SOSYAL POLİTİKA I

Gelir yoksulluğu, kişilerin yaşamlarını sürdürebilmeleri ya da asgari bir yaşam standardında yaşayabilmeleri için ihtiyaç duydukları temel gereksinimlerini karşılayacak gelire sahip olmamaları durumu olarak tanımlanabilir. İnsani yoksulluk kavramı, gelir yoksulluğundan farklı olarak yoksulların yaşam koşulları üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Objektif yoksulluk, alınması gereken günlük kalori miktarı ya da yapılan tüketim harcamaları gibi tespit edilebilir ve doğruluğu kanıtlanabilir bir standardın ya da standartlar setinin aşağısında kalma durumudur. Sübjektif yoksulluk kavramında ise gerekli ya da yeterli düzeyin altında olma konusunda kişilerin kendi değerlendirmelerine başvurulmaktadır.

Amartya Sen tarafından geliştirilen ve yoksullar arasındaki gelir dağılımına duyarlı olması nedeniyle daha gelişmiş bir yoksulluk ölçütü olarak ifade edebileceğimiz Sen Endeksi, Kafa Sayısı Oranı, Gelir Açığı Oranı ve yoksullar arasındaki gelir dağılımını gösteren Gini Katsayısı olmak üzere üç parametreye dayanmaktadır.

Muhafazakâr-korporatist refah rejimi, statü farklılıklarının korunması ve hakların sınıf ve statüye bağlı olarak verilmesine dayalı bir modeli yansıtmaktadır. Bu refah rejiminde devletin statü farklılıklarını muhafaza etme vurgusu, sosyal transfer ler ya da diğer kamu politikası araçları ile gelirin toplumun çeşitli kesimleri arasında yeniden dağıtımına yönelik etkisinin sınırlı kalmasına neden olmaktadır. Devlet, ailenin kendi üyelerine hizmet etme kapasitesi tükendiğinde tamamlayıcı bir rol üstlenerek devreye girmektedir.

Sosyal demokrat refah rejiminde evrensellik ve sosyal hakların metalaştırılmaması ilkelerinin hâkim olduğu görülmektedir. Sosyal demokrat refah rejiminde sosyal demokrasi açık bir biçimde sosyal reformların arkasındaki hâkim gücü oluşturmaktadır.

Dünya Bankası’nın uluslararası karşılaştırmalarda kullandığı yoksulluk sınırları, 2005 yılındaki satın alma gücündeki fiyatlar temel alınarak günde 1,25$ ve günde 2$ olarak tespit edilmişti. Günde 1,25$ olan aşırı yoksulluk sınırı, en yoksul on beş ülkede bulunan yoksulluk sınırlarının ortalamasını yansıtmaktadır.

TÜİK, 2006-2014 dönemi için, gelire dayalı göreli yoksulluk istatistiklerini yayınlamıştır. Gelire dayalı göreli yoksulluk oranları incelendiğinde, %50 yoksulluk sınırına göre yoksulluk oranının 2014 yılı itibariyle %15 olduğu görülmektedir.

Yaşam standardındaki farklılıklar dünya ölçeğinde zaman içerisinde değişiklik gösterdiği için, küresel yoksulluk sınırı bu değişikliklerin yansıtılması amacıyla periyodik olarak güncellenmektedir. Buna göre, yeni küresel yoksulluk sınırı 2011 yılı fiyatları temel alınarak, Ekim 2015’ten itibaren günde 1,90$ olarak belirlenmiştir.

Dünyada ve dünyanın çeşitli bölgelerinde satın alma gücü paritesine göre günlük 1,90$’ın altında gelire sahip olanların toplam nüfusa oranını 1990-2015 dönemi için göstermektedir. Tablodan da görüldüğü üzere, günlük 1,90 $’ın altında yaşamını sürdüren insanlar ağırlıklı olarak Alt-Sahra Afrika ve Güney Asya ülkelerinde bulunmaktadır. Aşırı yoksulların oranının en düşük olduğu bölge ise Avrupa ve Orta Asya bölgesidir.

Binyıl Kalkınma Hedefleri 2015 Raporu’na bakılarak, gelinen süreçte hangi alanlarda ilerlemenin daha hızlı olduğuna ve hangi alanlarda yavaş kalındığına ilişkin bazı tespitlerde bulunulabilir. Buna göre, aşırı yoksulluk son yirmi yılda önemli ölçüde gerilemiş, ancak, tamamen ortadan kaldırılamamıştır. Küresel düzeyde, günde 1,25 $’ın altında yaşamını sürdüren insanların sayısı 1990 yılından bu yana yarıdan daha fazla azalmıştır. Söz konusu rakam 1990 yılında 1,9 milyar iken, 2015 yılında 836 milyona gerilemiştir.

Asgari geçim düşüncesine dayanan ve kişilerin ya da hane halkının asgari geçim düzeyinin altında olma durumuna mutllak yoksulluk denir.

Kafa sayısı endeksi, yoksulluk açığı endeksi , sen endeksi yoksulluğun ölçülmesinde basilica yöntemlerdendir. Ancak subjektif yoksulluk bu kavramların içinde olmamakla birlikte bir yoksulluk türüdür.

İş dağılımı yoksulluğun basilica nedenleri arasında sayılmaz.

Metalaştırmama sosyal demokratik refah ilesinin bir gereğidir, yoksullukla mücadele politikaları arasında sayılmaz.

Kafa sayısı endeksi ile yoksulluğun dağılımına ilişkin bilgiye ulaşmak mümkün değildir.

Gelir dağılımı eşitsizliğinin ölçülmesinde kullanılan katsayı Gini Katsayısıdır.

Kayıt dışı istihdam işgücü piyasasından kaynaklanan bir sorundur.

Bu kavram refah rejimidir.

Evrensellik ve sosyal hakların metalaştırılmadığı rejim sosyal demokrat refah rejimidir.

Politika uygulayıcılarının kamu kaynaklarını toplumun bütünlüğünü gözetmek yerine belirli toplumsal kesimlere kaydırmasına Kientalizm denir.