SOSYAL POLİTİKA I

Temel maliyet unsuru işverenler açısından önemi göstermektedir.

Ana ücret, kök ücret veya çıplak ücret olarak da adlandırılan, ücret haddi; emeğin belirli bir zaman veya üretim birimi başına elde ettiği para miktarını ifade etmektedir.

Sanayi devriminin ilk yıllarında hızla yaygınlaşan truck sisteminde; işverenler işçilere ücretlerini standart para yerine, mal veya para yerine geçen kağıt kuponlarla ödemekteydi. Sistemin yaygınlaşmasıyla birlikte tepkileri üzerine çekmesi ve yasaklanmasının asıl nedeni ise; işçilere ücret olarak verilen bu kuponların sadece işverene ait veya işverenin göstereceği mağazalarda geçerli olmasıydı. Böylelikle işçilerin alım güçleri ve harcama özgürlükleri kısıtlanmakla birlikte, ücretlerin tekrar işverene dönmesi sağlanmış oluyordu. Uygulamaya ilk tepkiler ise işçi sendikalarından geldi. Tüketim kooperati?eri alternatifi devreye sokularak uzun vadede bu yöntemin sona ermesi ve yasaklanması sağlanmış oldu.

Asgari ücret, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını sağlayacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir ücreti tarif eder. Buna göre belirlenecek ücret sadece çalışanın değil, ailesinin de ekonomik, sosyal-kültürel ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek düzeyde olmalıdır. Bir yandan (işçiye) insan hürriyeti sebebiyle sosyal bakımdan uygun asgari bir yaşam seviyesi sağlamaya elverişli olan; öte yandan da işverenleri daha düşük ücret ödemekten men eden, mecburi karaktere sahip bir ücrettir.

Ücret gelirinin korunmasını öngören sosyal politikalar yukarıdaki başlıkların tamamı ile ilişkilendirilebilir.

ILO’ya göre “Düzgün İş” insan onuruna yakışır çalışma koşullarında, işçi sağlığı ve güvenliği koşullarına uygun, sosyal güvenlik imkânlarına sahip, sendika aracılığı ile temsil gücü olan, zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğinin olmadığı, yaptığı iş karşılığında hak ettiği ücreti alabilen ve kısacası çalışmaya ilişkin temel hak ve ilkelerin üç tarafı uzlaşma ile gerçekleştirilebildiği işler olarak tanımlanmaktadır. Kavram; insanların çalışma ve istihdam haklarına, işçi sağlığı ve sosyal güvenlik koşullarına ve imkânlarına ve sendikalar yoluyla veya diğer araçlarla kendini ifade etme haklarına göndermede bulunan bir kavramsal çerçeveyi içermektedir.

Yukarıda yer alan seçeneklerin tamamı insana yakışır işin amaçları arasındadır.

Nominal ücret; cari ücret, nakdi ücret, parasal ücret ve itibari ücret şeklinde de adlandırılmaktadır ve para ile ifade edilen ücret miktarıdır. Ücretin geçerli para cinsinden tutarını ifade eder. İşletmeler bakımından önemli olan ücret nominal ücrettir. Çünkü bu ücret doğrudan maliyetleri etkileyen ve işletmenin kasasından çıkan para miktarıdır.

Ülkemizde efektif ücretler bireysel iş sözleşmeleri ile 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde, kolektif ücretler ise 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri çerçevesinde toplu iş sözleşmeleri ile yapılmaktadır.

Ülkemizde asgari ücret; asgari ücret tespit komisyonu tarafından en geç iki yılda bir belirlenmekte, belirlenen asgari ücret ise bütün sektör ve işkollarını kapsamaktadır. Asgari ücret tespit komisyonu 15 kişiden oluşmaktadır. Komisyonda işçi – işveren – devlet temsilcileri eşit oranda temsil edilmektedir. Bir diğer deyişle asgari ücretin belirlenmesi süreci; sosyal tarafların eşit katılımıyla gerçekleşen bir sosyal diyalog çerçevesinde gerçekleşmektedir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Ücret; “işletmelerin kâr ve zararına bağlı olmayan, veren tarafından emek sahibine üretilen malın satışı beklenmeden ödenen, miktarı önceden belirlenmiş gelir” olarak tanımlanmaktadır

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Ücret türleri arasında kültürel ücret diye bir tür bulunmamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Ücret haddi; emeğin belirli bir zaman veya üretim birimi başına elde ettiği para miktarını ifade etmektedir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Asgari ücret, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını sağlayacak, insanlık onuruyla bağdaşacak br ücreti tarif eder.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Bırakınız yapsınlar felsefesinde; rasyonel insan kendi çıkarlarına devletten daha iyi karar verir, bu nedenle ekonomik faaliyetlere hiçbir müdahale olmamalıdır (özellikle devlet müdahalesi), ancak bu şekilde piyasanın kendiliğinden dengeye geleceği savunulur.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Ücret sistemleri arasında katı ücret sistemleri isimli bir sistem yoktur.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Zamana esasına dayalı ücret sistem, en eski ve en çok kullanılan ücretlendirme yöntemidir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. 1802 yılında İngiltere’de dokuma sanayisinde çalışan çocukların süreleri ve koşulları yönünden korunmasını öngören ve çocuk işçilerin  günlük sürelerini 12 saat ile sınırlandıran kanun, hukuku alanında dünyada atılan ilk adım olmuştur.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Ayni ücret, ücretin iktisadi değeri olan “mal ve hizmetler” şeklinde sağlanan kısmını veya unsurlarını ifade etmektedir.