SOSYAL POLİTİKA I

Uluslararası sendikal organizasyonlar anlamında ilk somut adım, 1864 yılında Alman, İngiliz, Fransız ve Polonyalı işçi hareketlerinin liderlerinin öncülüğünde kurulan Uluslararası İşçi Derneği ile olmuştur. Uluslararası İşçi Derneği, 28 Eylül 1864’de I. Enternasyoneli, 1889’da ise II. Enternasyoneli oluşturmuştur. Bu tarihten sonra çok sayıda toplantı yapılmış ve nihayet 1913 yılında Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu kurulmuştur. Bunları, 1920 yılında Hristiyan İşçi Sendikaları Federasyonu ve 1921 yılında Kızıl Sendikalar Enternasyonelinin kurulması izlemiştir. Ayrıca, aynı yıllarda değişik iş kollarında federasyonlar ve Meslek Sekreterlikleri kurulmuştur.

Sosyal politikanın uluslararası araçları içerisinde en önemlisi olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), sosyal adaleti sağlamak ve dünyada kalıcı bir barışı gerçekleştirmek amacıyla, 28 Haziran 1919 yılında imzalanan ve I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren Versay Barış Antlaşması’na dayanılarak Milletler Cemiyeti ile birlikte kurulmuştur. Milletler Cemiyeti ve ILO’nun kuruluşu, dünya barışının kurulmasına, siyasal barışın yetmeyeceğini, bunun mutlaka sosyal barış ile desteklenmesi gerektiğini göstermek bakımından önemlidir.

Uluslararası Çalışma Konferansı Uluslararası Çalışma Örgütü'nün en üst karar organıdır. Çalışma yaşamıyla ilgili güncel sorunların tartışıldığı, sözleşme ve tavsiye kararlarının alındığı, uluslararası çalışma standartlarının tespit edildiği ve üye ülkelerde uygulanmasının denetlendiği, üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilen ILO bütçesinin kabul edildiği, faaliyet programının belirlendiği ve her üç yılda bir Yönetim Kurulu üyelerinin seçildiği yer Uluslararası Çalışma Konferansıdır. Bu özellikleri ile Konferans, parlamenter rejimlerde bir ülkenin parlamentosu gibi örgütün yasama organı niteliğini taşır. Konferans çalışmaları, oluşturulan Komiteler eliyle yürütülmektedir.

Çalışma Bürosu'nun görevleri, ILO Anayasası’nın 10. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir:

1- Endüstriyel yaşam ve çalışma koşullarına ilişkin uluslararası sözleşmeler akdetmek amacıyla Konferans’ta görüşülmesi önerilen konuların incelenmesi ve Konferans veya Yönetim Kurulu’nca istenilen özel araştırmaların yürütülmesi ile ilgili konularda bilgilerin toplanıp dağıtılmasını sağlanması.

2- Yönetim Kurulu’nun kendisine verebileceği direktifler saklı kalmak kaydıyla, Büro:

3- Genel olarak, Konferans ve Yönetim Kurulu tarafından kendisine verilecek diğer görev ve yetkilere de sahip olmak.

Temel Uluslarararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri şunlardır;

Birleşmiş Milletler’in temeli sayılabilecek bu organizasyon, I. Dünya Savaşı’nın ardından, ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barışçı yollarla çözmek amacıyla kurulmuştu. Paris Barış Konferansı’nın 25 Ocak 1919’da yapılan toplantısında; uluslararası barışı ve güveni sağlayacak ve devam ettirecek bir örgüt kurulmasına karar verildi. Bu kararı yerine getirmek için bir komisyon kuruldu. Komisyon’un hazırladığı sözleşme 28 Nisan 1919 tarihinde Konferans Genel Kurulu’nda kabul edildi ve böylece Milletler Cemiyeti kurulmuş oldu.

AB’de sosyal diyaloğa ilişkin temel düzenleme, 1986 tarihli "Tek Avrupa Senedi" ile yapılmıştır. Bu düzenleme ile "sosyal diyalog" AB sosyal politikasının resmi hedefleri arasında yer almış ve Avrupa sosyal modelinin vazgeçilmez bir parçasını oluşturmuştur. Sosyal diyalog bu anlamda, sosyal tarafların katıldığı tartışmaları, görüşmeleri, müzakereleri ve ortak eylemleri içermektedir. Sosyal diyalog kapsamında ILO’nun sözleşmeleri çerçevesinde belirlenen standartlar, AB sosyal diyalog anlayışının önemli bir kısmını teşkil etmektedir.

1990’lı yıllarda sosyal demokrasi hareketinin içinde bulunduğu sıkıntılı durumun aşılmasında ve politik başarısızlıklarının önüne geçilmesindeki siyasi değişimi ifade etmekte kullanılan üçüncü yol kavramı, İngiltere’de Tony Blair yönetiminde yürütülen İngiliz reform hareketinin fikir adamı Anthony Giddens tarafından geliştirilmiştir.

İşçi kesiminin uluslararası düzeyde ilk dayanışma girişimleri, Lyon’lu ipek işçilerinin girişimi ile 1832 yılında Fransa’da başlamış ise de geniş kapsamlı ilk sendikal örgüt 1913 yılında kurulan Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu'dur. Bunu, 1920 yılında kurulan Hıristiyan İşçi Sendikaları Federasyonu ve 1923’te kurulan Kızıl Sendikalar Enternasyoneli izlemiştir. Ayrıca, çok sayıda meslek sekreterlikleri kurulmuştur. Sendikal örgütlenmeler ve sosyal politika aracı olarak öne çıkma konusunda asıl gelişmeler, II. Dünya Savaşı sonrasında görülmüştür. Bu dönemin güçlü örgütleri olarak öne çıkan, Dünya Sendikalar Federasyonu (WFTU), Dünya Emek Konfederasyonu (WCL), Uluslararası Sendikalar Federasyonu (ITUC) ve Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) gibi örgütler II. Savaş sonrası kurulmuştur.

Uluslararası sendikal hareket, küreselleşmenin öncü kuruluşu olarak kabul ettiği Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Ticaret Örgütü gibi uluslararası kuruluşların politikalarıyla mücadele etmek için yeni yaklaşımlar geliştirmeye çalışmaktadırlar. Bu yaklaşımlardan birincisi, sendikaların üye kaybına bağlı zayıflamanın önüne geçmek için, sendikal birleşmelerin gerçekleştirilmeye çalışılmasıdır. İkincisi, uluslararası kurumlarla ilişkilerin geliştirilmesi stratejisidir. Üçüncüsü, toplumsal hareketlerle iş birliğinin geliştirilmesi stratejisidir. Dördüncüsü, toplumsal hareket sendikacılığı stratejisidir. Beşincisi, çok uluslu şirketlerde örgütlenme stratejisidir. Sendikal hareket, son yıllarda çok uluslu şirketlerle küresel çerçeve anlaşmalar sağlamaya çalışmaktadır. Bu da yeni bir stratejidir.

İlk girişimler bireysel düzeyde kalmış ve sonuçları başarısız olmuştur. Ancak, İngiltere’de Robert Owen’ın 1830-1840 yılları arasında, Fransa’da Daniel Le Grand’ın 1840-1855 yılları arasında, İngiltere, Almanya, Fransa ve Rusya hükûmetlerine başvurarak çocuk işgücünün kullanımının sınırlandırılması ve haftada bir gün tatil hakkının tanınması yönündeki çabaları önemli çalışmalardır. Bu hareketler öncü hareketler olmak açısından önemlidir. Ancak, ilk resmi girişimleri 1881 yılında başlatan ülke İsviçre’dir. Doğru cevap D'dir.

1919 yılında imzalanan Versay Barış Antlaşması sonrasında kurulan Milletler Cemiyeti ve Uluslararası Çalışma Örgütünün kuruluşunda, siyasal barışın tek başına yeterli olmayacağı ve bunun sosyal barış ile desteklenmesi gerektiğine işaret edilmektedir. Milletler Cemiyetinin amacı olan “evrensel barış”ın ancak sosyal adalet ile mümkün olabileceğine Antlaşma’nın ön sözünde yer verilmesi, başlangıçtaki rekabetin eşitlenmesi düşüncesinden ne kadar uzaklaşıldığını göstermek bakımından önemlidir. Doğru cevap C'dir.

Uluslararası sendikal organizasyonlar anlamında ilk somut adım, 1864 yılında Alman, İngiliz, Fransız ve Polonyalı işçi hareketlerinin liderlerinin öncülüğünde kurulan Uluslararası İşçi Derneği ile olmuştur. Uluslararası İşçi Derneği, 28 Eylül 1864’de I. Enternasyoneli, 1889’da ise II. Enternasyoneli oluşturmuştur. Bu tarihten sonra çok sayıda toplantı yapılmış ve nihayet 1913 yılında Uluslararası İşçi Sendikaları Federasyonu kurulmuştur. Bunları, 1920 yılında Hristiyan İşçi Sendikaları Federasyonu ve 1921 yılında Kızıl Sendikalar Enternasyonelinin kurulması izlemiştir. Ayrıca, aynı yıllarda değişik iş kollarında federasyonlar ve Meslek Sekreterlikleri kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Sosyal politikanın uluslararası araçları içerisinde en önemlisi olan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), sosyal adaleti sağlamak ve dünyada kalıcı bir barışı gerçekleştirmek amacıyla, 28 Haziran 1919 yılında imzalanan ve I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren Versay Barış Antlaşması’na dayanılarak Milletler Cemiyeti ile birlikte kurulmuştur. Milletler Cemiyeti ve ILO’nun kuruluşu, dünya barışının kurulmasına, siyasal barışın yetmeyeceğini, bunun mutlaka sosyal barış ile desteklenmesi gerektiğini göstermek bakımından önemlidir. Doğru cevap A'dır.

1944 yılında toplanan Uluslararası Çalışma Konferansı’nda ka- bul edilen ve ILO Anayasası’na eklenen 10 Mayıs 1944 tarihli “Filadelfiya Bildirisi” ile ILO’nun amaçları ve çalışma konuları yeniden ve daha güçlü biçimde belirlenmiştir. Bu Bildirge, emeğin ticari bir mal olmadığına vurgu yapmaktadır. Dernek kurma ve ifade özgürlüğünün ilerlemenin vazgeçilmez bir şartı olduğuna işaret etmektedir. Yoksulluğun herkesin refahını tehdit eden bir tehlike olduğunu belirtmekte ve ihtiyaca karşı mücadelenin, her ulusun kendi ülkesi içerisinde, kamu yararının sağlanması amacıyla işçi, işveren ve hükûmet temsilcilerinin eşit temsili ve katılımıyla birlikte verilmesi gerektiğini kararlaştırmaktadır. Bu özellikleri ile Filadelfiya Bildirgesi uluslararası sosyal politika açısından özel bir önem taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası Çalışma Örgütü'ne üye 186 ülke bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler Teşkilatına üye olan ülkeler, Uluslararası Çalışma Örgütü Ana Sözleşmesi’nden doğan yükümlülükleri kabul ettiklerini bildirmeleri halinde üye olabilmektedirler. BM’ye üye olmayan bir ülke ise ancak Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Konferansı kararıyla üyeliğe alınmaktadır. Üyelikten çekilme ise Uluslararası Çalışma Örgütü Genel Müdürü’ne yapılacak bir bildirimle mümkün olabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası Çalışma Konferansı örgütün en üst karar organıdır. Çalışma yaşamıyla ilgili güncel sorunların tartışıldığı, sözleşme ve tavsiye kararlarının alındığı, uluslararası çalışma standartlarının tespit edildiği ve üye ülkelerde uygulanmasının denetlendiği, üye ülkelerin katkılarıyla finanse edilen Uluslararası Çalışma Örgütü'nün bütçesinin kabul edildiği, faaliyet programının belirlendiği ve her üç yılda bir Yönetim Kurulu üyelerinin seçildiği yer Uluslararası Çalışma Konferansıdır. Doğru cevap A'dır.

Çalışma Bürosu, Uluslararası Çalışma Örgütünün daimi sekreteryasını oluşturur. Yönetim Kurulu ve beş yılda bir seçilen Genel Müdür yönetiminde hazırladığı tüm faaliyetlerin merkezidir. Büro Cenevre’deki merkezinde 110’un üzerindeki ulustan yaklaşık 1900 görevliyi istihdam etmektedir ve dünyada 40 alan ve bölge ofisi bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

100 Sayılı Eşit Ücret Sözleşmesi erkek ve kadınların eşit işlerde eşit ücret ve sosyal haklara sahip olmalarını öngörmektedir. Ücret gibi çalışma barışını yakından ilgilendiren ve çalışma hayatının en önemli konularından birisi ile ilgili olarak yapılan bu sözleşme, ücrette ayırımcılık yapılamayacağını, özellikle cinsiyet farklılığına bağlı olarak ücretlerin farklılaştırılamayacağını karara bağlamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Avrupa devletlerinden Belçika, Federal Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda II. Dünya Savaşı’ndan yıkımla çıkan Avrupa’yı yeniden inşa edebilmek ve siyasal barış yanında kalıcı bir sosyal barışı da gerçek- leştirebilmek için, önce 1951 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nu daha sonra da 1957 yılında Roma Antlaşması’nı imzalayarak Avrupa Ekonomik Top- luluğu (AET)’nu kurmuştur. Doğru cevap E'dir.