Özel Olarak Korunması Gereken Gruplar II (Engelliler-Eski Hükümlüler-Göçmenler)

25.04.2013 tarihinde kabul edilen 6462 sayılı Kanun farklı yasal düzenlemelerde yer alan sakat, özürlü, çürük kavramlarını engelli olarak değiştirmiştir.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) özürlüyü, çalışma yaşamına katılım açısından tanımlamaktadır. Örgüt; önce özürlüyü; fiziksel ve zihinsel yeteneklerinin azalması sonucu, uygun bir iş elde etme veya koruma olanağını ileri derecede kaybetmiş kişi” olarak tanımlamıştır.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) özürlüyü, çalışma yaşamına katılım açısından tanımlamaktadır. Örgüt; önce özürlüyü; fiziksel ve zihinsel yeteneklerinin azalması sonucu, uygun bir iş elde etme veya koruma olanağını ileri derecede kaybetmiş kişi” olarak tanımlamıştır. Ancak 1983 yılında tanımı yeniden ele alarak, bu defa özürlüyü, nasıl tanımlamıştır?

Avrupa Birliği (AB) ise engelliliğin/sakatlığın tanımlanmasında daha çok sosyal modele vurgu yapmaktadır.

Avrupa Birliği (AB) ise engelliliğin/sakatlığın tanımlanmasında daha çok sosyal modele vurgu yapmaktadır. Bunun nedeni sosyal modelin engelliği sadece kişiye özel olarak ele almaması, fiziksel yapılarda dâhil olmak üzere kişinin içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevrenin bir ürünü olarak değerlendirmesidir.

2011 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) gelişmekte olan ülkelerde yaşayan engelli çocukların %90’nının okula gitmediklerini belirlemiştir.

Engellilerin korunmasına yönelik uluslararası düzeyde ilk çalışmalar, Birleşmiş Milletler tarafından 1945 yılında başlatılmıştır.

Türkiye'de 1940’lı yılların sonundan itibaren sosyal güvenlik sistemi içinde oluşturulan maluliyet sigortası ise sadece işgücüne dâhil olan ve kanunun öngördüğü koşulları yerine getiren engellileri kapsadığından sınırlı bir uygulama
alanına sahip olmuştur.

Türkiye’de 1961 Anayasası’nda sosyal devlet anlayışı çerçevesinde engellilerin üretken hale getirilmeleri ve özel eğitim ile ilgili düzenlemeler yapılmış, İlköğretim ve Eğitim Kanunu’na özel eğitimle ilgili hükümler konmuş, Kanuna dayanılarak bir yönetmelik çıkarılmıştır. Ayrıca bu dönemde engellilerin rehabilitasyonu ele alınmıştır.

Türkiye’de engellilerle ilgili olarak 1981 yılında engellilere yönelik hizmetlerin koordinasyonu ve yürütülmesi amacıyla Sakatları Koruma Milli Koordinasyon Kurulu kurulmuştur.

1997 yılında Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (ÖZİDA) kurulmuştur.

Türkiye'de halen 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. maddesinde çeşitli tarihlerde yapılan değişiklikler çerçevesinde elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde %3, kamu işyerlerinde %4 oranında engelli çalıştırılması zorunludur.

Türkiye'de kurumsal yapıda 3.6.2011 tarih ve 633 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişiklik yapılmış, ÖZİDA kaldırılarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü oluşturulmuştur.

Türkiye'de 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. maddesinde çeşitli tarihlerde yapılan değişiklikler çerçevesinde elli veya daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde %3, kamu işyerlerinde %4 oranında engelli çalıştırılması zorunludur. 30. maddeye göre işverenler çalıştırmak zorunda oldukları engellileri İŞKUR aracılığıyla sağlayacaklardır.

14.07.1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 53. maddesi ile engelli istihdamı devlet memurları için de kota sistemi öngörülmüştür.

Türk hukukunda eski hükümlülerin çalışma yaşamında korunması ile ilgili düzenlemeler 854 sayılı Deniz İş Kanunu’ndan bu yana engellilerle ilgili düzenlemelerle birlikte yapılmakta, eski hükümlüler için de kota sistemi öngörülmektedir.

BM dışında BM’e bağlı birçok örgüt engellilerle ilgili çalışmalar yapmaktadır. Bunlardan UNESCO, özel eğitimle ilgili faaliyetleri yürütmektedir.

BM dışında BM’e bağlı birçok örgüt engellilerle ilgili çalışmalar yapmaktadır. Bunlardan UNESCO, özel eğitimle ilgili faaliyetleri yürütmekte, WHO sağlık ve engelliliğin önlenmesi konusu ile ilgili teknik destek vermektedir.

BM dışında BM’e bağlı birçok örgüt engellilerle ilgili çalışmalar yapmaktadır. Bunlardan UNESCO, özel eğitimle ilgili faaliyetleri yürütmekte, WHO sağlık ve engelliliğin önlenmesi konusu ile ilgili teknik destek vermekte, BM Çocuk Fonu (UNICEF) çocuklara yönelik programları desteklemektedir.

BM’nin göçmen tanımı genel kabul görmektedir. Bu tanıma göre; “kendi vatandaşı olduğu ülkeden başka bir ülkede bir yıl veya daha fazla süre kalan kişi göçmen” olarak kabul edilmektedir.