SOSYAL POLİTİKA II

Doğrudan (açık) ayrımcılık

Ters yönlü ayrımcılık

Sistematik ayrımcılık

Cinsiyet ayrımcılığı

ABD

BM

1960-1970’li yıllar

Fransa

Kültürel dışlanma

ABD

Genelde pozitif ayrımcılığın uzun süre uygulanması sonucu ortaya çıkan ayrımcılık türü, toplumda genel grubun karşılaştığı ayrımcılık olan ters yönlü ayrımcılıktır. Çünkü pozitif ayrımcılığın uzun süre uygulanması, genel grubun sistematik olarak ayrımcılığa uğramasına neden olmakta, bu durum ters yönlü ayrımcılık olarak adlandırılmaktadır.  Doğru cevap B’dir.

Yaş sınırı ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, yaş ayrımcılığına en fazla uğrayanlar 45 yaşın üzerinde ve 25 yaşın altında olan kişilerdir. Dolayısıyla söz konusu ayrımcılığa en az maruz kalanların 25-45  yaş arasındakiler olduğu söylenebilir. Doğru cevap B’dir.

Birleşmiş Milletler’in (BM) ayrımcılık yasağı ile ilgili düzenlemeleri genel nitelikli insan hakları ile ilgili sözleşmeler içinde veya belli bir konuda ayrımcılığı yasaklayan sözleşmelerde yer almaktadır. BM’in konu ile ilgili önemli belgeleri arasında yer alan “Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme” 1965, “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi” 1979, “Çocuk Hakları Sözleşmesi” 1989, “Tüm Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme” 1990, “Engelli Hakları Sözleşmesi” 2006 tarihlidir. Doğru cevap D’dir.

Avrupa Konseyi, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesine yönelik olarak şiddet gören kadınların mülteci statüsünde korunmasını sağlamak amacıyla 2014 tarihinde İstanbul Sözleşmesi’ni yürürlüğe koymuştur. Fiziksel ve psikolojik şiddet ile kadının mağduriyetine yataklık edenlerin cezalandırılmasını öngören sözleşme, ayrıca kadınlara insan hakları ve kadın-erkek eşitliği konusunda eğitim programlarının düzenlenmesini de gerekli görmektedir. Doğru cevap E'dir.

Avrupa Birliği’nde ayrımcılık yasağı ile ilgili ilk düzenleme 1957 tarihli Roma Antlaşması’nda kadın-erkek ücret eşitliği (119. madde) ile vatandaşlık temelinde (7. maddede) yapılmış, bu çerçevede 1997 yılına kadar sadece vatandaşlık ve cinsiyet temelli ayrımcılık yasağı söz konusu olmuştur. Doğru cevap D’dir.

Çalışma yaşamında eşitlik ve ayrımcılık yasağı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 5. Maddesinde eşit davranma ilkesi başlığı altında düzenlenmektedir. Söz konusu madde ile birlikte ilk defa mevzuata dahil edilen ayrımcılık biçimleri “doğrudan ayrımcılık” ve “dolaylı ayrımcılık” kavramlarıdır. Doğru cevap B’dir.

Fransa’da 1960’lı yıllarda yoksullardan ideolojik biçimde dışlanmış olarak söz edilmiş, dışlanma kavramı ilk defa Rene Lenoir tarafından 1974 yılında yazılan bir kitapta kullanılmıştır. Kitapta dışlanmışlar, ekonomik büyümenin sonuçlarından yararlanamayan kişiler olarak belirtilmiş, dışlanmışların sadece yoksul kişilerden oluşmadığı ve daha geniş bir kitleyi kapsadığı da ifade edilmiştir. Lenoir o dönemde Fransız nüfusunun %10’nun toplumdan dışlanmış olduğunu belirtmiş, dışlanmış olan grupları da “zihinsel ve fiziksel engelliler, intihar eğilimliler, hasta-bakıma muhtaç yaşlılar, istismar edilen çocuklar, ilaç bağımlıları, suçlular, tek ebeveynli aileler, sorunlu aileler, marjinal kişiler, asosyal kişiler ve diğer sosyal uyumsuz kişiler” olarak ifade etmiştir. Doğru cevap D’dir.

Dışlanmış grupların “sınıfaltı” kavramı ile ifade edildiği ülke, sosyal dışlanma kavramının geniş bir kullanım alanına sahip olamadığı ABD’dir. Bu çerçevede, sosyal dışlanmışlık kavramının daha çok etnik kökenli bir yapıya sahip olduğu ülkede, sınıfaltı kavramı  yoksulluktan çok yasadışılık, uyuşturucu kullanımı, evlilik dışı çocuklar, işsizlik ve okul başarısızlığını anlatmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Avrupa Komisyonu 2006 yılında istihdam ve sosyal içerme politikalarını bütünleştirme gereksinimi doğrultusunda “aktif içerme” kavramını geliştirmiştir. Aktif içerme ile üye ülkelere çalışabilecek insanların emek gücünü harekete geçirme, çalışamayacaklara yeterli desteğin verilmesi amaçlanmıştır. Doğru cevap B’dir.

İnsana yaraşır iş (decent work) kavram olarak ilk defa Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 1999 yılında yapılan 87. Uluslararası Çalışma Konferansı’na sunulan raporda evrensel bir hedef olarak dünya kamuoyuna sunulmuştur. Bu kavram ile amaçlanan sadece istihdamın yaratılması değil aynı zamanda bu istihdamın veya yaratılan işin kabul edilebilir olmasıdır. Doğru cevap C’dir.