıştırılması geçmişten bu yana uluslararası örgütlerin gündeminde yer almaktadır. Bu örgütlerden BM’nin konu ile ilgili farklı tarihlerde kabul edilmiş önemli belgeleri bulunmaktadır. Bu belgeler arasında; 10.12.1948 tarihli İnsan Hakları Bildirgesi’nin 23, 24, 25/2. ve 26/1. maddeleri, 3.1.1976 tarihinde yürürlüğe giren Ekonomik Sosyal Kültürel Haklar Sözleşmesi’nin 10/3. maddesi, 26.9.1924 tarihinde Milletler Cemiyeti tarafından kabul edilen Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi’nin gözden geçirilip, genişletilmesi ile oluşturulan 20.11.1959 tarihli Çocuk Hakları Bildirisi’nin 7 ve 9. maddeleri ile 20.11.1989 tarihli Çocuk Hakları Sözleşmesi sayılabilir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Sözleşmeler; en az çalıştırma yaşı, çalışma koşulları, sağlık muayeneleri, sağlık ve güvenlik, gece ve yer altı çalışması ile mesleki eğitim konularında çocukları koruyucu düzenlemeler içermektedir. Buna göre doğru yanıt C seçeneğidir.

ILO 1992 yılında dünyada, çocukların çalışmasına yönelik ilk uluslararası çalışma olan Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Uluslararası Programı’nı (IPEC) başlatmıştır. Programın uzun vadeli hedefi, çocukların çalıştırılmasına son verilmesi, kısa ve orta vadeli hedefi ise çocukların korunması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesidir. Çocukların çalıştırılmasının sona ermesi sosyal ve ekonomik koşulların iyileştirilmesine bağlı bulunduğundan ve bunun da gerçekleşmesi kısa vadede güç olduğundan, IPEC önceliğini en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği olarak belirlemiştir. Program; ilgili ülkelerde kamu, gönüllü kuruluşlar, işçi- işveren sendikaları, basın, aileler ve diğer gruplar tarafından yürütülmektedir. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Ev hizmetlerinde, tarım sektöründe ailesine yardım amacıyla mevsimlik olarak çalışan çocuklarla, çıraklar çocuk işçi olmalarına rağmen işçi statüsü dışında kaldıklarından halen 4857 sayılı İş Kanunu’nun tanıdığı haklardan yararlanamamaktadırlar. Çıraklarla ilgili olarak 1977 yılında 2089 sayılı Çırak Kalfa ve Ustalık Kanunu çıkarılmış, 1986 yılında bunun yerine 3308 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu yürürlüğe girmiştir. 2001 yılında 4702 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle 3308 sayılı Kanun, Mesleki Eğitim Kanunu adını almıştır. Kanun önemli eksiklerine rağmen öğrenci statüsüne sahip olan çırakların korunması ile ilgili kapsamlı düzenlemelere yer vermektedir. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Türkiye’de Beş Yıllık Kalkınma Planları’nda farklı genç nüfus tanımlarına rastlanmaktadır. Buna göre; genç nüfus tanımları II. Beş Yılık Kalkınma Planı’nda 14-24; III. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda 14-22, IV. ve V. Beş Yıllık Kalkınma Planlarında 12-24, daha sonraki planlarda 15-24 yaş arasındaki nüfus için yapılmıştır. buna göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Dünyada ulusal düzeyde gençlerin istihdamı ile ilgili birbiri ile bağlantılı iki politika yürütülmektedir. Genç işsizliğin nedenlerini ortadan kaldırmayı amaçlayan bu politikalar; eğitim politikaları ile aktif işgücü piyasası politikalarıdır. Bu politikalar gençlerin iş yaşamına daha fazla katılmalarını sağlamayı, gençlerin iş yaşamına katılmaları sonucunda ortaya çıkacak sorunlara karşı önlemler almayı amaçlamaktadır. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.