SOSYAL POLİTİKA I

En kaba tabiriyle ekonomi alanında ücret; üretim faktörlerinden emeğe, üretime katılması sonucu ödenen bir bedel olarak ele alınır.

Ücret genel anlamda "İşletmelerin kâr ve zararına bağlı olmayan, işveren tarafından emek sahibine üretilen malın satışı beklenmeden ödenen, miktarı önceden belirlenmiş gelir”olarak tanımlanmaktadır (Tokol, 2000: 13).

Ekonomik faaliyetleri meydana getiren temel üretim faktörleri; emek, sermaye, teşebbüs ve doğa (toprak) dır. "Zeka" bunlardan biri değildir.

İşverenin yönetim masrafarı içerisinde en önemli kalem "ücret"tir.

Devlet; tam istihdamı, fiyat istikrarını gerçekleştirmek, ekonomik kalkınmayı ve ödemeler dengesini sağlamak amacıyla ulusal gelir dağılımına ve dolayısıyla da ücretlere “ekonomik”, çalışanlara insan onuruna yakışır asgari bir hayat düzeyi sağlamak için “sosyal”, iç ve dış baskılar karşısında da “siyasal” nedenlerle müdahalede bulunmaktadır. (Tokol ve Alper, 2015: 172). E şıkkında verilen "Sosyal barışı sağlamak" bu ekonomik nedenler arasında değildir.

Emeğin belirli bir zaman veya üretim birimi başına elde ettiği para miktarına "ücret haddi" denir (Tokol ve Alper, 2015: 163).

Ücret haddinden ayrı olarak ücret gelirini artıran ücret unsurlarışunlardır:
• Fazla çalışma ücreti
• Çalışılmayan zamanlar için ücret ödenmesi
• İkramiyeler
• Primler
• Sosyal yardımlar.

"İş müddeti" bu unsurlardan biri değildir.

Nominal ücret ücretin ödendiği ülkenin cari para cinsinden yapılan nakit ödemeyi ifade ederken reel ücret ise nominal (parasal/nakdi) ücret karşılığı satın alınabilecek mal ve hizmet miktarını ifade etmektedir. Yani nominal ücret işçinin eline geçen paranın miktarını, reel ücret ise paranın satın alma gücünü temsil etmektedir.

İşin karşılığı olduğu halde para ile yapılmayan her türlü ödemeler "ayni ücret" kapsamında değerlendirilmektedir (Esener,1978: 176).

Ana ücret, kök ücret veya çıplak ücret olarak da adlandırılan, ücret haddi; emeğin belirli bir zaman veya üretim birimi başına elde ettiği para miktarını ifade etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Ücretlerin mal ve hizmet fiyatları karşısındaki gerçek satın alma gücü dikkate alındığında, karşımıza nominal ücret ve reel ücret kavramları çıkmaktadır. Nominal ücret; cari ücret, nakdi ücret, parasal ücret ve itibari ücret şeklinde de adlandırılmaktadır ve para ile ifade edilen ücret miktarıdır. Doğru cevap D'dir.

Brüt (gayrisafi ücret), tahakkuk eden, kesintiler öncesi toplam ücret tutarını ifade eder. Brüt ücret bir bakıma işverenin “ücret kapsamında” işgörene ve işgören adına ilgili taraflara yaptığı toplam ücret ödemelerini içerir.

Asgari ücret, işçi ücretlerinin en alt sınırını oluşturmaktadır. Buna göre asgari ücretin altında bir ücret ödenmesi ne iş sözleşmeleriyle ne de toplu sözleşmelerle mümkün değildir. İşçi olarak çalışan her kişi asgari ücret olarak tespit edilen miktardan veya daha üzerinden ücrete hak kazanmaktadır. Asgari ücretin altında bir ücretin ödenmesinin pazarlığı yapılamaz ve kesinlikle ödenemez. Doğru cevap A'dır.

Genel olarak eğitim, sağlık, sosyal hizmet, konut destekleri gibi devlet harcamaları yoluyla, kişisel parasal gelire eklenen gelir olarak tanımlanır. Dolayısıyla sosyal ücret, iş ortamıyla sınırlı ücretleme bakışını aşıp ücretlendirmeyi bir ulusal-toplumsal bölüşüm sorunu olarak ele almayı sağlar

Sanayi Devrimi sürecinin ilk yıllarında aşırı rekabet olgusu ve bunun sonucu olarak aşırı kârlar peşinde koşulması, üretimde kullanılan makinalara yatırılan anamalın kısa sürede geri alınmasını gerektirmiştir (Talas, 1995: 67). Çünkü o Dönemde hızla birbirini izleyen yeni teknolojik buluşlarında da etkisiyle makine çabuk değişmekte ve rekabet gücünü yitirmektedir. Bu gelişmeler, emeğin aşırı derecede sömürülmesine yol açmış, ücretler düşmüş ve sefalet ücretleri niteliğini kazanmış, bunun sonucunda da çalışan yoksullar ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu durum Batı Avrupa’da özellikle İngiltere, Almanya, İsviçre ve Fransa’da bütün olumsuz sonuçlarını göstermiş ve işçi sınıfı içinde çok büyük bir yoksulluk başlamıştır. Sanayi Devrimi’nin çalışma koşullarıyla ilgili olarak ortaya çıkardığı sorunlardan biri de çalışma sürelerinin çok uzun olmasıdır. Makinanın XVIII. yy.ın sonunda başlayıp üretim biçimlerini ve tekniklerini değiştirerek geliştirdiği kitle yapımına geçerek işçinin yerini alması ve gene makinanın işsiz bıraktığı işgücüne çalışma alanları açmak için zorunlu önlemlerin alınmamış olması, işsizlik sigortalarının oluşumlarının henüz çok uzaklarda bulunması ve devletin ekonomik yaşama her türlü karışımdan kaçınması, bütün ekonomi, toplumsal ve ruhsal sonuçları ile büyük bir işsizlik yaratmıştı.

İktisatçılar ücreti bir gelir faktörü olarak tanımlar.