SOSYAL POLİTİKA II - Deneme Sınavı - 4

Yaşlılık hastalıkları uzmanına Gerontolog denir.

Dünyada yaşlılara yönelik sosyal politikalar ülkelerin ekonomik ve sosyo-kültürel yapılarına göre farklılık göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde bu politikaların kapsamı yaşlıların sağlık, ekonomik, sosyo-kültürel ve psikolojik sorunlarının önemli bir bölümünü içerecek şekilde oldukça geniştir. Buna karşılık bu sorunun gelişmiş ülkeler kadar geniş boyutlara ulaşmadığı gelişmekte olan ülkelerde; yaşlılarla ilgili politikaların henüz yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir.

Günümüzde gelişmiş ülkelerde yaşlılarla ilgili sosyal politikalar yaşam kalitesini ve genel sağlığı artırmaya odaklanmıştır. Üretken, başarılı ve bağımsız bir yaşlanma ana hedeftir. Başarılı yaşlanma ise sağlık yanında, psikolojik ve sosyal yönden de tam bir iyilik halinin varlığını ifade etmektedir. Hayatta kalma süresinin uzunluğu, biyolojik ve zihinsel sağlık, sosyal yeterlilik ve üretkenlik, kişisel kontrol ve hayattan zevk alma başarılı yaşlanmanın göstergeleri olarak kabul edilmektedir. Bu ülkelerde geçmişte, yardıma gereksinim duyan yaşlıların, bakımı ve korunması öncelikli hedef iken, günümüzde yaşlıların ve ailelerin yaşam kalitesinin geliştirilmesi, sağlıklı ve başarılı yaşlanarak toplumsal yaşama daha aktif biçimde katılmaları öncelikli hedef haline gelmiştir. Bu nedenle bu ülkelerde yaşlılara yönelik sosyal politikalar hızla gelişmekte ve bireylerin tercihleri göz önüne alınmaktadır. Yaşam kalitesinin arttırılmasının evrensel ölçütlerini ise uygun barınma koşulları ve donanımlar, yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme, sağlık ve giyim gereksinimlerinin karşılanması, sağlıklı aile ilişkilerinin kurulması, tüketici davranışlarının belirlenmesi, yeterli gelir ve ekonomik kaynakların rasyonel yönetimi oluşturmaktadır.

Yaşlıların yaşam kalitesinin artırılması amacıyla gündüzlü bakım ve evde bakım hizmeti sunmak üzere açılan ve faaliyet gösteren merkez, yaşlı hizmet merkezidir.

Türkiye’de sakat, özürlü ve çürük kavramları 2013 yılında düzenlenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Uluslararası Sakatlık, Özürlülük ve Engellilik sınıflamasını 1980 yılında yapmıştır. Doğru cevap A'dır.

Engellilere yönelik BM tarafından ilk çalışmalar 1945 yılında düzenlenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Tüm engelliler için uygulanabilir olması, korumalı işyerinin özelliklerinden biri değildir. Doğru cevap D'dir.

Rehabilitasyon adı verilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Engellilere ilişkin özel eğitimle ilgili faaliyetleri yürüten örgüt UNESCO'dur. Doğru cevap A'dır.

Fiziksel yetersizliklerin engelli/ özürlüye toplum tarafından dayatıldığını ileri sürmesi, tıbbi/medikal model yaklaşımın özelliklerinden biri değildir. Doğru cevap B'dir.

Özel eğitim adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun, 1983 yılında çıkarılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap A'dır.

Ters yönlü ayrımcılık toplumda genel grubun karşılaştığı ayrımcılık türüdür. Genelde pozitif ayrımcılığın uzun süre uygulanması sonucu ortaya çıkmaktadır. Zira pozitif ayrımcılığın uzun süre uygulanması, genel grubun sistematik olarak ayrımcılığa uğramasına neden olmakta, bu durum ters yönlü ayrımcılık olarak adlandırılmaktadır.

Belirli gruplara üye olan dezavantajlı kişilere karşı kurumsallaşmış yapılar, politikalar, uygulamalar ve gelenekler sistematik ayrımcılığı oluşturmaktadır.

Yaş ayrımcılığı XIX. yüzyılın sonunda Sanayi Devrimi sonrasında doğmuş, bu dönemde yaşlı işçiler uzun yıllar işyerinde çalışmalarına rağmen sadece yaşlı oldukları gerekçesi ile işten çıkarılmışlardır. Bu sorun 1920 ve 1930’lu yıllardan itibaren ABD ve İngiltere’de tartışılmaya başlanmıştır. İlk olarak 1967 yılında ABD’de İstihdamda Yaş Ayrımcılığı Kanunu çıkarılmış, bu kanun ile 40 yaş ve üstü kişilerin çalışma yaşamında yaş ayrımcılığına karşı korunması öngörülmüştür.

Türk hukukunda 1924 Anayasası’ndan bu yana tüm anayasalarda ve birçok yasada eşitlik ilkesi ve ayrımcılığın yasaklanması ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.

Anayasa dışında Türk mevzuatında çok sayıda kanunda eşitlik ve ayrımcılık yasağı ile ilgili düzenleme yer almaktadır. Bunlar arasında; 22.5.2003 tarih 4857 sayılı İş Kanunu, 26.9.2004 tarih ve 5237 sayılı Ceza Kanunu’nun ayrımcılık yasağı ile ilgili 122. maddesi yanında 3, 105, 115, 118, 125, 153 ve 216. maddeleri, 1.7.2005 tarih ve 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu’nun 4, 13. 14 ve 15. maddeleri; 14.7.1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 7 ve 125. maddeleri; 14.6.1973 tarih ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun 4.maddesi, 22.11.2001 tarih ve 4721 sayılı Medeni Kanunu’nun 68. maddesi ve Medeni Kanun’un “Evliliğin Genel Hükümlerini” düzenleyen üçüncü bölümünde eşler arasında eşitliği sağlamaya yönelik hükümler, 24.5.1983 tarih ve 2828 sayılı Sosyal Hizmet Kanunu’nun 4.maddesi (Kanunun Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu olan adı 2011 yılında kanunun kaldırılması üzerine değiştirilmiştir) ve 18.10.2012 tarih ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 2. maddesi sayılabilir.

Sosyal dışlanma kavramının geçmişi oldukça yenidir. Fransa’da 1960’lı yıllarda yoksullardan ideolojik biçimde dışlanmış olarak söz edilmiş, dışlanma kavramı ilk defa Rene Lenoir tarafından 1974 yılında yazılan bir kitapta kullanılmıştır. Ekonomik büyümenin 1970’li yıllarda yavaşlaması ile birlikte sosyal dışlanma Fransa’da bir sorun olarak tanınmış, 1970’li yılların ortalarından itibaren sosyal dışlanma ile mücadeleye yönelik politikalar geliştirilmeye başlanmıştır.  1990’lı yıllarda da sosyal dışlanma konusunda ulusal düzeyde yoğun çalışmalar yapılmıştır.

Çeşitli nedenlerle belli mekânlara ulaşmada ve bu mekânlardan yararlanmada sorunların bulunması mekânsal dışlanmayı ifade etmektedir. Mekânsal dışlanmanın iç içe geçmiş iki özelliği bulunmaktadır. Bunlardan ilki; toplumun kişiyi yaşadığı mekân veya coğrafya nedeniyle dışlaması, ayrımcılığa tabi tutmasıdır. Diğeri ise kişinin bireysel/hanesel maddi kaynaklara ulaşma olanaklarından bağımsız olarak, yaşadığı yerdeki kamu hizmetlerinin niteliği ve niceliği nedeniyle toplumsal yaşamın içine tam anlamıyla girememesidir.