SOSYAL POLİTİKA II - Deneme Sınavı - 3

Tüm ilkelerin temelinde yatan süreci ifade eden ilke "Sürdürülebilir Kalkınma İlkesi"dir. Bu çerçevede, çevre konusunun  akademik ve pratik alanı bu denli meşgul etmesinin temel nedeninin gelecekte de devamı istenen sürdürülebilir kalkınma kaygısı olduğu söylenebilir. Doğru cevap B'dir.

Roma Anlaşması, Nice Anlaşması ve Maastricht Antlaşması Avrupa Birliği; Helsinki Nihai Senedi ise Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü tarafından oluşturulan belgelerdir.  Stockholm Bildirgesi, Rio Bildirgesi gibi çevre ile ilgili ilk küresel belgeleri ortaya koyan Birleşmiş Milletler'in bu küresel belgelerinden biri de Brundland Raporu'dur. Doğru cevap D’dir.

Çevreye yönelik uluslararası taahhütlerden en eskisi 1931 tarihli Balina Avı Anlaşması’dır. Balinaların tükenen soylarını korumak amacıyla düzenlenmiş bu anlaşmaya Türkiye 1934 yılında imza koymuştur. Doğru cevap A’dır.

Daha önce Kalkınma Bakanlığı tarafından yerine getirilen görevleri devralan bakanlık 1 no’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulmuş olan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'dır. Ayrıca, daha evvel Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) yaptığı işler de bakanlık bünyesinde gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Herkesin bu dünyayı paylaştığını ancak birilerinin sorumsuzca/dikkatsizce kirlettiğini ileri süren görüş "hayatta kalmacılık"tır. ABD menşeli bir ekol olan bu ideoloji daha çok vahşi alanların korunması ile ilgili fikirleri savunmaktadır. En tanınmış teorisyeni ise Hardin’dir. Doğru cevap B’dir.

Temel sosyal politika bileşenleri sosyal politika literatüründe "Beş Büyükler" olarak da adlandırılan sosyal güvenlik, konut politikası, sağlık politikası, sosyal çalışma ve eğitimdir. Doğru cevap C’dir.

Küreselleşme sürecinin doğrudan bir tarafı ve hatta savunucusu olan OECD’ye göre küreselleşme, büyük ölçüde finans piyasaları ile mal ve hizmet piyasalarının uluslararasılaşma sürecinin artmasını ifade etmektedir. Başka bir ifadeyle, ulusal sınırlar büyük ölçüde kalkmakta ve piyasaların bütünleşmesine engel olan faktörlerin etkisi azalmaktadır. Bu çerçevede OECD'ye göre küreselleşme sürecinin anahtar değişkeni uluslararası şirketlerdir. Doğru cevap A’dır.

Küreselleşmeyi kendi faaliyet alanlarına yansıyan özellikleri ve özellikle olumsuz sonuçlarını öne çıkararak tanımlayan kuruluş Uluslararası Çalışma Örgütü'dür.  ILO’ya göre küreselleşme, "herkesi etkileyen bir süreçtir" ve "yeni teknolojiler ve her alandaki açıklık politikaları hiçbir dönemde olmadığı kadar karşılıklı olarak bağımlı hale gelen bir dünya yaratmıştır". Bununla birlikte ILO'ya göre, yaşanan süreçte küreselleşme "potansiyel olumlu sonuçları" üretmekten uzak kalmış; ülke içi ve ülkeler arası dengesizlikleri artırmıştır. Yani küreselleşme bir üretim (refah) artışı gerçekleştirmiş olsa da,  bu artışın nimetlerinden faydalanan ülke ve insan sayısı çok sınırlı kalmıştır. Doğru cevap E’dir.

Çok uluslu şirketlerin % 90’a yakını ABD, AB ve Japonya kökenlidir. 2000 yılı itibarıyla en büyük 10 çok uluslu şirketin 5'i ABD, 2'si Japonya, 1'i İngiltere, 1'i Alman-ABD, son olarak 1'i de İngiliz-Hollanda kökenlidir. Doğru cevap D’dir.

En fazla taraftar bulan yaklaşıma göre küreselleşme, 20. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan bir süreçtir. II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan hızlı ekonomik gelişme ile sağlanan üretim artışı bu sürecin başlangıcı olarak kabul edilebilir. Doğru cevap E’dir.

Küreselleşme ile ilgili üç yaklaşımdan "aşırı küreselciler" neo-liberal ve Marksist görüş taraftarları; "şüpheciler" piyasa mekanizmasına karşı çıkan sol görüş taraftarları ile ulus devlete önem veren milliyetçi/sağ eğilime sahip olanlar  ve "dönüşümcüler" ise reel-politike yakın duran uygulamacılar ve entelektüeller tarafından destek görmektedir. Doğru cevap E’dir.

2001 yılı verileri dikkate alınırsa, gelişmekte olan ülke grubunda ilk 5 ülkeyi sırasıyla Çin, Brezilya, Meksika, Arjantin ve Polonya oluşturmaktadır. 2001 yılında ilk 5 sırada yer alan Brezilya, Meksika, Arjantin ve Polonya 2007 yılında listeye girememiştir.  Doğru cevap A’dır.

2001 ve 2008 yıllarında yaşanan krizler küreselleşmenin yönetilebilir ve yönlendirilebilir bir süreç olarak kontrol altına alınması gerektiğini ortaya koymuştur. Bu süreçte, birçok ülkede büyüme hızı azalmış, uluslararası mal ve hizmet ticaretinde 1929 krizinden sonraki en büyük daralma yaşanmış, doğrudan yabancı sermaye yatırımları hızla düşmüş, şirket birleşmeleri azalmış, çok uluslu şirketlerin toplam istihdam seviyesi düşmüş, ithalat ve ihracat daralmasına bağlı olarak küresel üretim zincirinde kopmalar yaşanmış ve bütün ülkelerde borsalar düşmüştür. Doğru cevap D'dir.

1990, 2000 ve 2008 yılları "Bölgelere Göre Gini İndeksi" dikkate alındığında, 1990-2008 döneminde Asya, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkelerinde gelir dağılımı eşitsizliklerinin arttığı; yüksek gelirli ülkeler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde değişmediği, yalnızca Latin Amerika ve Karayipler ve Aşağı Sahra ülkelerinde kısmi bir iyileşme olduğunu görülmektedir. Doğru cevap C’dir.

Sosyal devlet anlayışı, II. Dünya Savaşı Sonrası dönemde sanayileşmiş-gelişmiş ülkelerde uygulanan Keynezyen ekonomi politikalarının olduğu bir ortamda gelişmiştir. Refah devleti anlayışının hakim olduğu 1945-1975 yılları arasındaki yaklaşık 30 yıllık süre sosyal politikanın altın çağı olarak da adlandırılmaktır. Doğru cevap C’dir.

ILO’nun küreselleşmenin sosyal boyutuna yönelik son faaliyeti Adil ve Kapsayıcı Bir Küreselleşme İçin Asgari Sosyal Koruma Raporu olmuştur. Raporun hazırlanmasına, Dünya Sağlık Örgütü (WHO), BM Kalkınma Teşkilatı (UNDP), BM Çocuklara Yardım Teşkilatı (UNICEF), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve G20’nin desteği olmuştur. Doğru cevap B’dir.

Yerel yönetimlerin yukarıdaki tanımda da yer alan evrensel nitelikleri Avrupa Konse­yi, Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği gibi uluslararası örgütlerin belgelerinde açık bir biçimde yer almaktadır. Buna göre;

Anglo-Sakson geleneğine sahip İngiltere, İrlanda, Kanada, Avustralya, ABD ve Yeni Zelanda yer almaktadır. Bu ülkelerde yerel yönetimler kanun ile kurulmuş­tur. Ancak merkezi yönetimin yerel yönetim üzerinde bir denetimi söz konusu değildir. Merkezi yönetim ve federal devlet sistemlerinde federal devlet veya eyalet (federe devlet) yerel yönetimlerden ayrı bir tüzel kişilik olarak kalmaya özen göstermektedir. Yerel yöne­timler işlevlerini yerine getirirken geniş bir özerkliğe sahiptirler.

Fransız sisteminde   yerel yöne­timler anayasa ile güvence altına alınmış bir statüye sahiptir. Yerel kamu hizmetlerinin sağlanması açısından, merkezi yönetimin taşra birimlerinin yardım ve desteğine gerek­sinim duymaktadırlar. Yerel yönetimlerin varlık nedeni işlevsel olmaktan çok siyasidir.

Türkiye’de yerel yönetimlerle ilgili olarak 1876 Anayasası’ndan bu yana tüm anayasalar­da doğrudan veya dolaylı düzenlemelere yer verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu dönemin­den başlayarak günümüze kadar geçen sürede yerel yönetimlerle ilgili çok sayıda kanun, tüzük ve yönetmelik çıkarılmıştır.

Halen yerel yönetim birimlerinden biri olan İl Özel İdaresi’nin kuruluş ve işleyi­şi 22.2.2005 tarih ve 5302 sayılı Kanun ile düzenlenmektedir. Kanunun bazı maddeleri kanunun yürürlüğe girmesinden sonra çeşitli tarihlerde değişikliğe uğramıştır. Kanuna göre; İl Özel İdaresi, il sınırları içindeki halkın müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşıla­mak üzere kurulan ve karar organları seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. İl Özel İdaresi’nin organları İl Genel Meclisi, İl Encümeni ve Vali’dir.